Naar aanleiding van de reacties en vragen over het bomijs in het logje van gisteren, kom ik vandaag nog maar even terug op het bomijs.
De online encyclopedie zegt over bomijs: 1) Hol ijs. 2) IJs dat hol ligt. 3) IJs dat niet op het water rust. 4) Kraakijs. 5) Kuipersijs. 6) Niet op water rustend ijs.
Groninganus schreef gisteravond in een reactie: “Ik las laatst iets waaruit je kon opmaken dat de term bomijs komt van bodemijs. Dat bodem is een beetje ingedikt, zeg maar, in de loop der tijd.” Taalkundig gezien valt daar wel wat voor te zeggen. Bij plassen en ondiepe sporen lijkt het bomijs inderdaad op de bodem te liggen, maar kijkend naar de laatste foto in dit logje kan ik dat ‘bodem’ eerlijk gezegd niet goed plaatsen. Het blijft moeilijk die etymologie …
Zoals ik gisteren al schreef, kun je bomijs na een nachtje met lichte of matige vorst al aantreffen in de sporen die landbouwvoertuigen b.v. bij de oogst hebben achtergelaten in nat akkerland, zoals bij het maïsland op de bovenstaande foto. Maar je kunt bomijs ook gewoon vinden op ondiepe plassen op of naast een pad, zoals op de foto’s hieronder. Bomijs is ijs waar het water onder verdwenen is. In plassen en sporen op het land sijpelt het water meestal langzaam de grond in …
Het ijs dat blijft liggen of min of meer vrij in de lucht blijft hangen, is vaak wit omdat de onderzijde bedekt is met een laagje bevroren condens (net als op de autoruit) en het heeft volstrekt geen draagkracht …
In januari 2009 trof ik een stuk bomijs aan waar een gaatje in zat, een klein wak dus eigenlijk. Door dat gaatje is mooi te zien dat er helemaal geen water meer onder het berijpte ijs zat. Het ijs zit slechts vast aan de zijkanten en hangt in het midden vrij in de lucht …
In januari 2007 trof ik bij de Merskenheide bomijs aan, waar aan de onderzijde druppeltjes aan hingen …
Meestal is bomijs flinterdun, dikker dan enkele millimeters is het over het algemeen niet, maar in dit geval betrof het ijs met een dikte van pakweg 2-3 centimeter, waar het water onder vandaan was gelopen. Van de zijkant zag dat er zo uit …
Maar het kan zich ook in een andere, gevaarlijker variant voordoen. Toen Wetterskip Fryslân in januari 2010 weer begon te malen, werd het water onder het ijs op de onderstaande sloot weg gemalen. Het ijs bleef nog even vast zitten aan de slootkanten, maar nadat het water ongeveer een halve meter was gezakt, was de draagkracht van het ijs verdwenen en begon het ijs te breken …
Hopelijk heb ik het begrip ‘bomijs’ hiermee iets kunnen verduidelijken voor de mensen die het tot nu toe niet kenden. En zo niet, dan hoor ik het wel weer, neem ik aan. Meer over de diverse soorten natuurijs is hier te lezen.