Ieder jaar wordt in ons land op de laatste zondag van januari stilgestaan bij de slachtoffers van de Holocaust. De Nationale Holocaust Herdenking (voorheen de Auschwitzherdenking) vindt jaarlijks plaats in Amsterdam. De herdenking bestaat uit een stille tocht vanuit het Amsterdamse Stadhuis naar het Auschwitzmonument in het Wertheimpark.
Op 27 januari 2020 is het 75 jaar geleden dat concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz, hét internationale symbool van de Holocaust, werd bevrijd. Dit alles was voor mij reden om vandaag stil te staan bij de Joden die vanuit Drachten zijn weggevoerd en vermoord. Daarbij heb ik de Drachtster Stroffelstiennen als uitgangspunt genomen …
Stolpersteine (Struikelstenen, Stroffelstiennen), zijn een idee en ontwerp van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig, om alle vermoorde Joodse slachtoffers te herdenken en te voorkomen dat ze worden vergeten. In elke steen zijn de naam, het geboortejaar, de datum en het kamp van overlijden van een door de nazi’s vermoorde Joodse medeburger gegraveerd. De stenen liggen in voetpad of trottoir voor de toenmalige woningen van de slachtoffers.
Drachten had ten tijde van de Tweede Wereldoorlog maar een kleine Joodse gemeenschap. Van de vier Joodse gezinnen, die tijdens de oorlog in Drachten woonden, zijn alle vijftien gezinsleden op transport gesteld en vergast in een vernietigingskamp. Van drie families zijn er geen nabestaanden meer. Er is maar één klein Joods meisje, dat de oorlog heeft overleefd en zij is nog in leven: Hennie Zilverberg. Hennie is de kleindochter van Hinderika Zilverberg-Mozes en is tijdens de oorlog in Drachten en Kollumerzwaag ondergedoken geweest.
Vrijdagochtend heb ik een rondje door het centrum gemaakt om wat foto’s te maken van de 15 Stroffelstiennen die Drachten telt. Beter Wonen is het meest authentieke stukje Drachten en verkeert als enige van de 4 adressen nog in dezelfde staat als in de Tweede Wereldoorlog. Daarom heb ik alleen van deze straat een omgevingsfoto toegevoegd (zie boven) …
Beter Wonen 19
hier woonden:
Hinderika Zilverberg-Mozes
Geboren 18 januari 1890
Gedeporteerd 1943 uit Westerbork
Vermoord op 30 april 1943 in Sobibor
Anna Zilverberg
Geboren 5 maart 1921
Gedeporteerd 1942 uit Westerbork
Vermoord op 23 november 1942 in Auschwitz
Sara Zilverberg
Geboren 19 november 1926
Gedeporteerd 1942 uit Westerbork
Vermoord op 23 november 1942 in Auschwitz
—–
Stationsweg 113a
hier woonden:
Mozes Turksma
Geboren 26 juli 1885 te Smallingerland
Gedeporteerd uit Westerbork in 1942
Vermoord op 3 september 1942 in Auschwitz
Betje Turksma – Benninga
Geboren 8 januari 1885 te Eenrum
Gedeporteerd uit Westerbork in 1943
Vermoord op 14 mei 1943 in Sobibor
Dora Jacoba Turksma
Geboren 20 april 1921 te Smallingerland
Gedeporteerd uit Westerbork in 1942
Vermoord op 23 november 1942 in Auschwitz
—–
Kerkstraat 3
hier woonden:
Jacob Turksma
Geboren 9 april 1888 in Smallingerland
Gedeporteerd uit Westerbork in 1943
Vermoord op 14 mei 1943 in Sobibor
Rosette Turksma – Benninga
Geboren 18 augustus 1886 in Eenrum
Gedeporteerd uit Westerbork in 1943
Vermoord op 14 mei 1943 in Sobibor
Betsie Mok – Turksma
Geboren 11 september 1923 in Smallingerland
Gedeporteerd uit Westerbork in 1943
Vermoord op 9 juli 1943 in Sobibor
David Julius Turksma
Geboren 19 mei 1925 te Smallingerland
Gedeporteerd uit Westerbork in 1942
Vermoord op 28 februari 1943 in Auschwitz
Simon Turksma
Geboren 12 februari 1927 te Smallingerland
Gedeporteerd uit Westerbork in 1943
Vermoord op 14 mei 1943 in Sobibor
—–
Noordkade 106b
hier woonden:
Veronica Esje van Leer – Zwarts
Geboren 5 augustus 1900 te Raalte
Gedeporteerd uit Westerbork in 1942
Vermoord op 23 november 1942 in Auschwitz
Mozes van Leer
Geboren 20 augustus 1927 te Smallingerland
Gedeporteerd uit Westerbork in 1942
Vermoord op 28 februari 1942 in Auschwitz
Vrougje van Leer
Geboren 8 november 1928 te Smallingerland
Gedeporteerd uit Westerbork in 1942
Vermoord op 23 november 1942 in Auschwitz
Dina van Leer
Geboren 9 juni 1932 te Smallingerland
Gedeporteerd uit Westerbork in 1942
Vermoord op 23 november 1942 in Auschwitz
Dit mogen we nooit meer laten gebeuren! Laten we attent blijven, giftige monsters steken overal de kop op.
—–
Overige informatie en persoonlijke verhalen over de betreffende personen zijn te lezen op:
Afanja's Weblog 
Mooie eerbetoon blog voor deze gevallenen Jan.
En dat we dit maar mogen blijven herdenken en dat het nooit meer gebeurd.
Maar je schrijft het zelf al, giftige monsters steken overal de kop op.
LikeGeliked door 1 persoon
Ja, het is vooral een erg zorgelijke ontwikkeling dat de Holocaust op steeds meer scholen niet meer besproken wordt, omdat docenten het niet ,meer durven of omdat ogenblikkelijk de tegenwerping vanuit leerlingen komt: “Ja, maar de Palestijnen dan …”
LikeGeliked door 1 persoon
And there are those who deny it happened.
It happened.
LikeGeliked door 1 persoon
Yes, it’s sad. We must remain attentive to combat this, William.
LikeLike
Je hebt het herdenken in dit log mooi vormgegeven. Mooi en respectvol dat je de namen hier hebt genoemd.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik heb nog meer dan anders mijn best gedaan om er een waardig logje van te maken.
LikeGeliked door 1 persoon
Dag Afanja,
wat heb je een prachtig blog gemaakt over de stolpersteine.
Ik ben er enorm van onder de indruk.
Dank je wel…
Sjalom, Marlou
LikeGeliked door 1 persoon
Het is voor mijn gevoel wel het minste wat ik kan doen in deze tijd.
LikeLike
Mooi dat jij er hier over schrijft. Ongelooflijk hoe mensen andere mensen dit ooit konden aandoen. En het gebeurt nog zo veel en zo vaak, overal….
LikeGeliked door 1 persoon
je wordt helemaal stil van dit blog Jan,
wat een vreselijke gebeurtenissen hé, heb vanmorgen weer ademloos zitten luisteren naar selma van der perre.
een verzetsstrijder van 97 die haar verhaal deed… kippenvel..
dit mag nooit meer gebeuren jan ,maar met een paar van die enorme ego’s aan de macht is het wel een héél dunne lijn waar ze over heen gaan hé…
LikeGeliked door 1 persoon
Een heel indrukwekkend relaas, Jan…..helaas 😟
LikeGeliked door 1 persoon
wij blijven herdenken ,maarr ik vraag mij wel af hebben we er wel van geleerd?
LikeGeliked door 1 persoon
Niet iedereen, Bas, er zijn altijd mensen die niet willen leren.
LikeLike
onmenselijk.. en toch gebeurde het Jan
groeten
LikeGeliked door 1 persoon
Indrukwekkend om nooit te vergeten!
Fijne zondag Jan
LikeGeliked door 1 persoon
Het is indrukwekkend blog om te lezen. Gedenk stenen vergeet nooit meer toen gebeurd is geweest. Hier sta ik stil van. Ik heb net stukje op de tv gezien. Je hebt wel foto’s kunnen maken. Giftige monster……
LikeGeliked door 1 persoon
Die giftige monsters zijn niet ver weg. We mogen ze geen kans geven hun gif rond te strooien.
LikeGeliked door 1 persoon
Een indrukwekkend blog, waar je het koud van krijgt Jan.
LikeGeliked door 1 persoon
Telkens ik deze steentjes zie, de verhalen lees, de namen lees… word ik overvallen door zo’n grote tristesse. Aan mij zal het niet liggen dat ze niet vergeten worden. Mijn inleven is te groot. Ik hoop dat in deze harde tijden er mensen met stenen harten alsnog worden door geraakt.
Een raak logje Jan.
LikeGeliked door 1 persoon
Dit geeft je weer te denken hoe mensen kunnen reageren. Het zou zomaar weer eens kunnen gebeuren.
LikeGeliked door 1 persoon
Indrukwekkend
Mogen het nooit vergeten
LikeGeliked door 1 persoon
Mooi. Altijd indrukwekkend zulke ‘datwehetnooitmogenvergeten’ zaken.
LikeGeliked door 1 persoon
Prachtig, en zo waar! De stenen heb ik nog niet gezien, was er ook niet op bedacht, ik denk, vanaf nu, dat ik ze ga zien als ik er langs kom…
Herdenken doe ik later, en altijd, bijna elke dag wel, ook voor het nu, brand ik vele kaarsjes.
X
LikeGeliked door 1 persoon
Je hebt in elk geval de adressen nu.
LikeGeliked door 1 persoon
2 ervan kom ik met regelmaat. Alleen de stationsweg nog nooit ver opgefietst. Tot aan Friezon. Is nog een planning. 😉
LikeLike