Via Wad en poollicht naar Joost

Geplaatst op 11 mei 2024 - 12:59 door Jan K. alias Afanja

De dag begon gisterochtend rond een uur of tien met een rit naar de Waddenstreek met mijn fotomaatje. We hadden gehoopt er wat vogels te kunnen fotograferen, maar dat viel wat tegen, want die zaten mijlenver weg. Verder werd het echter in alle opzichten weer een mooie dag. Er was verder genoeg te fotograferen en het was weer gezellig. Moe, maar voldaan startte ik even na vijven de pc om de foto’s te importeren …

Daarbij kwamen ook meteen diverse alarmmeldingen binnen betreffende de zonnestorm die na een reeks van uitbarstingen op de zon werd verwacht. Die zonnestorm was inmiddels bij de aarde aangekomen, diverse metertjes en grafiekjes op internet lieten waarden zien, die ik sinds oktober 2003 niet meer heb gezien. Prachtig! Maar het paste mij eerlijk gezegd niet echt goed na een lange dag met Jetske.

Het bloed kruipt echter waar het niet kan gaan, en dus ben ik rond 23:00 uur toch nog maar even in de auto gestapt. Ik had een locatie niet ver van Drachten in gedachten, maar bleek het al aan de drukke kant te zijn. Uiteindelijk heb ik de auto ergens in de berm gezet, waar ik een aantal foto’s heb gemaakt. Het viel me niet mee, opkomende bewolking strooide toch wel wat roet in het eten. Verder bleek de vermoeidheid geen gunstige uitwerking te hebben gehad op mijn camerabeheersing in absolute duisternis. Maar hey … ik was er wel weer bij na ruim 20 jaar!

Intussen zag Jetske het op haar balkon niet meer zitten. Toen ik haar tegen middernacht een paar van mijn foto’s stuurde en haar bemoedigend had toegesproken, herpakte ze zich. kort daarna stuurde ze me een paar prachtige foto’s die ze alsnog vanaf haar balkon had kunnen maken. Een hartelijke en welgemeende felicitatie was snel verstuurd, want ik weet nog als de dag van gisteren wat een eerste poollichtervaring met iemand doet. Jetske haar foto’s kun je hier bekijken: https://schrijvenmetlicht.com/2024/05/11/noorderlicht/ …

En dit zijn een paar van mijn foto’s …

Vandaag zet ik verder geen stap teveel. De zonnestorm is intussen afgezwakt, maar hij is nog niet voorbij. Omdat er de afgelopen dagen meerdere uitbarstingen zijn geweest, zijn er nog meer zonnedeeltjes naar de aarde onderweg. De komende 24-48 uur loont het mogelijk om de nachtelijke hemel in de gaten te houden. Of mijn onderdanen er nog eens aan mee willen en kunnen werken om de duisternis op te zoeken, is nog maar de vraag …

Wat op dit moment ook nog steeds de vraag is, is of we vanavond kunnen juichen voor Joost. Ben ik eindelijk eens een keer enthousiast over de Nederlandse deelname aan het Eurovisiesongfestival, wordt Joost gediskwalificeerd. We weten natuurlijk niet precies wat gebeurt is, maar ik heb het gevoel dat er vieze spelletjes worden gespeeld. Als dit doorgaat, is dit voor mij het absolute failliet van het songfestival. Dit is niet ‘United by Music’.

Hoe dan ook, de Europaparty in Leeuwarden gaat door. Wie weet, misschien verschijnt Joost daar op het podium als hij in Malmö niet mee mag doen …

Het is sowieso een bijzonder weekend. Geniet ervan!

‘Freonen foar altyd’

Geplaatst op 4 mei 2024 - 11:00 door Jan K. alias Afanja

Vandaag, 4 mei, is de Nationale Dodenherdenking in Nederland. Alle burgers en militairen die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog (10 mei 1940) in oorlogssituaties of bij vredesoperaties in Nederland of waar ook ter wereld zijn omgekomen worden vandaag herdacht. Om 20:00 uur worden hiervoor twee minuten stilte in acht genomen …

Dit jaar heb ik gekozen voor twee oorlogsmonumenten in het Fries dorp Opeinde. Om te beginnen is er een oorlogsmonument, dat is gemaakt van een doormidden gekliefde, hartvormige grijze zwerfkei. Het monument is geplaatst op een cirkelvormig plateau van gele Woudgeeltjes, met daaromheen een natuurstenen rand. Het is gemaakt door de Drachtster beeldhouwer Anne Woudwijk. De gespleten kei symboliseert het gebroken hart van de samenleving van Opeinde in en na de bezettingstijd. Het monument herinnert aan acht dorpsgenoten die tijdens de oorlog zijn omgekomen …

Enkele meters verderop ligt het monument ‘Freonen foar altyd’ (‘Vrienden voor altijd’). Dit monument herinnert aan de tien inzittenden van een Engels en een Amerikaans vliegtuig. Beide toestellen zijn tijdens de oorlog neergestort bij Opeinde. De namen van deze tien gesneuvelden staan op het monument. Het monument werd op 5 mei 2010 onthuld door een overlevende van het Amerikaanse vliegtuig, navigator James McGahee …

De Drachtster beeldhouwer Anne Woudwijk en zijn dochter Roelie Woudwijk legden de volgende symboliek in het monument:

De steen stelt een originele luchtkaart van Europa voor, half beschadigd door een in ’t vliegtuig uitgebroken brand.
Symbolisch is het ook een luchtaanzicht op een beschadigd Europa (zie de opzettelijk ruw bekapte rand van de steen). De kleur zwart toont aan, dat driekwart van Europa gedurende die oorlogsdagen in een bijna hopeloze, zwarte tijd verkeerde. Het door Roelie Woudwijk gegraveerde witte gedeelte (o.a. Rusland, Engeland) betekent: onbezet gebied, vrijheid.
Bij mooi weer wordt de blauwe lucht en de lucht weerkaatst in de steen.
Symbolisch betekent dit de onlosmakelijke verbondenheid tussen het luchtruim en de aarde.
Bij mooi weer kun je jezelf weerspiegeld zien in de steen, dwars door de namen van de tien slachtoffers.
Symbolisch betekent het dat jij in een oorlog ook slachtoffer kunt worden. De overgang van leven naar dood kan immers pijlsnel plaatsvinden …

De vier ornamenten op de hoeken vertonen een eenvoudige schets van een voorwerp dat in een oorlogsvliegtuig onmisbaar was:

De chronometer wijst als tijd aan: 13.15 uur. Deze tijd is niet willekeurig gekozen, maar geeft precies het moment aan, waarop het Amerikaanse vliegtuig de ‘Sacktime Story’ in Opeinde is neergestort.
De hoogte- en drukmeter is schematisch afgebeeld als een cirkelende kringloop. Deze cirkelende lijnen komen precies overeen met een vrille, waarin een neerstortend, onbestuurbaar vliegtuig terecht kan komen.
Het horloge is een normaal vliegtuighorloge, echter zonder wijzers. Een horloge zonder wijzers geeft geen tijd meer aan. Woudwijk bedoelt hiermee te zeggen dat de aardse tijd voorbij is en de grenzeloze, eeuwige tijd is aangebroken.
Het kompas is op het westen gericht. Ook dat is bij Anne Woudwijk geen willekeur. Het betekent: wanneer een oorlogsvliegtuig zijn kompas op het westen had gericht, vloog het toestel richting Engeland, richting Vrijheid. Symbolisch gold ook dat voor ieder mens in de oorlog: richt je eigen ‘kompas’ (levenshouding) op het westen. Dan is er hoop …

Laten we ons vooral realiseren dat het fascisme van de Tweede Wereldoorlog niet begon in de vernietigingskampen. Het begon met het zaaien van haat, en het stelselmatig wegzetten en discrimineren van mensen. En dat is precies wat er op dit moment ook in ons land gaande is, tot in de Tweede Kamer. Laten we daar ook even bij stil staan. Het wordt tijd dat we ons echt bewust worden van de kwetsbaarheid van onze vrijheid en democratie.

In Dr8888 kun je 8888 verw8888

Geplaatst op 13 maart 2024 - 11:53 door Jan K. alias Afanja

Drachten is de afgelopen 75 jaar uitgegroeid tot een groot dorp met stedelijke allures. om het centrum leefbaar te houden is het gemeentebestuur de laatste tijd hard bezig om het autoverkeer in het centrum te ontmoedigen. In het kader daarvan is er onlangs op het grootste parkeerterrein in het centrum een parkeerverbod ingesteld. Op de toegang tot het plein staan nu de namen van alle Drachtster wijken waar gewoond en/of gewerkt wordt …

Als we de blik vooruit richten, komt er een grote plattegrond van Drachten in zicht in de primaire kleuren van de Stijl: rood, blauw en geel, en de zogenoemde niet-kleuren: zwart, wit en grijs. Iets verderop zien we een dependance van Museum Dr8888 …

Met een knipoog naar het ingevoerde parkeerverbod op het Raadhuisplein, is er vorige week een circulair Dada-monument op het plein geplaatst. Aafje was op het plein, toen het kunstwerk op zijn plaats werd gehesen. Zij maakte de beide foto’s hieronder …

De kleurrijke sculptuur is een initiatief van Museum Dr8888. Het heeft de vorm van een 8 en is 8 meter hoog. Voor het kunstwerk, dat door beeldend kunstenaar Marten Winters is gemaakt, zijn 200 motorkappen van de autosloop gebruikt …

Het kunstwerk verwijst naar de experimentele kunststroming dadaïsme, waarbij onder andere kunst werd gemaakt van afgedankte materialen. Vaak zonder vooropgezet plan en bedoeld om het publiek aan het denken te zetten. Het gebruik van de 8, die als getal ook verwerkt is in de officiële naam van Museum Dr8888, komt voort uit het werk van de Duitse kunstenaar Kurt Schwitters …

Vrijdag 13 april 1923 was er in Drachten een dada-avond georganiseerd waar o.a. Kurt Schwitters optrad. Plaats van handeling was de bovenzaal van het roemruchte café De Phoenix. Voor deze gelegenheid waren aan weerszijden van het toneel door de Drachtster kunstenaar Thijs Rinsema geschilderde, ‘modernistische’ panelen aangebracht. Een veertigtal bezoekers komt op het gebeuren af, dat met o.a. dit gedicht van Kurt Schwitters in de krant was aangekondigd (bron: Dada in Drachten) …

Het circulaire Dada-monument dat vorige week is geplaatst, is onderdeel van de tijdelijke invulling van het Raadhuisplein. Het tot voor kort grote lege plein moet een verblijfplaats worden waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Door activiteiten buiten het museum te organiseren wil Museum Dr8888 bijdragen aan de levendigheid in Drachten en de regio. De volgende stap is vergroening van het plein …

Ik zal hier eens wat vaker sporen van de Stijl en Dada in Drachten voorbij laten komen …

Couleur locale

Geplaatst op 12 maart 2024 - 10:48 door Jan K. alias Afanja

Even iets heel anders: een verrassend kleurig kunstwerk, omdat het opnieuw zulk grijs weer is …

Rond 1920 vonden de nieuwe kunststromingen De Stijl en Dada hun weg naar Drachten door een bijzondere vriendschap tussen architect en schilder Theo van Doesburg en de gebroeders Evert en Thijs Rinsema uit Drachten …

Met een knipoog naar het onlangs ingevoerde parkeerverbod op het Raadhuisplein in Drachten, is er vorige week op dit plein een circulair Dada-monument geplaatst …

– morgen het totaalbeeld

Bij de Schokkerse vuurtoren

Geplaatst op 19 februari 2024 - 10:23 door Jan K. alias Afanja

Nadat Schokland in opdracht van de overheid in 1859 ontruimd moest worden, bleven er een paar functionarissen op het eiland om voor de haven en voor de vuurtoren te zorgen. In 1901 werd er op het noordelijk deel van het eiland een woning voor de lichtwachter gebouwd, die hebben we gisteren gezien. In 2007 is naast de woning een replica van de vroegere vuurtoren naast de woning geplaatst …

Voor mij was dit het eindpunt van de kuier. Om de batterij wat op te laden voor de wandeling terug naar de auto, ben ik even op een bankje bij de vuurtoren gaan zitten. Jetske liep nog even door naar het misthoornhuisje, dat bijna op de meeste noordelijke punt van het vroegere eiland staat. Dit gebouwtje, van waaruit de misthoorn werd bediend, is gebouwd in 1922. Twintig jaar later was de Noordoostpolder helemaal drooggelegd …

Bij het misthoornhuisje stond weer een wit en lichtblauw beeld. Jetske liep er eens omheen en begon vervolgens aan een hendeltje te draaien. Vermoedelijk werd daarmee informatie over de geschiedenis van de plek ten gehore gebracht …

En toen begonnen we aan de lange weg terug. Het waren 350 lange meters, maar ze gingen licht omlaag, we daalden af van ongeveer van ongeveer Normaal Amsterdams Peil naar ca. 4 meter onder NAP. De trekkingstokken en wat mentale ondersteuning van mijn fotomaatje hebben me er weer door gesleept. Eigenlijk was het weer net iets teveel van het goede. Maar ik heb het weer gehaald en het was de moeite letterlijk en figuurlijk waard. Best kans dat ik nog eens een bezoekje aan Schokland wil brengen, maar dan met de iLark, zodat ik wat makkelijker van zuid naar noord kan komen en wat meer kan zien …

Begraafplaats en Lichtwachter

Geplaatst op 18 februari 2024 - 10:44 door Jan K. alias Afanja

Op het hoogste punt van Schokland komen we langs de plek waar ooit de begraafplaats van Schokland lag. Het noordelijk deel van Schokland was vroeger Rooms Katholiek. Van de oude Sint Michaëlkerk, die hier heeft gestaan, is na de ontruiming van het eiland in 1859 niets over gebleven. Naast deze kerk lag een begraafplaats, die werd omzoomd door een hek …

Rondom de oude begraafplaats staat nu een kunstwerk in de vorm van een 49 m lang hek, dat gemaakt is door Annet Bult en Marianne Meinema. Op het hek zijn 45 namen te lezen van de Schokker families die hier hebben geleefd en gewerkt. Bij het graafwerk voor de plaatsing van het hek kwamen de kunstenaressen af en toe nog stukjes been tegen. Ze werkten dan ook precies op de plaats waar in het verleden de begraafplaats lag. …

Nadat Schokland in 1859 in opdracht van Koning Willem III werd verlaten, bleven er een paar mensen op het eiland achter om te zorgen voor de haven en de vuurtorens. Al snel besloot de overheid om de haven en de vuurtorens laten vervallen, net als de rest van het eiland. Maar door een initiatief van de schipper en handelaar Willem Jan Schuttevaer (1798 – 1881), oprichter van de Koninklijke Schippersvereniging Schuttevaer, werd hier in 1901 de Lichtwachter of lichtwachterswoning gebouwd als onderkomen voor de achterblijvers …

Tegenwoordig heeft de Lichtwachter de status van Rijksmonument. In de tuin van het gebouw staat een bronzen beeldengroep op een betonnen pilaar. We zien hier een schipper, zijn vrouw en de knecht. Samen tillen zij het zware houten scheepsluik van hun binnenvaartschip. Het kunstwerk is gemaakt door beeldhouwer en kunstschilder Hans Blank …

– wordt vervolgd

Een bolle klinkerweg

Geplaatst op 17 februari 2024 - 10:31 door Jan K. alias Afanja

Vanuit de auto was mooi te zien hoe het oude Schokland als een verhoogde rug door de verder platte Noordoostpolder loopt. Nu we over de smalle, bolle klinkerweg in de richting van de lichtwachterswoning en de replica van de vuurtoren liepen, was de stijging naar de top voelbaar ook …

Rechts van ons pad zagen we onder andere gestileerde golfbrekers en walbeschoeiing. Aangekomen bij de bocht in het pad zagen we de oude haven van Schokland voor ons liggen. Er lag heel stijlvol een forse regenplas …