Een ode aan Foekje

Geplaatst op door

Al binnen een uur nadat ik gistermiddag het logje “200m 24,1s” met de vraag “Wie weet wie dit heeft gemaakt en wat het voorstelt …?” had gepubliceerd, kwam het juiste antwoord binnen. Gelukkig was het een reactie, die ik handmatig moest toelaten, en dat heb ik eerst maar niet gedaan om de spanning er nog even wat in te houden voor de andere bezoekers …

Het juiste, zeer uitgebreide antwoord kwam van Jeroen Mank, hij schreef:

“Gevonden! (Ik kan het zelden laten om dit soort dingen uit te zoeken :D) Het is een ode aan de Friese atlete Foekje Dillema, gemaakt door Ids Willemsma. De getallen vormen haar record over de 200m, gelopen in 1950. http://www.buitenbeeldinbeeld.nl/Musea/Willemsma.htm
Ze werd dat jaar voor het leven geschorst omdat ze weigerde een sekstest te ondergaan. Er werd serieus getwijfeld of ze wel vrouw was omdat ze er “mannelijk” uitzag. Ze was een tijdgenote en concurrente van Fanny Blankers Koen.
http://www.foekjedillema.nl/index_wie.html
“Andere Tijden Sport” heeft in 2008 een aflevering aan haar gewijd
http://www.npogeschiedenis.nl/andere-tijden-sport/Afleveringen/Zomer-2008/Het-mysterie-Foekje-Dillema.html“

Via de bovenstaande linkjes is zo ongeveer alle informatie over het beeld en het trieste verhaal van Foekje Dillema te vinden …

150225-1437x
Na Jeroen kwamen ook Sjoerd en Jetske met het juiste antwoord. Ook Hendrika zat in de goede richting met haar antwoord, denk ik, maar dat bleef net wat te vaag. Hoe dan ook, dank allen voor de moeite die jullie hebben genomen om het raadsel op te lossen. Sjoerd wist verder nog te melden dat het beeld in de zomer van 2015 uit de tuin van De Belvédère verwijderd zou zijn. Omdat deze foto’s dateren van 25 februari 2015, en ik er sindsdien niet meer ben geweest, kan ik dat op dit moment bevestigen noch ontkennen. Maar zodra ik weer eens in de buurt ben, zal ik dat zeker even gaan checken …

150225-1432x

De kunstenaar Ids Willemsma – vroeger zelf een verdienstelijke middenafstandsloper – heeft jaren aan het beeld gewerkt. Hij werd aanvankelijk gedreven door woede over het onrecht dat Dillema was aangedaan. In 1950 liep de Friese atlete de 200 meter in een recordtijd van 24,1 seconden. Na haar zege beweerden boze tongen dat ze een man was en later werd ze door de KNAU geschorst omdat ze ‘geen meid was’. Haar record werd uit de boeken gehaald en haar ontluikende sportcarrière was in de knop gebroken. Na haar roemloze dood in 2007 las Willemsma een necrologie in de krant. Dillema’s levensverhaal raakte hem en hij besloot een groot monument voor haar te maken …

150225-1430x

Het 5 meter hoge beeld staat in de voortuin van Museum Belvédère bij Heerenveen-Oranjewoud, dat op de achtergrond van de eerste drie foto’s te zien is, en is gemaakt van cortenstaal. Het beeld bestaat uit twee ‘benen’. De vorm is gebaseerd op een geabstraheerde voorstelling van de startpositie bij het lopen. “Je ziet het strekken van het afzetbeen, waarbij het andere been in een hoek blijft staan,” zegt kunstenaar Ids Willemsma. “De twee benen zijn voorzien van sneden die als aderen door het staal lopen. Deze sneden hebben per been een lengte van 20 keer 5 meter, zodat je in totaal 200 meter krijgt, de afstand waarin Foekje Dillema het Nederlands record liep …”

150225-1436x

En dan tot slot nog even speciaal voor Frank van de Hoven: er stond naast het pad ter hoogte van het beeld wel degelijk een klein bordje, maar daarvan heb ik om begrijpelijke reden gisteren alleen vanaf enige afstand de achterkant getoond …   😉

150225-1429x

33 gedachten over “Een ode aan Foekje”

  1. Ah, het bordje! 🙂 Tja wel een beetje een mager bordje. Als de naam je niets zegt, zoals bij mij het geval was, heb je ook geen idee van wat het beeld voorstelt. En ook al zou je de persoon wél kennen. Uitleg van wie de persoon was én van de symboliek zou toch een kleine moeite zijn geweest denk ik dan. Wordt de kijker echt geacht dat allemaal zelf te bedenken?

    Verder ben ik natuurlijk benieuwd dat als het beeld echt uit Belvedere is weggehaald, waar het nu dan staat. Ik las ergens dat men in Burum ook ijvert voor een beeld van Dilemma. Wellicht had men de ruimte in Oranjewoud nodig voor een nieuw object en heeft men het beeld aan Burum gedoneerd. Daar zou het immers het meest op zijn plaats zijn.

    Geliked door 1 persoon

    • In Burum staat al een kunstwerk ter nagedachtenis aan Foekje: http://www.postzegelblog.nl/2014/06/29/stilstaan-bij-kunstwerk-dat-sprintster-foekje-dillema-eert/
      “Achtergrondgedachte van de kunstenaar Frans Smeets over het gedenkteken van Foekje Dillema: “Het uit Friese geeltje opgetrokken gedenkteken stelt een zogenaamde voetval voor, een soort kapel, zoals die in zuidelijke landen vaak voorkomt. In de nis is een groene knop van een lotusbloem van keramiek (zonder voetstuk!) achter een dikke glasplaat zichtbaar. Deze knop staat voor Foekje, die niet de kans heeft gekregen om daadwerkelijk te bloeien. Hiermee verbeeld ik de tragiek van uitsluiting. Het lijden dat mensen overkomt, wanneer ze volgens anderen anders zijn. De lotus staat voor zuiverheid in het hart en wordt beschouwd als symbool van mededogen. Bij het kapelletje staat een eenvoudig tekstbordje van leisteen met daarop de naam van de gewezen atlete. De gemeente plaatste een bankje met de rug naar het gedenkteken. Volgens Smeets zit daar geen bewuste gedachte achter. “Zet er nog maar een bankje naast”, zegt de 84-jarige Geesje snedig, “maar dan andersom.”

      Like

  2. Ik vind het een waardig kunstwerk en terecht dat het is gemaakt voor Foekje. Nu meen ik dat ik een reportage over Foekje op de televisie heb gezien. Was dat misschien bij Andere Tijdens Sport, weet jij dat nog?

    Geliked door 1 persoon

  4. Nu is hoor, dat het kunstwerk aan Foekje gewijd is, vind ik dat heel bijzonder.
    Hopelijk is het niet écht weggehaald uit de tuin van Museum Belvédère. Waar zou het dan herplaatst zijn?
    T.z.t. horen we hier vast wel meer van!

    Geliked door 1 persoon

  11. Fijn dat er dan weer mensen zijn die dit weten, en je het ook vertellen
    maar ik begrijp dat het voor jou zelf ook geen raadsel was, en je al helemaal op de hoogt was toen je de vraag stelde
    mooie foto’s van dit bijzonder beeld Jan

    Geliked door 1 persoon

  15. Kunst is natuurlijk waard wat men er voor geeft Ik lees dat het om iemand te eren was en dan zou ik een bronzen beeld van een schaatster veel doelgerichter gevonden hebben.Ik hou normaal van alle kunstuitingen maar zelfs nu ik weet wat het voorstelt ben ik er niet gek op.Dat wil niet zeggen dat ik geen respect heb voor de kunstenaar zijn werk Jan.

    Geliked door 1 persoon

    • Het gaat niet om een schaatster, maar om een atlete. Als je het verhaal over Foekje kent, en foto’s of filmbeelden van haar hebt gezien, dan valt ook voor jou bij dit beeld vermoedelijk alles op zijn plaats. Maar ja, daar moet je wel wat voor doen … 😉

      Like

  16. Je vindt een kunstwerk mooi of niet, een tussenweg is er vaak niet. Mij spreekt het eerbetoon aan deze sportvrouw wel aan. Maar je moet wel de uitleg erbij hebben om het kunstwerk ‘te snappen’. (ps: ik vond mijn informatie hier: http://www.museumbelvedere.nl/informatie/nieuws/archief/beeld-foekje-dillema-bij-museum-belva-da-re/). Nu schiet me te binnen, waar ken ik de kunstenaar ook al weer van…: van jouw fotobeelden van zijn kunstwerk aan de Waddenkust.

    Geliked door 1 persoon

    • Dat ben ik met je eens, mooi of niet, dat geldt zeker voor veel moderne of abstracte kunst. Als je het verhaal over Foekje kent, en foto’s of filmbeelden van haar hebt gezien, dan valt bij dit beeld alles op zijn plaats.

      Like

  17. Bedankt voor de info Jan, nu terug denkend staat me er wel iets van bij uit de uitzending van andere tijden sport. Heel actueel tegenwoordig met al die vitamine (dope) e.d. Nu is het ook weer de vraag : man of vrouw?

    Geliked door 1 persoon

Reacties zijn gesloten.