Punters op het Bovenwijde

Geplaatst op door

Onze vaartocht startte vrijdag rond 10:30 uur in Giethoorn. Daar vandaan zetten we koers naar het Bovenwijde (meestal uitgesproken als Bovenwiede), een meer van ongeveer 2 kilometer lang en 1 breed ten oosten van Giethoorn. Het is ontstaan doordat bij vervening de trekgaten te breed en de tussenliggende landstroken te smal zijn gelaten. Bij grote watersnoodrampen, zoals die van 1775 en 1825, sloeg het water die stroken land weg en ontstond het Bovenwijde …

110902-1046x

Omdat de vakantietijd voor de meeste mensen al voorbij was, was het rustig op het Bovenwijde. Tijdens het eerste rondje dat we over het meer maakten, zagen we er vrijwel alleen punters varen …

110902-1045x

Punter is de verzamelnaam van de diverse typen kleine open platbodem schepen die zijn ontwikkeld in de rivieren, delta’s en veengebieden van Nederland. Ze worden gekenmerkt door een nagenoeg plat lancetvormig vlak, rechte sterk hellende (vallende) stevens en hoekige spanten. Punters behoren tot de oudste nog bestaande schepen: schilderijen en aktes uit de zestiende en zeventiende eeuw vormen bewijs voor het bestaan van de huidige vorm en naam. Tegenwoordig worden er nog steeds punters gebouwd in Giethoorn e.o. in de provincie Overijssel …

110902-1047x

De punter wordt van oorsprong voortbewogen door de wind of menskracht. In de veengebieden van Overijssel werden ze traditioneel geboomd. Bomen wordt in een punter ook wel punteren genoemd. De ondiepe sloten en meren maakten het makkelijk en efficiënt om de schepen met behulp van de bodem voort te duwen, de smalle sloten in de Wieden bemoeilijken roeien. Door zijn vorm is hij bij uitstek geschikt voor ondiepe met riet begroeide wateren …

110902-1545x

Tegenwoordig komen punters met een buitenboordmotor veel voor. Daarnaast bestaan er zeilbare varianten. De meeste zeilpunters zijn uitgerust met het sprietzeil, maar varianten met een giek en gaffel komen ook voor. Kleinere punters hebben meestal alleen een grootzeil, op grotere varianten komt een fok ook voor. Het gebruik van meer dan twee zeilen is niet origineel, maar komt in het wedstrijdzeilen soms terug …

110902-1557x

Kenmerkend voor de kleine zeilpunters en de vroege zeepunter was het enkele zwaard dat naar de andere zijde werd verplaatst bij het overstag gaan. Dit was smal van vorm, een zo genoemd zeezwaard. Bij gebrek aan een kiel, (de punter is immers een platbodem), dienen de zwaarden om het afdrijven (de drift) tegen te gaan. Niet alle kleine schepen hebben echter slechts één zwaard, en tegenwoordig is dit zelfs vrij zeldzaam …

110902-1633x

 

Het was mooi om de punters bij een lekker briesje te zien voortdrijven op het meer, nu eens omgeven door schitteringen bij tegenlicht, dan weer mooi uitgelicht door het zonnetje …

110902-1642x

Omdat ik Jetske -die volgens mij alles weet van punters- bij het schrijven van dit logje niet bij de hand had, heb ik mijn toevlucht genomen tot Wikipedia om wat informatie over punters te vergaren.

25 gedachten over “Punters op het Bovenwijde”

  5. Mooi Jan. Deze vorm van watersport vind ik ook eindeloos voor op de foto. Lekker een beetje ontspannen en genieten. Ik heb geen verstand van punten, nou ja ik ken wel puntschoenen waarmee mijn vader mij als joch een punter voor mijn kont verkocht als ik lastig was. Maar daar heb ik nu enkel voordeel aan want het hoorde nu eenmaal bij de opvoeding alhoewel het in deze tijd notdone is om je kind een puntertje te geven knapte ik er best van op. Leuke fotoserie.

    Like

  6. Nog een kleine aanvulling bij de reactie van Jetske:omdat de bodem meer veen bevat is punteren in het Weerribbengebied i.t.t de Wieden over het algemeen ‘zwaarder’
    Inderdaad maakte onze vader al gauw gebruik van een aanhangmotor; zijn eerste was een oerdegelijke Seagull: onverwoestbaar maar hij maakte enorm veel laawaai.!
    In verband met het intensieve onderhoud van een houten punter hebben wij destijds gekozen voor een ijzeren exemplaar.

    UIteraard iets minder nostalgisch, maar ‘handig in gebruik. Inmiddels is de Seagull vervangen door een 4 pk Mercury;-)

    Like

  8. Over zomerse plaatjes gesproken Jan, prachtige foto’s staan er hier weer bij
    leuke effecten met die glinsterende zon op het water, ook de tegenlicht opnames komen heel mooie over

    Like

  10. Mooie foto’s !!!
    Wat een rust, was zaterdag wel anders.
    Punteren is leuk,maar ook wel zwaar, heb het ooit wel eens gedaan.
    Bedankt voor de informatie erbij, weer wat geleerd.
    Groeten en gezellige avond verder.

    Like

  11. En dan te bedenken dat jouw (en mijn) voorouders in het verleden, samen met anderen, die grote watervlaktes zelf gegraven hebben ! Het water zou nog zout moeten zijn van hun zweet.

    Like

  13. Heel erg leuk dit logje over punters. Veel van geleerd. 🙂
    Tsja varen, voor mij in de bossen was dat nou niet echt weggelegd. 😉 Ik zat op vakantie liever in mijn opblaaskano, hihi.

    Trouwens. Inmiddels is bij mij de raynox ook besteld. Ik ben benieuwd.. Wordt als het goed is overmorgen geleverd…

    Like

    • OT: Dat filmpje wat je laat zien, dat klopt wel aardig inderdaad… Lijkt wel een beetje op dat platform! 🙂 Ik vond het geweldig om erop te staan.. helaas is het glas al dusdanig beschadigd dat het het effect wel aardig teniet doet… 😦

      Like

  18. schitterend, letterlijk, ik krijg bij die eerste foto helemaal dat gevoel van loom in het zonnetje aan het water zitten. punteren met een motor klinkt ook raar in mijn oren hoor. uit eigen ervaring ken ik alleen de punter met boom, bij giethoorn natuurlijk. dat is voor mij als meest aardse vorm van varen nog net acceptabel 😉

    Like

  21. Bij wijze van spreken ben ik bijna geboren in een punter, maar dat ik er alles vanaf weet, is wel teveel eer. Je hebt hier een prima informatief logje neergezet.
    Wij boomden vroeger zonder dat er iemand aan het roer zat te sturen, onze punter had niet eens een roer. Op die manier bomen was een kunst, want je moest met je boom dus ook sturen. En verder, ook al ziet het er niet mooi uit, was ik al jong gemotoriseerd met de punter bezig. De eerste aanhangmotor moest met een los touwtje worden aangetrokken, dat touwtje wikkelde je eerst zelf bovenop de motor om een ronding heen. Het zeilen met een punter heb ik pas rond mijn dertigste voor het eerst gedaan. Als jong meisje was ik meer gecharmeerd van het snelle zeilen met een kunststof zeilboot. Een punter heeft veel onderhoud nodig, sommige punters worden gelakt, maar de meeste worden geteerd en dat was vroeger met echter dikke zwarte teer en ook dat heb ik als meisje wel gedaan.
    Je hebt een prachtige gevarieerde fotoserie gemaakt van de zeilpunters. Toen je daarmee bezig was dacht ik nog wat gaat hij toch doen met al die punters, maar nu is het me helemaal duidelijk. Je hebt hier een mooie combinatie van woord en beeld neergezet. 🙂

    Like

  22. Een beetje vloeken is het wel he om een punter met een buitenboordmotor te zien. Zowel de silhouetten van de punters als in het volle licht brengen me in een nostalgische stemming. En al die intens genietende mensen aan boord 🙂

    Like

Reacties zijn gesloten.