Tagarchief: Kop van Overijssel

Bij de lammetjes

Geplaatst op door

Vorige week zaterdag ben ik samen met Jetske weer een dagje op pad geweest in de Kop van Overijssel. We hadden afgesproken om bij goed weer het rietland in te gaan. En gelukkig was het goed weer, het werd zelfs een stralende dag. Onderweg naar het riet, maakten we eerst nog even een tussenstop op het erf bij de rietsnijder thuis. Daar is namelijk de jaarlijkse lammerij weer begonnen …

Behalve een schaap met twee lammetjes die lekker lagen te slapen, was er ook een zwart schaap met een pas geboren lammetje. Zodra één van de twee witte lammetjes wakker was, nam hij snel de benen om eens te kijken wat er bij de buren toch allemaal gebeurde. Zijn nog wat slaperige broertje of zusje had het nakijken …

Terwijl zwart en wit elkaar ontmoetten bij het hek dat hun verblijven scheidde, begon het achtergebleven witte lammetje aan zijn ontbijt. Al snel mengde het tweede lam zich ook bij het buffet. Even kijken of er nog een plekje aan de bar was. Ja hoor … bingo …

Mijn fotomaatje Jetske heeft hier een mooie fotoserie gemaakt van de kinderen bij de lammetjes.

De rietsnijders aan het werk

Geplaatst op door

Na de lunch riep het werk weer, en dus namen de rietsnijders hun snit weer ter hand. In vroeger tijden werd het riet met de hand gesneden, daarvoor werd een ‘snit’ gebruikt. Klaas en Jetske hebben voor de video eens een demonstratie van dat aloude handwerk van het riet snijden gegeven: rietsnijden met snit, zoals dat in vaktermen wordt genoemd …

Tegenwoordig wordt het riet gemaaid met een rietmaaier. Op de zachte grond van deze percelen gebruiken de mannen handmaaiers. Op plaatsen waar de draagkracht van de bodem beter is, gebruiken rietsnijders tegenwoordig ook zwaardere rupsmaaiers. De handmaaiers waarmee Klaas-Jan en oom Errie hier werkten, maakt van het gemaaide riet meteen kleine bosjes, die samengebonden op het land blijven liggen …

Het snit wordt tegenwoordig vooral gebruikt voor het bijeen rapen van de bosjes riet die tijdens het maaien op het land zijn achtergebleven. Die bosjes worden in schoven bijeengezet om te drogen …

Het zal duidelijk zijn dat de mannen op zo’n dag heel wat kilometers afleggen met achtereenvolgens het maaien en het verzamelen van de bosjes riet …

Als je zo’n schoof met bosjes riet ziet staan, dan lijkt het heel wat, maar de oogst valt hier zwaar tegen dit jaar. Het riet is niet echt lang geworden en het is ook erg dun gebleven, bovendien zit er veel afval in waarvan de rietsnijder alleen maar extra werk heeft …

Maar Klaas-Jan blijft lachen, en ik geloof er niks van dat hij dat alleen voor de camera doet. Hoeveel werk er ook in zit, hoe mager de verdiensten ook zullen zijn, Klaas-Jan is hier helemaal in zijn element …

En voor wie nu denkt dat dit zwaar werk was … Het echt zware werk komt nog. Al die kleine bosjes moeten worden gekamd om de groene begroeiing aan de onderkant eruit te halen. Daarna wordt het riet in nog veel grotere en zwaardere bossen bijeen gebonden en met de hand op de wagen worden opgestapeld. In of bij de werkplaats thuis wordt het riet uiteindelijk tot standaard bossen met een omvang van 46 cm gebonden …

Honden van het rietland

Geplaatst op door

We waren nog maar nauwelijks gaan zitten, of er kwam ook nog een oud-rietsnijder aanlopen. Klaas – schoonvader van Klaas-Jan en zwager van Jetske – kwam met zijn hond Kelev even kijken hoe het er in het rietland voor stond. De beide honden, die al jarenlang geregeld samen optrekken, kwamen in volle draf op me af …

Klaas is de nestor van het drietal rietsnijders. Hem heb ik een jaar of tien achtereen regelmatig gevolgd bij zijn activiteiten in het riet. In de periode 2009-2011 heb ik door de seizoenen heen filmopnamen gemaakt van de werkzaamheden van de rietsnijders in De Weerribben vroeger en nu. Uiteindelijk heb ik dat project begin 2012 afgerond met de presentatie van de DVD “Werk in het Weerribbenriet”. Ik denk erover om die eerdaags beschikbaar te maken op YouTube …

Maar dat is voor later, nu eerst terug naar vorige week woensdag. De beide honden voerden een mooi showtje voor ons op. Rhena was loops en Kelev leek wel zin te hebben om daar gebruik van te maken. Maar hij leek niet meer helemaal te weten hoe hij het moest hebben. En al zou hij het geweten hebben, dan nog zou hij als ‘geholpen reu’ weinig gepresteerd hebben …

Toen ze na enige tijd uitgespeeld waren, gingen ze – zoals wel vaker – samen het rietland in. Het zijn allebei leuke en lieve honden die normaal gesproken bij de baas in de buurt blijven, maar wanneer ze samen zijn gaan ze graag op avontuur …

Zodra de boterhammen op waren werden de honden, die intussen alweer uit zicht verdwenen waren, geroepen. Nadat Klaas en Kelev ons allen inclusief Rhena gedag hadden gezegd, gingen de rietsnijders weer aan het werk …

  • wordt vervolgd

Nederlands riet

Geplaatst op door

Vorige week woensdag ben ik weer met mijn fotomaatje Jetske de Weerribben in getrokken. Ditmaal ging het ons niet om het spotten van een ijsvogel – hoewel dat natuurlijk mooi meegenomen zou zijn – nee, we reden linea recta naar het rietland bij de schilderachtige buurtschap Nederland …

Wie hier al wat langer meeleest, weet dat ik al zo’n 15 jaar in winter of voorjaar graag eens met Jetske het rietland in trek om foto’s te maken van het werk van de rietsnijders. Dat komt voort uit het feit dat Jetske uit een familie van rietsnijders. Vorige week gingen we naar het rietland van Jetskes’ neef Klaas-Jan …

Tot hier was het pad goed en droog geweest, maar eenmaal in het rietland vielen meteen de ongewoon diepe sporen op. Rhena, de Golden retriever die vaak met de baas het riet in gaat, stond ons al op te wachten …

Met de nodige moeite liepen we over het drassige pad het rietland in. Klaas-Jan en zijn oom Errie, die hem die dag hielp in het rietland, kwamen ons al tegemoet lopen. We raakten meteen aan de praat over de stand van zaken in het riet …

We waren precies op het goeie moment gekomen, de mannen waren net aan hun lunch toe. Nadat Rhena alweer lekker was gaan liggen, zochten wij gevieren een plekje in de buurt van de schaftkeet om te zitten. Daar zetten we het gesprek voort …

  • wordt vervolgd

Camerabewaking bij de Linde

Geplaatst op door

Nadat we op de eerste locatie geen ijsvogel hadden gezien, reden we naar het riviertje de Linde. Daar is een plekje waar Jetske vorig jaar meerdere keren een ijsvogel op de gevoelige plaat heeft vastgelegd …

We kwamen uit bij een bruggetje over een oude sluis in de Linde. Vanaf het bruggetje gezien staat er op de linkeroever een mooi bosschage. Op de rechteroever stond een bosje struikgewas dat onlangs om de een of andere reden is verwijderd …

Terwijl Jetske op de rechteroever neerknielde om wat foto’s te maken van de plek waar eerder die struiken stonden, vroeg ze zich af waarom er sinds kort camerabewaking is op die plek. Voor de ijsvogel zal het niet zijn …

Enkele honderden meters verderop is ineens een boorinstallatie verrezen. Sinds de gaswinning in Groningen wordt afgebouwd, wordt hier in Fryslân en de Kop van Overijssel het ene na het andere kleine gasveld (opnieuw) aangeboord om maar zoveel mogelijk gas uit de bodem te halen. En dan staat er dus ineens weer zo’n vervuilend en lawaai veroorzakend gevaarte midden in de natuur. Zo gaat dat bij ons in Fryslân en Overijssel tegenwoordig …

En de burger heeft er niks over te zeggen. Maar vandaag en morgen kunnen we ook deze gekkigheid proberen bij te sturen door een verstandige stem uit te brengen op een progressieve partij …

De ijsvogel liet zich ook hier die dag overigens niet meer zien. Of hij slachtoffer is geworden van de winter, van het verdwijnen van zijn bosje op de rechteroever of van die boorinstallatie, we zullen het nooit weten. Om de gedachten wat te verzetten, heb ik me ter plekke nog maar even uitgeleefd op het al behoorlijk afgeleefde remmingswerk bij de oude sluis …

Ik heb de hoop om toch nog eens een ijsvogel te fotograferen natuurlijk nog niet opgegeven. Eens komt de dag …

Afscheid van een rietsnijder

Geplaatst op door

Het zat er al een paar jaar aan te komen, maar dit najaar was het dan toch zo ver. Rietsnijder Klaas, die ik met tussenpozen al een jaar of 10 volg bij zijn werkzaamheden in ’t rietland in de Weerribben, is geen rietsnijder meer …

Sinds Jetske me een jaar of twaalf geleden kennis heeft laten maken met de rietcultuur, waarbij ze me ook voorstelde aan haar zwager Klaas, heb ik het werk in het riet jammer genoeg eigenlijk alleen maar achteruit zien gaan. Omdat Klaas eind 2009 op zoek was naar iemand die dat werk op video vast wilde leggen, zijn we overeengekomen dat ik daar wel een poging toe wilde wagen. Dat resulteerde na tweemaal een winter en voorjaar filmen in een film van een uur, waarop ik nog steeds wel trots ben. Maar eerlijk is eerlijk: zonder adviseur en hoofdrolspeler Klaas had ik hem niet kunnen maken. Hieronder zie je de trailer van ‘Werk in het Weerribbenriet’ …

Met het maken van die film ben ik in feite nog net op tijd geweest, want sindsdien is de situatie in Klaas zijn rietland snel neerwaarts gegaan. Van het boerenland dat bij Wetering West altijd grensde aan Klaas zijn rietland is niets meer overgebleven. Het gebied is veranderd in de grootste waterberging van de provincie Overijssel. In die nieuwe waterberging staat altijd water, en dat water drukt buiten de waterberging het grondwater in het aangrenzende rietland omhoog …

Wat de treurige gevolgen daarvan zijn, heb ik in 2016 al eens uitgebreid in woord en beeld getoond. Er viel werkelijk niet meer te werken. Belangstellende nieuwe volgers en andere geïnteresseerden verwijs ik graag naar een serie deerniswekkende logjes uit april 2016:

– Help de rietsnijder verzuipt! (1)
– Help de rietsnijder verzuipt! (2)
– Waarom verzuipt de rietsnijder?
– Daarom verzuipt de rietsnijder!

Er speelt echter meer. Misschien is het klimaatverandering, misschien is het stikstof … ik heb geen idee. Maar ik heb de rietoogst de laatste jaren ook duidelijk minder zien worden op verschillende percelen. Kortere stengels, minder pluim, toenemende verbossing, het zijn allemaal zaken waar de rietsnijder niet blij van wordt …

Tel daar teruglopende, of zelfs wegvallende subsidies bij, dan zal duidelijk zijn dat er klappen vallen in het rietland. Dat betekent niet alleen dat de rietcultuur verloren dreigt te gaan en dat er mensen brodeloos raken, maar vooral ook dat het kenmerkende landschap met de uitgestrekte rietvelden van het Nationaal Park Weerribben-Wieden verloren zal gaan …

Na een jarenlange strijd tegen de overheid is het Klaas gelukt om er met een compensatieregeling een punt achter te zetten. Dat betekent een zorg minder, maar het doet toch ook wel een beetje pijn. De Prikkepolder waar meerdere generaties van de familie als rietsnijder werkzaam zijn geweest, zal net als de aangrenzende weilanden onder water worden gezet …

Klaas, het ga je goed bij alles wat je vanaf nu doet. We treffen elkaar wel weer.
IJs en weder dienende hoop ik het werk in het riet de komende jaren zo af en toe elders nog eens wat te kunnen te volgen, want ik ben er nog niet op uitgekeken.

* met dank aan Jetske voor enig redactioneel werk.

De purperreiger gespot

Geplaatst op door

Bijna aan het eind van een ritje door De Weerribben, hadden mijn fotomaatje Jetske en ik gistermiddag net geconcludeerd dat we in fotografisch opzicht wel eens beter dagen hadden gehad, toen ik in een flits iets bijzonders meende te zien in het moerasland rechts van de weg …

“Stond daar nou een purperreiger …?” vroeg ik half luid eigenlijk meer aan mezelf dan aan Jetske. Jetske hield als chauffeur haar blik op de weg gericht, maar ze trapte wel meteen op de rem en zette de auto in z’n achteruit. En jawel, daar stond hij in al zijn pracht, Ardea purpurea, de purperreiger …

Het overige verkeer raasde aan ons voorbij en een enkele nieuwsgierige passant toch wel even wilde weten waar wij zo geconcentreerd, maar hinderlijk voor het overige verkeer naar stonden te kijken. Wij deden intussen ons best om deze bijzondere verschijning zo goed mogelijk te vereeuwigen. Voor mij was het de eerste keer dat ik een purperreiger in het wild zag. En dat moment wilde ik toch wel even goed mee pakken. Het feit dat hij aan de rand van het bereik van mijn camera stond, maakte het er niet makkelijker op, maar ik ben wel blij en tevreden met het resultaat …

1. purperreiger
2. purperreiger in De Weerribben
3. purperreiger in close-up
4. purperreiger, de kleurenpracht
5. purperreiger met weerspiegeling

Terwijl we daar stonden, ging de grote vogel tweemaal kort op de wiek. De laatste van die twee keer is te zien in de korte onderstaande video, die ik tussendoor ook nog van deze mooie waarneming kon maken …