Herinneringen aan een vriend

Afgelopen dinsdag is onze vriend Johan van Aken in Ziekenhuis Nij Smellinghe overleden aan Corona. Zo dichtbij en zo definitief hadden we Corona nog niet in eigen kring meegemaakt. Johan is 73 jaar geworden.

Johan en ik hebben elkaar in 1978 leren kennen als vrijwilligers bij Kinderspul, de jaarlijks kindervakantie-activiteiten in de laatste week van de basisschoolvakanties. In de jaren daarna raakten we goed bevriend. Terwijl ik mijn dagen in die tijd doorbracht op de P.A., begon Johan zich te ontwikkelen als kunstenaar. Johan zijn landschappen veranderden al snel in geometrisch abstracte landschappen. Kenmerkende landschapselementen als bomen, kerktorens en dieren ontbreken in Johan zijn landschappen. Johan bracht zijn landschappen graag terug tot de kern, waar toch altijd het Friese platteland of de Waddenkust in te herkennen is …

Als schilder is Johan van 1978 tot 2004 altijd bezig geweest met geometrisch abstract werk. De landschappen leken in de loop van de jaren 90 bijna automatisch over te gaan in ruimtelijker scheppingen. Johan’s abstracte werken waren o.a. te zien op beurzen en bij galeries in Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk en Londen. Ook deed Johan mee aan groepsexposities in Canada, Oostenrijk en België, en in het Mondriaanhuis. Het onderstaande doek komt uit de reeks ‘Beweging is de eeuwige orde der dingen’ en hangt bij ons in de woonkamer …

Nadat Johan in 2004 te kampen kreeg met een netvliesafwijking, lukte het schilderen niet meer. Maar een kunstenaar is altijd op zoek naar mogelijkheden om zich te uiten. Johan besloot zijn eerste schreden in de digitale wereld te zetten. Samen togen we naar Leeuwarden om een eerste laptop te kopen. Zijn vrouw Rik hielp Johan om stapje voor stapje zijn weg te vinden in verschillende programma’s. En zo begon Johan langzaam maar zeker ‘minimal music’ te componeren.

Omdat Johan niet direct de beschikking had over een digitaal podium in de vorm van een eigen website, vond een deel van zijn muziek al snel een weg naar mijn website en mijn toenmalige weblog, waar het vaak heel goed paste als achtergrondmuziek bij een deel van mijn fotoseries en video-opnamen. Een voorbeeld daarvan is het onderstaande filmpje getiteld ‘Ontstressen aan het Wad’. De opnamen hiervoor heb ik gemaakt tijdens één van de vele ritjes die Johan en ik in de loop der jaren hebben gemaakt door de provincie. De muziek getiteld ‘Veil’ is van Johan …

Een paar oogoperaties boden Johan later weer ruimte om ook weer op visueel vlak aan de slag te gaan. Hij pakte een oude hobby weer op en begon te fotograferen en met videostills te werken. Johan ging aan de slag met verschillende ondergronden en technieken voor prints en de laptop maakte plaats voor een beest van een computer. Dit maakte het hem mogelijk om te gaan experimenteren met en zich verder te verdiepen in de digitale media. Verschillende van zijn videokunstwerken werden aangekocht door het Fries Museum en Museum Drachten. Enkele waren te zien op het Museumplein in Drachten en als onderdeel van de expositie ‘Beyond Dada en De Stijl’ tijdens LF2018.

Een deel van Johan zijn video’s staan op zijn YouTube-kanaal. De beelden voor de onderstaande video heeft Johan opgenomen op het strand bij Ault-Onival

Als gevolg van verschillende omstandigheden zijn we elkaar de afgelopen jaren wat uit het oog verloren. Zo lopen dingen gewoon soms. We hadden wel eens woorden of een pittige discussie, maar ruzie hebben we nooit echt gehad. Godsamme, ik zou een boek kunnen schrijven over alles wat we in die 40 jaar hebben gedaan en beleefd. Over Kinderspul, de lange avonden met mooie muziek en diepgaande gesprekken en dat ene spacekeekje, over onze zomerse concertbezoeken in Groningen, onze schaatstochtjes en de vele ritjes en fotokuiers …

Maar ik doe het niet … Ik bewaar die mooie herinneringen voor mezelf om bij een muziekje of een gesprek met deze of gene nog eens met een glimlach terug te kunnen kijken op die mooie jaren. Daarbij houd ik graag het beeld voor ogen van Johan zoals hij, genoeglijk zijn shagje rokend, in mei 2005 in Ault-Onival op een bankje zat, met zicht op de oneindige weidsheid van de Atlantische Oceaan…

Mede namens Aafje wens ik Rik heel veel sterkte met dit voor haar enorme verlies.