Bij het Huis Westerbeek

Het regende toen ik vorige week vrijdagochtend over de A7 naar mijn fotomaatje reed. Gelukkig werd het in de buurt van Wolvega weer droog en de lucht leek wat helderder te worden. Toen we een uurtje later samen op pad gingen, was het nog steeds bewolkt maar dat zou vast nog veranderen …

We hadden ons voorgenomen om op zoek gaan naar herfstkleuren in en rond het Drent-Friese Wold. Onderweg maakten we een eerste stop bij Huis Westerbeek in Frederiksoord. Dit eenvoudige landhuis werd rond 1770 gesticht door Jonkheer Nicolaas van Heloma en behoorde tot het voormalige landgoed Westerbeeksloot. In 1818 werd landgoed Westerbeek aangekocht door de Maatschappij van Weldadigheid voor een bedrag van fl 57.000. Het landhuis werd van 1821 tot omstreeks 1830 bewoond door Generaal Johannes van den Bosch, De man achter de Koloniën van Weldadigheid, en zijn gezin …

Het landgoed bestond toen uit het huidige pand, logement Frederiksoord, een paar keuterboerderijtjes, het Sterrebosch, ongeveer 500 ha woeste grond en het oorspronkelijke landgoed uit 1614 dat vlak achter het huidige logement Frederiksoord stond, maar in het midden van de 19e eeuw werd afgebroken. Tegenwoordig is Huis Westerbeek in gebruik als kantoor van de Maatschappij van Weldadigheid. Ze lijken er zuinig te zijn op hun bankjes, want die liggen met een ketting vast aan de picknicktafel …

Tegenwoordig is het in gebruik als kantoor van de Maatschappij van Weldadigheid. Zowel het huis als het park staan er keurig bij. Maar daar wordt dan ook hard voor gewerkt de senior bladblazer van de Maatschappij der Weldadigheid. Nadat we kort met de man hadden staan praten, besloot hij zijn werk in noordelijke richting voort te zetten. Jetske stelde daarom voor om aan de zuidkant op zoek te gaan naar paddenstoelen …

Toekomst voor de Tuinbouwschool

Aan de achterkant van het kassencomplex van de oude Tuinbouwschool stapten we het volle zonlicht weer tegemoet. Daar liepen we tussen een aantal gekandelabeerde bomen door. Ik heb geen idee wat voor bomen het waren. Maar dat is ook weer niet zo heel vreemd, want er schijnen zo’n 500 vreemde soorten bomen en struiken op het terrein te staan …

We waren na ruim uur nog geen van beiden uitgekeken geraakt, maar voor mij kwam er een eind aan de tocht. De trekkingstokken zorgden weliswaar voor een betere balans tijdens het lopen, mijn benen werden er niet sterker door. Terwijl Jetske nog even naar de Franse tuin liep, nestelde ik me op een mooi bankje met zicht op de herfsttinten bij de uitgang. Een fijn plekje om wat te mijmeren over verleden, heden en toekomst …

De oude Tuinbouwschool lijkt onder de naam ‘De Proef’ een mooie toekomst tegemoet te gaan. Zeven partijen hebben de handen ineengeslagen om de Tuinbouwschool onder handen te nemen. De vereniging wil onder andere erfgoed en educatie terugbrengen naar het centrum van het dorp en de oude tuinen herstellen. “Het bestuur hebben we zo samengesteld dat er op alle vlakken zoals kunst en cultuur, educatie, tuinbouw en ecologie iemand aanwezig is. Iedereen kan op zijn of haar eigen manier bijdragen en heeft ook een netwerk om dat te realiseren,” aldus bestuurslid Kim van den Belt. Het hele verhaal kun je hier lezen: ‘Weg vrij voor nieuwe plannen Tuinbouwschool Frederiksoord’

Er zit niks anders op dan nog maar weer eens terug te gaan naar Frederiksoord. Ik heb even een geel kader in het kaartje op het informatiepaneel getekend. Binnen dat kader hebben wij ons bewogen, we hebben dus amper een kwart van de oude Tuinbouwschooltuin gezien. We hadden wel het geluk dat we er alleen waren. Dat schijnt al een paar jaar niet zo veel meer voor te komen, in dit verborgen pareltje voor fotografen

Restjes techniek in de kassen

Ik sluit onze rondgang door de kassen van de oude Tuinbouwschool in Frederiksoord af met een blik op de laatste restjes van indertijd ongetwijfeld hoogstaande technische snufjes …

Ik ben volstrekt atechnisch, maar van oude leidingen, schakelkasten, bedrading en wat dies meer zij kan ik altijd wel genieten. De dode uitlopers van woekerende planten maken het beeld hier af …

– morgen rond ik deze serie af met een blik op de toekomst van de oude Tuinbouwschooltuin

Een woestenij onder glas

Stukje bij beetje zwierven mijn fotomaatje en ik door de verschillende delen van het kassencomplex van de oude Tuinbouwschool Frederiksoord. Nu eens was het donker en reikten de planten tot aan het glazen dak, dan weer bevonden we ons even in een open ruimte met meer licht en overzicht …

Eigenlijk zou een uitrusting met helm, touwen en een kapmes verplicht gesteld moeten worden bij het betreden van de kassen. Eenmaal raakte ik verstrikt in een enorme, wild woekerende bramenstruik. Een deugdelijke uitrusting had ik natuurlijk niet bij me, maar gelukkig lukte het om de uitlopers van die gemeen prikkende bramenstruik klein te krijgen met behulp van mijn trekkingstokken …

Een overdekte wildernis

Nadat Jetske zich weer bij me had gevoegd ter hoogte van de leiperenallee, vervolgden we onze weg weer samen. Al snel ontdekten we een stukje verderop langs het pad de onderstaande deur. Eens even door de ontbrekende ruitjes kijken wat daar achter verborgen zat. Even voelen aan de deur volstond om te merken, dat die niet was afgesloten …

Zodra we de deur hadden geopend, stapten we een wonderlijke overdekte wildernis binnen. Al wat ik had verwacht, dit toch niet. Geruime tijd dwaalden we van de ene kas naar de andere …

– wordt vervolgd

De Tuinbouwschool Frederiksoord

Ik neem jullie vandaag mee terug naar het uitstapje dat fotomaatje Jetske en ik vorige week vrijdag hebben gemaakt. Terwijl we bij de koffie de mogelijkheden bespraken, opperde Jetske het idee om eens naar Frederiksoord te rijden. Eenmaal daar startten we onze fotokuier bij het standbeeld van de onderstaande figuur. Johannes van den Bosch, ook wel de ‘kolonieman’ genoemd, wees ons vanaf de parkeerplaats de weg …

Het eerste wat we op onze kuier tegenkwamen, was het oude hoofdgebouw van de vroegere Tuinbouwschool van Frederiksoord. Omdat we daar getuige de borden op het hek niet met open armen werden ontvangen, liepen we een klein stukje verder tot we bij de ingang van de oude tuinbouwschool zelf kwamen (Google Maps).

De Tuinbouwschool werd in 1884 gesticht in opdracht van de Kolonie van Weldadigheid. De oorspronkelijke school, tevens woonhuis van de directeur, was eenvoudig van opzet en bevatte slechts één lokaal voor twaalf leerlingen. Tegen het eind van de vorige eeuw bezochten ruim vijfhonderd leerlingen de school in Frederiksoord. Daarna werd door fusies, wetswijzigingen en een andere wijze van financiering een neergaande teneur in gang gezet. Langzaam liep het aantal leerlingen terug, waarna de deuren in 2005 voorgoed werden gesloten. De Tuinbouwschooltuin raakte langzaam in verval …

Terwijl we over het lange rechte pad het terrein op liepen, kwamen we al snel langs een eerste afslag. Aan de linkerkant van dat pad stonden een paar oude houten gebouwtjes, aan rechterkant was een foto-expositie ingericht op een aantal panelen …

Terwijl Jetske naar de panelen met foto’s liep, besloot ik dit pad eerst maar even links te laten liggen. Ik liep een stukje door en kwam bij de volgende afslag op de oudste leiperenallee van ons land terecht. Aan dit unieke laantje werden tussen 1884 en 1902 rond de 100 perenbomen geplant …

Op een infopaneel valt te lezen dat er een link is met België. De vader van de eerste directeur van de Tuinbouwschool, dhr. A.C. Ide, was directeur van de Tuinbouwschool Ruiselede in België. Het leiperenconcept was indertijd erg populair op Belgische en Franse landgoederen. In Nederland was dit concept vrijwel onbekend, totdat de heer Ide de leiperenallee introduceerde in Frederiksoord. In 2020 waren er nog maar 18 gehavende perenbomen over. Deze bomen worden nu in de watten gelegd door een oud-docent van de Tuinbouwschool en een aantal andere vrijwilligers …

– wordt vervolgd