Joodse begraafplaats de Pol

In het begin van de 19e eeuw werden er in de provincies Drenthe en Overijssel een viertal kolonies gesticht in het kader van de toenmalige armoedebestrijding: Frederiksoord, Willemsoord, Wilhelminaoord en Boschoord …


In de kolonie in Willemsoord werden ook joodse armen gehuisvest. Voor deze groep werd een aparte buurt gecreëerd, de Jodenpol. Vanuit die tijd stamt de naam van de buurtschap ‘De Pol(Google Maps). De joodse kolonisten hadden daar op De Pol tussen 1830 en 1890 ruim zestig jaar lang een levendige gemeenschap …

In 1838 werd er voor de joodse gemeenschap een school gesticht die tevens diens deed als synagoge. Ten behoeve van school en synagoge werd een rabbi aangesteld. Aan het eind van het dorp is een Joodse begraafplaats, een laatste herinnering aan deze kleine Joodse gemeenschap, die eindigde rond 1890. Op de begraafplaats staat één steen met de Hebreeuwse tekst: ‘De kleine en de grote is daar; en de knecht vrij van zijn heer’ …

Tussen 1838 en 1876 werd er actief gebruik van de synagoge, de school en het badhuis. Er was echter veel verloop door ontslag, verhuizing en desertie. Er was een gebrek aan voldoende motivatie onder de joodse kolonisten. In 1885 werd de Israëlitische gemeente te Willemsoord formeel opgeheven. De gebouwen verdwenen toen de leraar werk kreeg in Veenhuizen. Tegenwoordig herinnert alleen de oude begraafplaats met dat ene graf nog aan ‘de Jodenhoek’ zoals de plek in de volksmond nog steeds wordt genoemd …

Bron: Wikipedia

De Joodse begraafplaats bij Dalen

“Het is een plek waar je af en toe de stilte kunt horen,” schreef boerin Hendrika gisteren in reactie op ‘Kunst achter de wringe’. Dat is mij indertijd eerlijk gezegd niet echt opgevallen. Slechts enkel honderden meters verderop aan dezelfde weg was dat die dag wel zeker het geval. Bij de voormalige Joodse begraafplaats van Dalen werd de stilte slechts verbroken door het gekwinkelier van vogels en het geritsel van bladeren aan de omringende bomen en struiken …

170522-1041xz

Toen zich in het begin van de achttiende eeuw enkele joodse gezinnen in Dalen gevestigd hadden, kochten zij buiten het dorp een stukje grond voor de aanleg van een eigen begraafplaats. In verband met de door Ezechiël uitgesproken profetie (Ezechiël 37!), dat alle overleden joden eens lijfelijk uit hun zouden worden opgewekt om naar Israël terug te keren, was het zeer belangrijk, dat de graven de eeuwen door onberoerd zouden blijven. Vandaar de verwerving van de begraafplaats in eigendom …

170522-1043xz

Toen de joodse gemeente van Coevorden in 1768 de beschikking kreeg over een eigen synagoge met begraafplaats, bezochten de Daler Joden hier voortaan de diensten en werden er ook begraven. De Daler begraafplaats raakte hierdoor buiten gebruik, maar bleef in overeenstemming met de joodse regels tot op de dag van vandaag onaangetast aanwezig …

170522-1042xz

Het aantal joden in Dalen was nooit groot. In 1942 bedroeg het 16 personen, waarvan er dertien werden weggevoerd en vermoord. Hun namen zijn te lezen op het bovenstaande plaquette op een gedenksteen bij de begraafplaats …

170522-1047xz

Op de begraafplaats staat slechts één grafsteen, die van Samuel Visser. Hij overleed in 2001 en werd dus pas na de restauratie van de begraafplaats begraven. Hoeveel mensen hier in totaal zijn begraven en wat er met de andere grafstenen is gebeurd, is niet bekend …

170522-1048xz

Informatie: Wikipedia en online begraafplaatsen