De achttien dooden

Vandaag, 4 mei, is de Nationale Dodenherdenking in Nederland. Alle burgers en militairen die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog (10 mei 1940) in oorlogssituaties of bij vredesoperaties in Nederland of waar ook ter wereld zijn omgekomen worden vandaag herdacht. De herdenking zal er als gevolg van de Coronamaatregelen anders en vooral leeg uitzien. Maar ook in deze Coronatijd nemen we om 20:00 uur twee minuten stilte in acht.

Het lied ‘De achttien dooden’ is een gedicht dat Jan Campert (1902-1943) schreef naar aanleiding van de executie van achttien verzetsstrijders die op 13 maart 1941 plaatsvond op de Waalsdorpervlakte. Het is een bekend gedicht geworden over het Nederlands verzet in de Tweede Wereldoorlog …

Bij het voormalig kamp Westerbork staat een monument ter nagedachtenis aan de journalist, dichter, schrijver en verzetsman Jan Campert. Campert heeft rond de twintig joden naar België helpen ontsnappen. Op 21 juli 1942 werd hij samen met zijn helper, de Bredase journalist Martien Nijkamp, vlak over de grens bij Baarle-Nassau gearresteerd, toen ze de 21-jarige jood Frans van Raalte naar België probeerden te smokkelen. Van Raalte pleegde nog dezelfde dag in gevangenschap zelfmoord …

Campert zat enige tijd gevangen in Breda, in kamp Haaren en in kamp Amersfoort. Uiteindelijk kwam hij via concentratiekamp Buchenwald in november 1942 in het Duitse concentratiekamp Neuengamme terecht. Volgens de officiële verklaring in zijn medische dossier is hij daar op 12 januari van dat jaar op veertigjarige leeftijd overleden aan borstvliesontsteking …

‘De achttien dooden’ werd in maart of april 1943 door de Utrechtse student scheikunde Geert Lubberhuizen uitgebracht als rijmprent met een tekening van Fedde Weidema. Het pamflet werd in ruime kring verspreid en verkocht, en kreeg tijdens kort na de Tweede Wereldoorlog grote bekendheid. Weidema tekende onder het pseudoniem Coen van Hart een compositie van een dode te midden van de symbolen van Nederland. Een vlinder, bloemen, de zon en het silhouet van een stad; met de ruïnes van de oorlog en het prikkeldraad van de onderdrukking …

De bovenstaande prent heeft in mijn tienerjaren lang op mijn slaapkamer op zolder gehangen.

40 gedachten over “De achttien dooden

  1. Ha Afanja,

    wat had jij een prachtige prent op je kamer.
    Het gedicht van Jan Campert, de vader van Remco…

    En wat voor gedicht…
    Ik ben er steeds weer van onder de indruk…

    Dagdag…
    Groet van Marlou

    .

    Geliked door 1 persoon

  2. Dit wordt een jaar om nooit meer te vergeten, corona oorlog in een vrij land, mensen gekluisterd aan hun huis of kamer. Natuurlijk gedenken we onze helden uit die tijd, vreemdelingen die ons kwamen bevrijden, uit verre landen. Ik leg het naast elkaar, op elkaar, en probeer het in elkaar te schuiven, maar het lukt me niet. Je hebt er een mooi verhaal van gemaakt, en ik zal ook zeker verder (ge)denken, maar naar mijn gevoel klopt er iets niet.

    Geliked door 2 people

  3. een aangrijpend logje Jan

    vroeger was 8 mei hier een feestdag, de dag van de Duitse capitulatie , maar niet het einde van WO II..

    achteraf werd die feestdag dag afgeschaft naar verluid om dat de bevrijding toen al gebeurd was, het geschil tussen de koning en de regering (Leopold III moest uiteindelijk aftreden), andere gevoeligheden tussen Vlamingen en Franstaligen, de collaboratie, het verzet…

    enkel 11 november, het einde van WO I, is als feestdag behouden

    groeten
    ,

    Geliked door 2 people

  4. Die voorlaatste strofe van het gedicht is zo treffend. Die rots indrukwekkend.
    Voor mij betekende tot hier toe 4 mei enkel de ‘nu lege’ verjaardag van mijn moeder. Wat egoïstisch als je stil staat bij zoveel leed….

    Geliked door 1 persoon

  5. Indrukwekkend daar word je stil van.
    Hier passen geen woorden, alleen maar een diep respect.
    Voor alle die voor onze vrijheid strijden.

    Geliked door 2 people

    • Bij jullie leeft de herdenking van de Eerste Wereldoorlog meer dan die van de Tweede Wereldoorlog, lijkt me.
      Omdat ons land in de Eerste Wereldoorlog neutraal beleef, wordt daar bij ons hoegenaamd geen aandacht aan geschonken. Terwijl jullie op 11 mei gedenken, vieren de kinderen hier Sint Maarten met lampionoptochten.

      Like

  6. Een mooi en indrukwekkend logje heb je gemaakt om eer te betonen aan onze verzetsstrijders, aan de mensen die ons zijn ontvallen.

    Bijzonder dat je deze prent in de tienerjaren op je kamer had hangen. Het is niet direct een prent die je op een tienerkamer verwacht… Het heeft vast te maken met je interesse in de geschiedenis en in de gebeurtenissen in de wereld. Toen al.

    Ik zag dat jouw foto’s van het monument in voormalig kamp Westerbork in 2003 zijn gemaakt. Wij zijn er meerdere keren geweest maar heb dit monument niet gezien. Jammer.

    Geliked door 1 persoon

  7. Het gekke is… dat het dit jaar mij minder doet, ik denk dankzij dat alles stil is gevallen, ik weet niet meer wat voor datum het is, de spanning, de zwaarte van dodenherdenking komt dit jaar niet bij mij binnen zoals normaal. Normaal zou ik thuis zijn, vanavond om 8 uur een kaars aansteken op mijn balkon, die laten branden, en sinds ik dat al jaren en jaren doe… brandde deze t/m 8 mei zeker door, de verjaardag van mijn oma…. en tussendoor mijn dochter, maar het is allemaal naar de achtergrond… ik weet het.. maar het voelen dit keer?

    Minder, veel minder…. zo gek.. en ja ik denk daar dus ook over na, hoe dit nu mogelijk is, dat ik er normaal, zelfs tot 6 mei last van heb… had.. en dit jaar dus eigenlijk niet.

    En ja, ik zal vanavond stil zijn en kijken, maar het is anders in mijn gevoel.

    X

    Geliked door 1 persoon

  8. Ik nam ook foto’s van dit gedicht op de steen toen we vorig jaar Westerbork bezochten. Heb toen ook meer opgezocht over de schrijver. Ik werd en word er ook dit keer weer heel stil van. Intriest. Mooi dat je hem hier vandaag herdenkt.

    Geliked door 2 people

  9. Vandaag is het dodenherdenking. Vandaag zonder publiek. Koning gaat iets zeggen vanavond. Jou prent staat op de zolder. Geeft toch ontroerend verhaal. Je foto’s zeg al genoeg. Hier ben ik echt stil van……

    Geliked door 2 people

  10. A great tribute to the ones who fell, Jan! Thank you for commenting on my last post. I gave you a comment, but then I remembered, that even though you are on wordpress, you can’t see my comment unless I do it on your blog.
    Sorry, you were so sick and had such a difficult time, and the reason why you could not blog up till now.
    Whether you want to go on Sky Watch or not, is totally up to you. I take it for myself as “whenever I have time” so when I don’t have time, I just skip:) It’s not a must but whatever is convenient! Easy does it:):)

    Geliked door 2 people

    • Thank so much, Jesh.
      Perhaps I wil join Skywatch again later in the year. For the time being I am glad to feel quite fit again and to be able to make short walks again. We ‘ll see what the future brings.
      Greetings from the Netherlands, stay safe and heathy!

      Like

Reacties zijn gesloten.