Terug naar de Koude Oorlog

In januari van dit jaar werd bij RTV Drenthe een documentaireserie getiteld ‘Het mysterie van Darp’ uitgezonden. Nadat Jetske me daarover had getipt, heb ik die serie gevolgd. Behalve dat er boeiende verhalen werden verteld over zaken die zich in de periode 1961-1990 rond de ‘Atoomsite’ bij de Amerikaanse basis bij Havelterberg hebben afgespeeld, zagen Jetske en ik er ook iets in wat we er tijdens ons bezoek in 2014 niet hadden gezien …

Onze nieuwsgierigheid was gewekt en dus trokken we vorige week opnieuw naar Havelterberg. We hadden er een goeie dag voor gekozen. Er hing een grijs wolkendek en het was kil. Voeg daarbij dat de kans op het gebruik van kernwapens sinds de Cuba Crisis niet meer zo groot is geweest, dan is duidelijk dat we nauwelijks een beter moment hadden kunnen kiezen. Nadat we de ge- en verboden aangaande het betreden van militair oefenterrein in ons hadden opgenomen, passeerden we de slagboom. Op het punt waar het pad zich in drieën splitst kozen we opnieuw voor het middelste pad …

Zodra we de zandvlakte betraden, zagen we de oude wachttoren in de zuidwestelijke hoek staan. De toren was omgeven door een roestig hekwerk. Wat zeg ik? Toen we dichterbij kwamen, zagen we dat het zelfs een dubbel hek is met bovenop een rol prikkeldraad. Het is nog net geen NATO-prikkeldraad, maar afschrikwekkend is het wel. Zoals hier in de actieve tijd van de site sprake was van een dubbele bewakingsring om het hele complex heen, zo is dat nu bij de laatste wachttoren het geval …

Het geheel zag er meteen een stuk minder vriendelijk dan zonder de hekken. Als het de bedoeling is dat de hekken het verhaal achter dit bijzondere relikwie van de Koude Oorlog sterker maken, dan is dat wat mij betreft wel geslaagd. De hekken lijken daarnaast een uitstekend middel te zijn tegen verdere bekladding van de toren, want er is in de afgelopen 8 jaar zo te zien weinig of geen graffiti meer bij gekomen …

Met toch wat een kil Koude-Oorlog-gevoel liepen we over de zandvlakte terug naar de auto. We hadden geen spijt van ons tweede bezoek aan dit teken des tijds. Laten we hopen dat de kernwapens die momenteel elders nog in omloop zijn, in hun bunkers blijven liggen en tijdig voorgoed gedemonteerd en onschadelijk gemaakt worden …

Even terug in de tijd

Naar aanleiding van een uitzending van ‘Andere tijden’ getiteld ‘Waken over kernkoppen’ hebben mijn fotomaatje Jetske en ik eind maart 2014 een fotokuier gemaakt op de z.g. oude ‘Atoomsite’ (Google Maps) bij Havelterberg …

Nu de verhoudingen op het wereldtoneel ineens volstrekt anders zijn dan 8 jaar geleden, besloten we er vorige week nog eens een kijkje te nemen. Voordat ik daarvan morgen verslag doe, verwijs ik vandaag ter inleiding even naar het logje van 8 jaar geleden …

Relikwie van de Koude Oorlog

Gisteren stond er weer een gezamenlijke fotokuier met mijn fotomaatje Jetske op het programma. Naar aanleiding van de NSS-top over nucleaire veiligheid die gisteren en vandaag in Den Haag plaatsvond, leek het mij wel een aardig idee om er een actuele thematische fotokuier van te maken op de oude ‘nuclear site’ (Google Maps) bij Havelterberg. Van 1961 tot 1992 lag hier in het bos een streng bewaakt Amerikaans depot voor nucleaire munitie …

140324-1128x

Veel Nederlandse militairen, met name dienstplichtigen, draaiden hier in deze periode wachtdiensten. Omdat ik tijdens mijn diensttijd in lichamelijk opzicht ook al niet al te fit was, maar wel slim, had ik een medisch attest voor ‘lichte dienst’ weten te bemachtigen, die me vrijstelde van marsen, wachtlopen en andere ellende, heb ik me altijd kunnen drukken voor deze atoomwacht …

140324-1130x

Van mijn dienstmaten hoorde ik indertijd dat die atoomwacht allerminst een pretje was. Er moesten in weer en wind rondjes worden gelopen in de buitenring rond de mysterieuze bunkers midden op het complex, die eruit zagen als enorme molshopen. In de binnenring zaten de Amerikanen in schuttersputjes en wachttorens met kogelvrij glas, omringd door prikkeldraad met scheermesjes Het z.g. NATO-prikkeldraad). De Nederlanders hadden af en toe het gevoel dat ze als ratten in de val zaten tussen de twee metershoge omheiningen, ’s nachts fel beschenen door neonlicht. En dat ze zowel voor de indringers als voor de Yanks een schietschijf zouden zijn als er wat gebeurde …

140324-1129x

Na het vallen van het IJzeren Gordijn in 1989 kwam er in 1992 een eind aan de nucleaire taken van de Nederlandse landmacht. De Amerikanen haalden hun bommen terug uit de geheime bunkers op de Havelterberg en ’t Harde. Het atoomtijdperk was ten einde. Van de atoomsite bij Havelterberg rest nu nog slechts een rechthoekige zandvlakte …

140324-1132x

In de zuidwestelijke hoek van de oude binnenring staat ter herinnering aan deze periode nog een wachttoren als een eenzaam relikwie van de Koude Oorlog. Na de regen van het afgelopen weekend werd de wachttoren weerspiegeld in één van de grote waterplassen op de vlakte …

140324-1200x

Het is een raar idee om te weten dat er midden op deze vlakte, waar de onderstaande foto is gemaakt, mogelijk tientallen jaren kernkoppen hebben gelegen die samen tien tot twintig keer de explosieve kracht van de Hiroshima-bom hadden …

140324-1157x

De site van Havelterberg kwam in de hoogtijdagen van de vredesbeweging veelvuldig in het nieuws door de vele demonstraties die er plaatsvonden. Het verhaal gaat, dat er in 1980 zelfs een waarschuwingsschot is gelost, toen de demonstranten optrokken naar de poort van de site en begonnen te gooien met o.a verfbommen en stenen …

140324-1148xx

Tegenwoordig wordt de oude atoomsite alleen nog gebruikt door wandelaars en door jongeren die het onderste deel van de oude wachttoren hebben voorzien van graffiti waar kop noch staart aan valt te ontdekken …

140324-1205x

Op de website landmachtspotters.nl stonden wat foto’s, waarop te zien was hoe de site eruit zag ten tijde van de Koude Oorlog. Helaas bestaat de betreffende website niet meer …

140324-1142x

Meer informatie over de beveiliging van de kernkoppen op de Havelterberg is te vinden op de website van het tv-programma “Andere Tijden”, dat hier vorige week in het kader van de NSS-top aandacht aan schonk …

140324-1151x

Voor zover bekend – officieel is het nog altijd staatsgeheim – liggen er momenteel alleen nog kernwapens op Nederlandse bodem op de vliegbasis Volkel. Het wordt tijd dat die ook worden opgeruimd!