Dokkumer Nieuwe Zijlen (Google Maps) is een buurtschap in het noordoosten van Fryslân, die genoemd is naar het gelijknamige sluiscomplex. ‘Zijl’ is een ander woord voor spuisluis of afwateringssluis. Het sluiscomplex de Nieuwe Zijlen bevindt zich aan het einde van het Dokkumergrootdiep …

De Nieuwe Zijlen bij Dokkum zijn bijna 300 oud. Het sluiscomplex werd in 1729 aangelegd, nadat er in verband met overstromingsgevaar al ongeveer 150 jaar werd vergaderd over het afsluiten van het Dokkumergrootdiep. Pas na de Grote Kerstvloed van 1717, waarbij alleen al in Fryslân 150 mensen verdronken, werd besloten tot afsluiting van het Dokkumergrootdiep. Zoals ook tegenwoordig nogal eens het geval is, bespoedigt een grote ramp besluiten die achteraf misschien toch beter eerder genomen hadden kunnen worden …

Twee gedeputeerden werden in 1723 als commissarissen belast met het verhogen van de dijken van het Dokkumerdiep en met de aanleg van de Dokkumer Nieuwe Zijlen. Het waren Michael Onuphrius thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, grietman van Dantumadeel, en Philip Frederik Vegelin van Claerbergen, grietman van Haskerland, die allebei bedreven waren op het terrein van de wiskunde en op dat van de werktuigbouwkunde …

De sluis en de dijken werden ontworpen door de Friese waterbouwkundige Willem Loré. Voor de aanleg van dijken kwam Willem Loré met een revolutionair ontwerp. Door de dijken breder te maken, en vooral door ze een flauwere glooiing te geven, werd de kracht van de golven op de dijk niet zozeer gebroken als wel uitgeput. Zo konden de dijken een halve meter lager worden dan bestaande dijken terwijl ze toch sterker waren …

Via de spuisluizen was het mogelijk om het overtollige water vanuit de Friese boezem naar de Waddenzee af te voeren. Via de schutsluis kon het scheepvaartverkeer vanuit het Dokkumergrootdiep naar de Waddenzee varen. Na het afsluiten van de Lauwerszee in 1969 werd 150 meter ten zuiden van het sluiscomplex de Willem Lorésluis (schutsluis) aangelegd. Tegenwoordig is het sluiscomplex Dokkumer Nieuwe Zijlen een rijksmonument …

Bron: wikipedia