De fierljepper

Op nog geen 40 meter afstand van ‘A roundabout us’ staat nog een tweede sculptuur van kunstenaar Hans Mes. Het beeld ‘de Fierljepper’ is 15 meter hoog en overspant de halve vierbaans Noorderhogeweg en verbindt zo symbolisch het productie- en distributiegedeelte van Philips in Drachten. De fierljepper is gereed voor de sprong naar de overkant om op een typisch Friese manier gestalte te geven aan het overbruggen van de afstand naar de klant …

Philips medewerkers tekenden als symbool voor het verbeteren van hun persoonlijke prestatie 1176 merktekens, welke alle in de huid van de sportman zijn uitgesneden. Het thema ‘Bridging the Gap’ voor de Philips Customer Day in januari 1995 bracht beeldend kunstenaar Hans Mes op het idee om medewerkers van Philips DAP Drachten op die dag hun eigen ‘meester-teken’ te laten ontwerpen. De gedachte hierachter was, dat steenhouwers, loodgieters en andere ambachtslieden vroeger een eigen merkteken aanbrachten op hun werkstukken. Daaraan was niet alleen de kwaliteit van hun werk, maar ook de maker herkenbaar …

Uiteindelijk leverden de 1800 medewerkers al of niet gezamenlijk 1176 merktekens aan. Zo ontstond de Fierljepper ofwel polsstokverspringer, die inhoudelijk gestalte geeft aan het verbeteren van ieders persoonlijke prestatie …

A roundabout us

Enige tijd geleden liet ik hier de onderstaande foto van een ‘Alziend oog’ zien. Vandaag is het tijd om te onthullen wat het is. Het maakt onderdeel uit van het kunstwerk ‘A roundabout us’ van Hans Mes, dat in 2011 ter gelegenheid van het 60 jarig bestaan van de Philipsfabriek in Drachten op een rotonde in de Noorderhogeweg is geplaatst …

In opdracht van Philips maakte de kunstenaar een sculptuur op de rotonde voor het bedrijf rondom het thema: ‘Wij maken het verschil’. Voor hij aan het ontwerp begon vroeg hij verschillende werknemers van Philips hoe zij over het thema van zijn opdrachtgever dachten. Het thema en hun visie leidden samen tot deze interactieve gedachtewolk, die de inspirerende innovatie laat zien van zes decennia succes …

Het in staal uitgevoerde kunstwerk is de 3 dimensionale schets van die gedachtewolk. Het symboliseert de ontwikkeling van ideeën door Philips Consumer Lifestyle, het vooruitlopen op trends in de markt. Maar ook verwoordt deze gedachtewolk de wensen van de consument die zijn manier van leven wil verrijken. Het ruimtelijke lijnenspel van de wolk heeft een schetsmatige structuur alsof hij met een potlood is getekend …

De wolk omvat drie beeldende elementen: Een portret van Dr. Alexander Horowitz, de uitvinder van het roterend scheersysteem, de drie scheerkoppen zoals ze al jarenlang worden gemaakt in Drachten en een oog wat in de toekomst kijkt. Deze drie iconen geven gestalte aan 60 jaar succes van Philips Drachten …

Langzaam en gelijktijdig veranderen het portret, de scheerkoppen en de iris van het oog steeds in een andere kleur waarbij het tempo van de kleurverandering kunnen worden bepaald door de mate van omgevingslicht en de verkeersdrukte op de rotonde. De natuurgetrouwe iris die geleidelijk in een steeds andere kleur van de regenboog verandert is letterlijk en figuurlijk de eye catcher van het beeld …

De oostelijke afslag van de rotonde voert direct naar het fabrieksterrein van Philips Consumer Lifestyle, of Philips Drachten zoals het kortweg wordt genoemd. Met momenteel nog ca. 1500 werknemers, waarvan ruim een derde ingenieur is, is Philips nog steeds met stip de grootste werkgever van Drachten. Zonder Philips zou Drachten waarschijnlijk nog een onbeduidender dorp geweest zijn dan het nu is. En dat zegt toch wel wat …

Feroaring fan lucht

Vrijdag heb ik met de iLark een ritje opnieuw gemaakt naar een plekje waar ik al vele jaren niet meer was geweest. Hier speelde zich het boek ‘Feroaring fan lucht’ (‘Verandering van lucht’) af, een boek van de Friese journalist/schrijver Rink van der Velde uit 1971. Het verhaal speelt zich af in en rond een arbeidershuisje bij de Lippenhuisterbrug (Google Maps) over het Koningsdiep ten zuiden van Beetsterzwaag. Toen ik er in oktober 1989 tijdens een fietstocht langs kwam, heb ik wat foto’s van het huisje gemaakt …

Durk Lugtigheid, alias Durk Snoad, is de vader van een huishouding met twaalf kinderen, die ergens diep in de Sweachster bossen in een oud arbeidershuisje woont. Een asociale huishouding, zo zal het zaakje tegenwoordig bestempeld worden. Durk Snoad leeft het meest van de steun vanwege niet te controleren rugklachten en van de stroperij. Hij is genetisch in opstand tegen het wettelijk gezag. Weldenkende en goedmenende mensen trachten er toch nog een fatsoenlijke huishouding van te maken en weten de familie in een huurwoning in Drachten te krijgen. Durk moet aan het werk tussen de vier muren van de Philipsfabriek aan de Oliemolenstraat. Dat kan natuurlijk alleen maar verkeerd aflopen …

Het boek ligt me na aan het hart, omdat de situatie van de verhuizing van het vrije platteland naar het kleinstedelijke Drachten in de jaren 60 heel herkenbaar is. Wij verhuisden rond die tijd vanuit het kleine gehucht Echten ook naar Drachten. En ook de boerefeint van weleer kwam bij Philips terecht. Ik heb daar in 2014 een blogje over geschreven: Echten – Commissiepolle (3)

Het huisje van Durk Snoad lijkt intussen een riante woning te zijn geworden. Jammer genoeg valt er weinig meer van het huis te zien. Tussen struiken en bomen schemert een rieten dak, en wie goed kijkt, kan zien dat de naam ‘Feroaring fan lucht’, die eerst boven de deur stond, nu een prominent plekje heeft gekregen boven de klopper op de voordeur …

De natuur is er nog steeds prachtig. Het Alddjip of Koningsdiep meandert hier prachtig door het beekdal. Het grootste verschil met de situatie in oktober 1989 is eigenlijk nog dat de koeien nu aan de oostkant van de brug liepen te grazen, terwijl ze toen aan de westkant stonden. Zo gaan die dingen hier in the middle of nowhere

Naast de brug over het Alddjip zat een libellenkenner. Hij was hier naar toe gekomen voor de metaalglanslibel, en hij had hem intussen al op de gevoelige plaat vastgelegd. Ook de weidebeekjuffer laat zich hier tegenwoordig regelmatig zien, vertelde hij. Ik kwam die dag niet verder dan een poepende en een paar parende korenbouten (denk ik). Het zou best eens kunnen dat ik daar binnenkort nog eens wat langer neerstrijk …