Tagarchief: Sint-Radboudkerk

Van de kerk naar de kroeg

Geplaatst op door

We nemen afscheid van de Redbadtsjerke in Jorwert met hier en daar een laatste blik op het kerkhof. In de noordwestelijke hoek ligt een aantal ‘bewapende’ grafstenen. Heraldiek en genealogie zijn takken van sport waar ik geen verstand van heb. Ik laat het dus bij het bekijken van deze grafstenen. Als je naar de eerste foto kijkt, kun je trouwens ook mooi zien, dat we hier ruim boven straatniveau staan. Kerk en kerkhof bevinden zich op het hoogste punt van de terp op ca. 4,2 m boven NAP …

Aan de andere kant van de kerk staat een rijtje grafstenen mooi schuin achterover in het gelid. Daarmee komen we langzamerhand ook aan het eind van de rondgang over het kerkhof van de Redbadtsjerke in Jorwert …

Terwijl ik koos voor het trappetje aan de kant van de Maliebaan (Ja echt, die hebben ze hier ook: Google Maps), had Jetske een andere route gekozen. Ze wachtte me aan het eind van het pad op om me, plotseling van achter heg tevoorschijn komend, te fotograferen. Maar dat zat haar niet glad, want mijn camera stond als altijd ook op scherp …

Teruglopend naar de auto kwamen we opnieuw langs ‘het Wapen van Baarderadeel’. Net als de deur van de kerk zat ook de deur van de kroeg op slot. Verder dan het beeld ‘de Foardrager’, dat daar op een bijzondere sokkel voor de deur staat, kwamen we niet. Het is een kunstwerk ter herinnering aan het 50-jarig bestaan van het ‘Iepenloftspul Jorwert’. Op de sokkel zijn tegels aangebracht met daarop teksten en tekeningen over het dorp Jorwert en haar bewoners van jong tot oud …

Jorwert was in Fryslân al vele jaren een begrip vanwege de opvoering van het jaarlijkse Iepenlofspul, dat altijd van hoge kwaliteit is. Eind 1996 kreeg Jorwert ook landelijk bekendheid door het boek ‘Hoe God verdween uit Jorwerd’ van Geert Mak. Ter herinnering daaraan hangt er een plaquette aan de gevel van ‘het Wapen van Baarderadeel’…


Dit is een mooi punt om deze serie over de toren van Eagum en de kerken van Boazum en Jorwert te beëindigen. Als jullie er niet minder van genoten hebben dan ik, dan sluit ik niet uit dat er nog eens een vervolg komt, waarin een aantal andere kerken en/of dorpen centraal staan.

De Redbadtsjerke in Jorwert

Geplaatst op door

We beklimmen de terp en betreden dan het kerkhof rond de kerk van Jorwert. De kerk is sinds 1994 eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken. We beginnen ons rondje om de kerk in de zuidoosthoek en lopen aan de oostkant langs het koor naar de noordkant …


In de op verschillende plaatsen groen uitgeslagen noordelijke gevel treffen we een weinig belopen paadje aan dat naar een poortje met een deur leidt …

Als we doorlopen in westelijke richting komen we bij de toren aan. De toren stamt uit de elfde of twaalfde eeuw. In de inleiding van deze serie vertelde ik al, dat de toren op zaterdagochtend 25 augustus 1951, om zeven minuten over vijf, plotseling instortte. In de jaren daarop is de toren herbouwd met fraai siermetselwerk, zoals dat ook bij de originele toren het geval was. Om de herbouw te financieren en te vieren werd in en vanuit het dorp een openluchtspel gehouden. ‘Iepenloftspul Jorwert’ is inmiddels een begrip van naam en faam dat al 50 jaar bestaat …

De kerk is gebouwd van tufsteen, een steensoort die voor kenners direct onderscheidend is. De muren zijn verfraaid met banden van tufsteen …

De toren heeft twee klokken van 1394 en 1749. Ze worden elke dag om 12.00 uur handmatig geluid door de leden van het ‘klokkenluidergilde’, maar op donderdag doen leerlingen van de school dit werk. Bij sterfgevallen en geboortes in het dorp klinkt ook klokgelui. Voor een nieuwgeboren ‘famke’ klinkt de kleine, voor een jongen de grote klok. Het rijkelijk bemoste paadje dat ik al eerder in deze serie liet zien, leidt naar de ingang van de toren. …

Tot slot komen we aan bij de zuidmuur. Ook daar treffen we een poortje aan. Het ziet er aan de zuidmuur allemaal net wat vriendelijker uit dan aan de kille noordkant van de kerk ..

Daarmee hebben het rondje om de Redbadtsjerke voltooid. Morgen kijken we nog even rond op het kerkhof dat aanzienlijk groter is dan dat bij de toren van Eagum …

Een kuier door Jorwert

Geplaatst op door

We zetten onze rit voort en kwamen na ons bezoek aan Boazum al snel aan in Jorwert, Jorwerd in het Nederlands (Google Maps). “Het eerste het beste parkeerplekje in het centrum van het dorp is voor ons,” besloot Jetske. En zo was het ook, scheef tegenover ‘het Wapen van Baarderadeel’ zette ze de auto aan de kant …


Jorwert ligt in het hart van het vroegst bewoonde terpengebied van Fryslân. Het is één van de kenmerkende terpdorpjes die vaak met hulp van monniken gebouwd werden langs de Middelzee, die Fryslân tot de 16e eeuw in tweeën spleet. Jorwert zelf lag op veilige afstand van de veranderlijke kuststrook en raakte in verval toen de Middelzee werd ingepolderd. Dat is tegenwoordig niet meer aan het dorp af te zien …

We passeren ‘het Wapen van Baarderadeel’ met daarvoor het beeld ‘de Foardrager’ van kunstenares Hanneke Roelofsen. Het beeld legt een verbinding met het al 50 jaar bestaande ‘Iepenloftspul Jorwert’. Ik kom hier later nog op terug.

‘De Foardrager vertelt van poëzie, van al die verhalen die wij in ons dragen. Onder zijn voeten, op de sokkel, staan regels uit gedichten, speciaal gemaakt voor die gelegenheid. Door Jorwerters van de jongste tot de oudste, gekrast in tabletten natte klei. Geglazuurd en gebakken bij Tichelaar. Als verbinding, over al die tegels lees je regels uit Slauerhof, uit Shakespeare, uit scripten van 50 jaar Iepenloft. Regels, speciaal in het Fries, voorgedragen in de Notaristún …’

We vervolgen onze weg en komen langs een fraai optrekje met in de tuin een grote oude boom die last van zijn voet lijkt te hebben …

En dan zijn we uitgekomen bij de op een terp gebouwde, uit de 12e eeuw daterende Sint-Radboudkerk of Redbadtsjerke …


  • wordt vervolgd

Oude Friese kerken en ChatGPT

Geplaatst op door

Omdat ik momenteel bezig ben met een serie blogs over een aantal oude Friese kerken, heb ik gisteravond eens wat hulp ingeschakeld. Bloggen wordt een stuk gemakkelijker dankzij AI …

Sint-Agathakerk – Oudega (Sm.)

Wat kun je vertellen over oude Friese kerken?

Friesland is een provincie in het noorden van Nederland die bekend staat om zijn oude kerken en religieuze gebouwen. Veel van deze kerken zijn gebouwd in de Middeleeuwen en zijn van grote historische en culturele waarde. De oudste Friese kerk die nog in gebruik is, is de St. Martinuskerk in Dokkum, die dateert uit de 11e eeuw. Een andere bekende Friese kerk is de Jacobijnerkerk in Leeuwarden. Deze kerken zijn een belangrijk onderdeel van de Friese cultuur en worden nog steeds gebruikt voor religieuze diensten en andere activiteiten.

Oude Friese kerken zijn vaak gebouwd in de romaanse of gotische stijl en dateren uit de 11e tot en met de 15e eeuw. Ze zijn meestal opgetrokken uit baksteen of natuursteen en hebben vaak indrukwekkende torens en karakteristieke gevels. Veel van deze kerken zijn gebouwd in opdracht van de Friese adel of lokale kloosters en hadden ook vaak een religieuze functie. Sommige van deze kerken zijn nu open voor bezoekers en staan op de UNESCO Werelderfgoedlijst …

Kerk – Katlijk

Wat kun je vertellen over de Sint-Radboudkerk en het Iepenloftspul Jorwert

Ik ben helaas niet bekend met de Sint-Radboudkerk en het Iepenloftspul Jorwert, omdat ik een taalmodel ben en niet in staat ben om informatie op te zoeken of te verifiëren. Mijn kennis is beperkt tot wat ik bij de opleiding heb geleerd, dus ik kan alleen algemene informatie geven over onderwerpen die binnen mijn kennisgebied vallen. Als je specifieke vragen hebt over de Sint-Radboudkerk en het Iepenloftspul Jorwert, zou ik je aanraden om contact op te nemen met iemand die meer specifieke kennis heeft over deze onderwerpen …

Sint-Radboudkerk – Jorwert
De foardrager – Jorwert

Wat kun je vertellen over de Stichting Alde Fryske Tsjerken?

De Stichting Alde Fryske Tsjerken is een organisatie in Nederland die zich bezighoudt met het behoud en de restauratie van oude Friese kerken. De stichting werd opgericht in 1971 en heeft als doel om deze historische gebouwen te behouden voor toekomstige generaties. De stichting werkt samen met kerkenraden, eigenaren en overheden om de restauratie van de kerken mogelijk te maken. De stichting heeft in de afgelopen decennia vele oude Friese kerken gerestaureerd en behouden …

Kloosterkerk – Kortehemmen

Drie vragen aan Open AI ChatGPT

De drie vragen in dit blogje heb ik gisteravond gesteld aan de nieuwste trend: ChatGPT. ChatGTP is een programma waarmee een AI-chatfunctie bijna menselijke capaciteiten nabootst. Zo kan het b.v. gedichten of complete verhalen schrijven, maar hij kan ook programmeren. Je kunt ChatGPT vragen stellen, waarop je meteen antwoord krijgt. Met uitzondering van de laatste alinea is de tekst van dit blog in elke seconden verschenen. ChatGPT zou wel eens heel snel kunnen uitgroeien tot een verbeterde versie van de Googlezoekmachine. Je kunt het zelf proberen door hier een account te maken: https://chat.openai.com/

Het is werkelijk verbluffend en indrukwekkend! Ik ben benieuwd wat jullie ervan vinden.

Trije tuorren, twa tsjerken

Geplaatst op door

Sinds de kerk in 1856 werd afgebroken, staat de toren van Eagum helemaal alleen op de wereld, slechts omringd door het kerkhof. Bij de Sint-Radboudkerk in Jorwert ging het andersom. Daar stortte de toren op zaterdagochtend 25 augustus 1951, om zeven minuten over vijf, met donderend geraas in elkaar. Drie jaar later was de toren herbouwd. Je zou kunnen stellen, dat de Sint-Martinuskerk in Boazum nog als enige van de drie bouwwerken in originele staat verkeert …

Boazumertsjerke – Sint-Martinuskerk, Boazum
De toer fan Eagum – de toren van Eagum
Redbadtsjerke – Sint-Radboudkerk, Jorwert


En dan nog even dit …

Gisteren kreeg ik met dank aan @dhabirecorder en @Gelkinghe via Twitter een mooi filmpje uit het Fries Film Archief te zien. ‘Ien mûle, twa talen’ (Eén mond, twee talen) is een mooi filmpje uit 1974 over Fryslân en zijn tweetaligheid. Het laat mooie beelden zien van het leven op het Friese platteland en de betekenis van het Fries in het begin van de jaren ’70. Het past prima bij deze serie blogs over een drietal (kerk)torens, want in deze streek speelt het Fries in alle geledingen en op alle vlakken nog steeds een grote rol. Via de onderstaande, wat rare en lange link, kun je het filmpje bekijken:

https://www.archieven.nl/nl/zoeken?mivast=0&mizig=317&miadt=158&miaet=14&micode=0001&minr=722354&milang=nl&misort=last_mod%7Cdesc&miview=ff