Ode aan een schaatser

We blijven nog even in winterse sferen. Toen het anderhalve week geleden nog wat winterde, hebben Jetske en ik samen een ritje door de Weerribben gemaakt. Nee, niet op de schaats maar veilig en behaaglijk in de auto. Hoewel het ijs na enkele nachten met lichte tot matige vorst nog niet overal betrouwbaar kon zijn, zagen we tot onze verbazing die dag ook op diepere vaarten en sloten veel mensen het ijs op gaan, ook met kleine kinderen. Afijn, daar ga ik het hier niet over hebben, want dat verhaal is door mijn fotomaatje in woord en beeld mooi beschreven in haar logje ‘De verloren schaatsen’


Voordat we aan de kant van het ijs getuige waren van dergelijke gekkigheid, bracht Jetske ons naar het beeld ‘De schaatser’ bij Sint Jansklooster (Google Maps). Dit is een beeld van de winnaar van de Elfstedentochten van 1985 en ’86: Evert van Benthem, die op een steenworp afstand van het beeld geboren is in Sint Jansklooster. Het kunstwerk is in opdracht van Dorpsbelang gemaakt door dorpsbewoner en hout- en metaalkunstenaar Albert Weijs en op 22 april 2022 onthuld door Evert van Benthem zelf …


“Een kunstwerk van Evert van Benthem maken is natuurlijk het beeld van een schaatser voor ogen hebben, maar het liefst wel met een extra dimensie,” zo vertelt de kunstenaar zelf op een infobord op de achterkant van de sokkel …

Zeg je Evert van Benthem, dan zeg je Elfstedentocht. Zeg je Elfstedentocht, dan denk je aan een van oudsher historisch schaatsspektakel, waar vele schaatsers van droomden en nog steeds van dromen om er ooit aan mee te kunnen doen. Waar veel schaatsers zijn, daar zijn nog meer schaatsen. Een historische tocht betekent oude schaatsen, Friese doorlopers, houtjes. Het beeld van Van Benthem is daarom gemaakt van oude Friese doorlopers


Hij staat er in de pose van de schaatser die in 1986 kracht zette om weg te rijden van zijn tegenstander Rein Jonker, om daarna ruimschoots als eerste over de eindstreep op de Bonkevaart te komen. Kijk je naar Evert van Benthem zijn rechterschaats, dan zie je dat er een stukje mist uit het schaatsijzer. Dit is een knipoog naar de Elfstedentocht van 1985. Na zijn overwinning bleek dat hij met een kapotte schaats had gereden. Nummer 13 staat dus niet altijd voor kommer en kwel …

Droogte aan de Rietweg

Na de tussenstop bij de kerk van Blankenham bleven we de oude, slingerende zeedijk nog enige tijd volgen. Bij Baarlo verlieten we de dijk om even later via de buurtschap Nederland de Weerribben weer ik te rijden. Aan de Rietweg (Google Maps) maakten we een laatste tussenstop …

Sprakeloos keken we om ons heen. Het normaal zo natte gebied aan beide kanten van de Rietweg was vrijwel helemaal drooggevallen. Tijdens onze ritjes door de Weerribben hebben Jetske en ik hier de afgelopen jaren diverse keren een tussenstop gemaakt om vogels te fotograferen …

Zo heb ik hier in 2017 een mooie serie gemaakt van een grote zilverreiger en twee lepelaars, die samen in beeld verschenen. Zoiets zat er vorige week niet in. Er was in de verste verte geen vogel te zien, om over watervogels of steltlopers nog maar te zwijgen …

Alleen hier en daar restte nog een laatste plas water, zoals aan de zuidkant van de weg op de plek waar wij stonden. Zonder regen zouden ook de laatste natte plekken snel verdampen …

Gelukkig is hier in Drachten sindsdien bijna 40 mm regen gevallen. Dat zegt in principe niets over de situatie in de Weerribben 50 km en zuidwesten van Drachten, maar daar zal vermoedelijk ook net genoeg regen zijn gevallen om enige verlichting te brengen. Maar het neerslagtekort is er nog lang niet mee weggewerkt.

Ik sluit deze serie, die begon met vertraging vanwege een kortdurende file, af met de foto van een heidelibel, die te midden van de droogte nog even in alle rust bij ons neerstreek in de berm van de Rietweg …

De Kempense heidelibel?

Nadat ik het geaderd witje had gefotografeerd, ging ik net als Jetske op zoek naar de de Kempense heidelibel. Dit is een zeer zeldzame libel, die als ernstig bedreigd op de Rode Lijst staat. In ons land komt hij eigenlijk alleen voor in de Kempen en hier in de Weerribben. Al snel zag ik op een paar plaatsen een rode libel op het gemaaide gras zitten. Of er op de eerste foto ook echt een Kempense heidelibel staat, weet ik niet zeker. Het zou met zijn zwarte poten ook een Bloedrode heidelibel kunnen zijn. Wie het weet, mag het zeggen …

Mooier dan op de eerste foto lukte het me niet om libellen vast te leggen op het gemaaide gras. Daarom besloot ik naar de bosrand te lopen. Met wat geluk zou ik op ooghoogte een Kempense Heidelibel kunnen vinden tegen een wat rustiger achtergrond …

Ik was weer niet ongelukkig die dag. Al snel kon ik niet ver van elkaar verwijderd heidelibellen op een takje fotograferen. Ik had weliswaar al een foto van de Kempense heidelibel in mijn archief, maar vooral de laatste twee foto’s waren toch wel een stukje mooier. Nu maar hopen dat het Kempense heidelibellen waren, dan kon ik die alvast afvinken, daarmee was mijn dag al geslaagd. Maar de dag was nog niet voorbij, nog lang niet …

  • wordt vervolgd

Laatste blik over het rietland

Terwijl vader en zoon het laatste strookje riet maaiden, begon ik aan een laatste rondje over het rietland …

Jetske bleef in tegenlicht nog even werken aan het familiealbum …

Ik maakte in het voorbijgaan nog wat detailopnamen van een paar schoven met riet …

Het waren weer een paar fijne, ontspannen uurtjes in het rietland …

Wordt op de een of andere manier ooit vast wel weer vervolgd …

Vele handen …

Vele handen maken licht werk, zal Klaas gedacht hebben, toen hij zag dat zijn vader de rietmaaier onder het afdekzeil vandaan begon te halen. Vaardig begon hij het zeil aan de andere kant van het apparaat af te trekken …

Daarna moest de machine gestart worden. Behulpzaam bood Klaas aan om dat klusje even te klaren. Maar dat viel nog niet mee. Nadat hij enkele malen tevergeefs aan het koord had getrokken, moest Klaas Jan er zelf aan te pas komen om de machine te laten ronken …

Daarna gingen vader en zoon samen aan de slag om het laatste strookje riet langs de sloot te maaien. Al naar gelang de situatie reikte Klaas zijn vader het snit aan of hielp hij dapper mee om het riet los te trekken. Vader en zoon waren duidelijk al aardig op elkaar ingespeeld. Daarbij stak Klaas zijn bewondering voor kracht en gemak, waarmee de rietsnijder de grote bossen riet versleepte, niet onder stoelen of banken …

Na gedane arbeid …

Verkijk je er niet op, het verbranden van dat rietafval is nog knap vermoeiend werk. Een goede verhouding van arbeid en rust is hier van groot belang …

En dus ging Klaas, nadat het vuurtje gedoofd was, even lekker naast Rhena zitten. Jetske maakte gebruik van de gelegenheid door ook wat foto’s van het tweetal te maken …

Zoals te verwachten was, genoot Rhena duidelijk van de aandacht en de knuffels die ze kreeg van haar kleine baasje …

Maar zoals dat gaat in het rietland, na verloop van tijd moet er weer wat gebeuren. Terwijl Klaas zich bij zijn vader meldde, zocht Rhena een lekker zacht plekje voor zijn middagslaapje …

Waar rook is …

Nadat ik de eerste rook omhoog had zien kringelen, stak ik even over naar de overkant van het veld om beter zicht te hebben op hetgeen er gaande was …

Kijk, vandaar de haast … de rietsnijdersleerling mocht een hoopje ruigte verbranden. Alleen al voor dat werk zou ik eigenlijk ook best rietsnijdersleerling willen zijn …

Sterker nog, in de voor hedendaagse begrippen koude winter van 2018, heb ik op 6 februari mijn eerste les in het verbranden van ruigte gehad. Je ziet het …, dat is nog een hele kunst, ik veroorzaakte meer rook dan vuur …

Maar op zo’n mooie zonnige dag als vorige week zaterdag is het natuurlijk nog veel mooier om een tijdje lekker met de camera in het rietland rond te slenteren dan er een vuurtje te stoken …

Aanvulling:

Het stoken van een vuur in de open lucht wordt in Nederland per gemeente geregeld in de zogenaamde APV (Algemene Plaatselijke Verordening). In de gemeente Steenwijkerland kunnen de rietsnijders in de Weerribben-Wieden een stookontheffing aanvragen voor het verbranden van riet en maaiafval (https://www.steenwijkerland.nl/Inwoners/Leefomgeving/Stookontheffing).