Vandaag was het behalve grijs ook nog eens flink nat, er is hier vanmorgen zo’n 10 mm regen gevallen. En het was al zo’n natte boel … Al dat water moet natuurlijk ook weer worden afgevoerd. Dat gebeurt onder andere door het gekanaliseerde riviertje de Tjonger …

Gistermorgen ben ik even naar de Eerste Tjongersluis bij Nieuwehorne gereden (kaartje Google Maps). Vlakbij de sluis is een parkeerplaatsje en daar vandaan loopt er een fietspad over het sluiscomplex naar de zuidelijke oever van de Tjonger. Ik heb die oversteek even gemaakt om wat foto’s te maken van het bruisende water bij de stuw in de bypass die om de sluis heen loopt …

Het water dat door de Tjonger stroomt, is onder andere kwel- en regenwater, dat afkomstig is van het Drents plateau. De Tjonger is in het eind van de 18e eeuw gekanaliseerd ten behoeve van de scheepvaart voor de afvoer van turf uit zuidoost Fryslân …

Eenmaal aan de zuidkant aangekomen heet het riviertje ineens niet meer de Tjonger, maar de Kuinder. De Tjonger vormt namelijk een taalgrens: ten noorden van de rivier is het Fries de belangrijkste voertaal, aan de zuidkant ligt het  Stellingwerfse taalgebied, met een heel andere tongval en woordenschat. Dat is ook de reden dat er twee namen voor hetzelfde riviertje zijn: elk taalgebied heeft zijn eigen naam …

Tegenwoordig maken de Tjonger en de Opsterlandse Compagnonsvaart deel uit van de Turfroute. De Turfroute volgt een netwerk van vaarwegen dat vanaf de 16e eeuw werd aangelegd om de turf te kunnen afvoeren. Toen de vervening ophield raakten deze waterwegen in verval. In de zeventiger jaren werden de kanalen bevaarbaar gemaakt voor de pleziervaart. In de Tjonger liggen drie sluizen: Sluis I, II en III. Bij deze sluizen staan pompen om bij lage waterstand gebiedseigen water terug te pompen ten behoeve van de recreatievaart …

Komend vanuit westelijke richting is het voor de recreatievaart zaak om bij Sluis I bij Nieuwehorne links aan te houden, want anders wacht in de bypass een aanvaring met de stuw. Maar gelukkig spreekt een bord op de rechteroever voor zichzelf …