De campagne ‘Face it. MS is zenuwslopend’ laat zien dat MS vele gezichten kent. Het is bij niemand hetzelfde. Vijf verhalen maken duidelijk welke impact MS heeft op het leven van mensen …
De ziekte sloopt letterlijk de zenuwen en is zenuwslopend omdat je nooit weet wat je de volgende dag te wachten staat. MS heeft een enorme impact op het leven. Het is nog steeds niet bekend hoe MS ontstaat en hoe de ziekte te genezen is. Daarom is en blijft onderzoek heel hard nodig. Deze week is de MS collecte van het Nationaal MS Fonds …
Met dank aan het uitzonderlijk warme weer heb ik in de afgelopen periode mijn portie MS-ellende wel weer gehad. Aan echte fotokuiertjes ben ik sinds 10 juni niet eens meer begonnen, die hebben plaatsgemaakt voor fotoritjes. Gelukkig is de iLark uitgerekend met dit weer een uitkomst. Ik had hem op geen beter moment kunnen aanschaffen. Gistermorgen heb ik een mooie rit van 25 km gemaakt, met onderweg 6 bankjes op fijne plekjes in de schaduw. Rond die bankjes heb ik hier en daar wat foto’s gemaakt …
Gelukkig is er vandaag een eind aan de hitte gekomen. Ook Aafje is daar blij mee, want zij gaat deze week met de collectebus op pad.
Na de tussenstop bij de kerk van Blankenham bleven we de oude, slingerende zeedijk nog enige tijd volgen. Bij Baarlo verlieten we de dijk om even later via de buurtschap Nederland de Weerribben weer ik te rijden. Aan de Rietweg (Google Maps) maakten we een laatste tussenstop …
Sprakeloos keken we om ons heen. Het normaal zo natte gebied aan beide kanten van de Rietweg was vrijwel helemaal drooggevallen. Tijdens onze ritjes door de Weerribben hebben Jetske en ik hier de afgelopen jaren diverse keren een tussenstop gemaakt om vogels te fotograferen …
Zo heb ik hier in 2017 een mooie serie gemaakt van een grote zilverreiger en twee lepelaars, die samen in beeld verschenen. Zoiets zat er vorige week niet in. Er was in de verste verte geen vogel te zien, om over watervogels of steltlopers nog maar te zwijgen …
Alleen hier en daar restte nog een laatste plas water, zoals aan de zuidkant van de weg op de plek waar wij stonden. Zonder regen zouden ook de laatste natte plekken snel verdampen …
Gelukkig is hier in Drachten sindsdien bijna 40 mm regen gevallen. Dat zegt in principe niets over de situatie in de Weerribben 50 km en zuidwesten van Drachten, maar daar zal vermoedelijk ook net genoeg regen zijn gevallen om enige verlichting te brengen. Maar het neerslagtekort is er nog lang niet mee weggewerkt.
Ik sluit deze serie, die begon met vertraging vanwege een kortdurende file, af met de foto van een heidelibel, die te midden van de droogte nog even in alle rust bij ons neerstreek in de berm van de Rietweg …
Dat het een warme en droge zomer was, is intussen een open deur. Nu ik alle cijfertjes op een rij heb gezet en daar wat grafiekjes van heb gemaakt, weet ik nu heel aardig hoe de zomer in ons tuintje ongeveer is verlopen. Om te beginnen het meest eenvoudige temperatuurgrafiekje, hierin staan per maand en daarnaast over de hele zomer de gemiddelde temperaturen. Rood staat voor de gemiddelde temperatuur in ons tuintje in 2022, blauw staat voor de gemiddelde temperaturen in onze tuin over de periode 1971-2000. Iedere zomermaand verliep dit jaar duidelijk warmer dan normaal. De gemiddelde temperatuur kwam in ons tuintje uit op 18,6°C. Daarmee was deze zomer hier 3 graden warmer dan de gemiddelde zomer in de periode 1971-2000 …
In de tweede grafiek zijn de maximumtemperaturen per dag te zien. Daaruit valt te leren dat we hier deze zomer 75 warme dagen (20°C of warmer) hadden, over de periode 1971-2000 telde de zomer gemiddeld ca. 49 warme dagen. We hadden 22 zomerse dagen (25°C of hoger), tegen ca. 15 in de periode 1971-2000. Tot slot heb ik in ons tuintje 7 tropische dagen (30°C of hoger) kunnen noteren, tegen ca. 3 in de periode 1971-2000. De warmste dag was 19 juli met de absolute recordtemperatuur van 35,6°C …
Dus ja, het was warm. Hoe warm? Wel, in mijn meetreeks van 2003-2022 is de zomer van 2022 met gemiddeld 18,6°C met stip binnengekomen op nr. 2. Alleen de zomer van 2018 was met 18,8°C warmer. En dat geldt niet alleen voor ons tuintje, ook volgens het KNMI in De Bilt was de zomer van 2018 net wat warmer …
Van de temperaturen stappen we over op de neerslagcijfers. Van 1 juni tot 1 september viel er maar 166 mm regen in onze tuin. In de periode 1971-2000 was dat gemiddeld ongeveer 200 mm. Hoewel het een droge zomer was, hadden we hier in het noorden nog het geluk dat juni met 101 mm een relatief natte maand was. Maar intussen zijn we wel weer aan een buitje toe …
Het volgende grafiekje laat per dag de neerslagcijfers in onze tuin zien. De natste dag was 6 juni, toen er ruim 28 mm regen viel. Daarna werd ’t geleidelijk droger. In Fryslân hebben we nu een neerslagtekort van ca. 200 mm …
Het laatste grafiekje toont de jaarlijkse neerslagcijfers over de periode 1971-2000. Alleen in de zomers van 2003, 2018 en 2019 viel er minder regen in ons tuintje …
Persoonlijk slotwoord
Tot zover de cijfers, waar afgezien van misschien een tik- en rekenfoutje weinig op af te dingen valt. Ik sluit af met een wat meer persoonlijke noot. Wat die warmte met mij doet, is niet meetbaar. Maar laat ik ervan zeggen dat het voor mij echt veel te warm was. Het was weer een flink tikkie erger dan in de horrorzomer van 2020. MS en warmte zijn geen vriendjes. Dat wist ik al, toen we na de diagnose in 2004 van de neuroloog het advies kregen om in de vakanties maar niet meer af te reizen naar Zuid-Frankrijk. Dat hebben we sindsdien ook niet meer gedaan. Maar de warmte van Zuid-Frankrijk lijkt sindsdien echt ieder jaar dichterbij te komen, en vluchten kan niet meer.
De warmte heeft deze zomer voor het eerst echt een langdurige verlammende en doodvermoeiende werking op mijn hele lijf gehad. En dat is nog steeds niet voorbij. Aanvoer van drie maanden warmte zal zeker een maand met temperaturen rond de 20°C of lager vergen om die warmte weer te laten afvloeien, schat ik. Terugkomen op het niveau van voor de zomer, zal zeer waarschijnlijk niet meer lukken, tenzij de neuroloog nog nieuwe mogelijkheden ziet. We gaan het zien. Intussen blijf ik, zoals ook in de afgelopen zomer, mijn best doen om te blijven bewegen en fotograferen. Ik zal wat vaker een greep in mijn archief doen en de tuin zal hopelijk inspiratie en mogelijkheden blijven bieden, zoals dat zelfs op de warmste dag van het jaar het geval was met de onderstaande foto’s …
Pas nadat ik de foto van de pootje badende hooglanders gisteren had gepubliceerd, herinnerde ik me dat er nog een verhaal achter die foto zit.
De foto is net als die van vandaag gemaakt op 14 september 2006. Het was een warme dag, maar desondanks besloot ik voor het eerst eens een fotokuier te maken bij de Dellebuursterheide (Google Maps). Ter plekke ontdekte ik, dat ik eerst bijna een kilometer over een lang recht pad moest lopen, voordat ik op de heide was. Dat was een tegenvaller, maar gelukkig kon ik die afstand toen nog vrij makkelijk hebben. Eenmaal op de heide bleef ik het pad langs de heide een stuk volgen, totdat ik een bankje in de schaduw vond. Daar ging ik even lekker zitten om van het uitzicht over de heide te genieten. Na enige tijd hoorde ik vlak achter me plotseling een krakend en snuivend geluid. Toen ik me omdraaide, sloeg de schrik me even om ’t hart, Ineens zat ik oog in oog met de onderstaande gedaante …
(Door op de één of andere manier op de foto te klikken, kun je hem op bijna angstwekkend groot formaat bekijken)
Het kan net zo goed 10 tellen als een volle minuut hebben geduurd, maar op enig moment besloot ik de bovenstaande foto van hem te maken. Hij snoof nog eens en daarna liep hij langs mij en het bankje om rustig sjokkend zijn weg in de richting van een ven op de heide te vervolgen.
Toen ik even later langs het ven liep, heb ik een serie foto’s van de hooglanders in het verkoelende water gemaakt. Op dat moment zag ik ook de auto van It Fryske Gea naderen, waarvan de medewerker bezig was geweest met het opnemen van de waterstand op diverse plaatsen in het gebied. Omdat onze paden elkaar een stuk verderop zouden kruisen, zette ik de stap er even goed in om hem een lift naar de weg te kunnen vragen.
Het ritje naar de weg was mijn geluk die dag. Ruim een kilometer naar de parkeerplaats lopen zou een enorme klus geworden zijn. Voor zover ik me herinner was het de eerste keer sinds de diagnose MS twee jaar eerder, dat ik mezelf flink tegen ben gekomen bij warm weer. Sindsdien ben ik een stuk voorzichtiger geworden. Bij temperaturen van 25°C of hoger begin ik niet meer aan fotokuiertjes, zeker niet in mijn eentje.
Bij de Dellebuursterheide ben ik sindsdien niet meer geweest, het is een prachtig gebied, maar dat lange rechte pad van bijna een kilometer is tegenwoordig ook zonder warmte al een onoverkomelijke hindernis.
Het ziet er naar uit dat het vandaag ook hier in het noorden weer tropisch warm zal worden. Ik hoop van harte, dat het ook de laatste tropische dag van het jaar wordt, want mijn benen verliezen deze week weer met de dag meer kracht. Ik stel voor dat we vandaag maar lekker wat blijven pootje baaien, dan zien we morgen wel weer. Hou ’t hoofd koel en maak er een mooie dag van.
Door op de één of andere manier op de foto te klikken, kun je hem op groter formaat bekijken. …
Gistermiddag rond 15:20 uur werd de tropisch 30°C hier voor de derde dag op rij overschreden. Omdat we daarvoor al twee dagen boven de 25°C hadden, werd daarmee ook lokaal de hittegolf een feit. Met een beetje geluk wordt het vandaag net wat minder warm dan de voorgaande dagen, maar omdat het tegelijkertijd vochtiger en dus benauwder wordt, ben ik er nog niet gerust op …
Daarom heb ik voor de zekerheid toch maar weer voor wat virtuele verkoeling gezorgd. Nu de scherpste randjes van de warmte af lijken te zijn, heb ik voor vandaag een flinke bak ijswater klaar gezet. Als dat niet afdoende blijkt te zijn, rest mij voor morgen niets anders dan een noodmaatregel te treffen …
Afanja's Weblog 