De Blauwe steen

Geplaatst op door

Nadat de afgelopen week natuurfoto’s hier centraal stonden, is het nu weer tijd voor wat anders. Het is dit jaar 350 jaar geleden dat de jonge Republiek der Nederlanden in het rampjaar 1672 van drie kanten werd aangevallen door de Engelsen, de Fransen en de bisdommen van Münster en Keulen. In Drachten en omgeving was daar weinig van te merken, toch zijn er ook hier een paar herinneringen aan die tijd te vinden.

Al sinds mensenheugenis ligt er in de berm van de Aldegeasterdyk tussen Oudega en Nijega een zwerfsteen (Google Maps). ‘De Blauwe stien’ valt niet op door zijn formaat, maar vooral door de diepe krassen en inkervingen die in alle richtingen in de steen zitten en door de wat afwijkende kleur van de steen …


Er gaan een paar legendes rond over ‘de Blauwe stien‘. Volgens sommigen zou het te maken kunnen hebben met heidense riten die zich eeuwen eerder afgespeeld zouden hebben op de plek waar nu in Oudega de Sint Agathakerk staat. Ook werd beweerd dat de krassen in de steen ‘merkteekens waren die geplaatst waren door dienaaren van zon- en maanvereering’. Bijzonder is dat ‘de Blauwe stien’ al op een kaart in de Schotanus Atlas uit1664 staat ingetekend ten noordoosten van Oldegae…

Volgens een ander verhaal deden troepen van Bernhard von Galen – de bisschop van Münster, beter bekend als Bommen Berend – op 26 juli 1672 via de Suderheide uitvallen richting Drachten. Het hoofdleger van Bommen Berend trok richting Suameer, maar stuitte daar op de legers van generaal Van Aylva en trok zich terug. Vanaf het hoofdleger scheidden zich groepen plunderaars af richting west en oost …


Bij Nijega ging een gedeelte naar het westen over de afsplitsing van de Hogeweg naar Oudega. Oudega was als residentie van de grietman interessanter om te plunderen dan het armlastige Drachten. De inwoners van Oudega hadden onder leiding van grietman Haersma van Oudega ter hoogte van ‘de Blauwe Stien’ de weg doorgraven. Doordat de vele regen van die zomer de omliggende landerijen zo doordrenkt had met water, was er voor de Munsterse plunderaars geen doorkomen aan. Volgens de legende waren de troepen zo verbolgen over hun verlies dat zij hun woede en frustratie koelden op ‘de Blauwe Steen. Vandaar de krassen in de steen …

Of was het maar gewoon een grenspaal, een markeringsplek om de dorpsgrenzen aan te geven tussen Oudega en Nijega? Dit laatste lijkt het geval te zijn. Onderzoek heeft in 1987 uitgewezen dat de krassen in de steen ‘gewone’ gletsjerkrassen zijn. Hoe diep die sporen ook zijn, sporen van menselijke bewerking met zwaarden, beitels of wat dan ook zijn niet op de steen aangetroffen …


  • dit verhaal krijgt morgen nog een staartje

26 gedachten over “De Blauwe steen”

  7. Heel interessant weer Jan! Bij elk verhaal van je bestudeer ik de kaart van het gebied (en de wijde omtrek) en voor een atlassenliefhebber is dat géén straf. Ik realiseer me daarbij ook dat ik heel weinig weet van de plaatselijke geschiedenissen. Maar dit is wel een geweldige manier om weer iets op te steken dat ergens in mijn achterhoofd zal blijven plakken.

    Geliked door 1 persoon

    • Dank je, Peter. Grappig, ik herken dat wel, zelf pak ik regelmatig Google Maps erbij. Echt bestuderen doe ik kaarten niet, maar ik vind het wel mooi om een plaats of streek wat te plaatsen. Voor dit soort verhalen ga ik vaak het internet even op, want ik weet wel eens wat van de geschiedenis, maar lang niet alles.

      Geliked door 1 persoon

  12. Dit is een knap stukje Vaderlandse Geschiedenis wat je hebt opgezocht en hier beschrijft.
    Was het toeval dat je tijdens je ritje deze bijzondere steen tegenkwam of wist je van het bestaan?
    Die Bommen Berend heeft aardig huis gehouden, ook in Overijssel zo las ik net op een site.

    Geliked door 1 persoon

    • Ik weet al een jaar of 50 van die Blauwe steen, maar meestal reed ik eraan voorbij onderweg naar of terugkomend van een vergadering of activiteit in Oudega. Toen ik onlangs een paar maal een ritje rond Oudega heb gemaakt, heb ik er toch maar eens een tussenstop gemaakt.
      Ja, het leger van Bernhard von Galen alias Bommen Berend heeft o.a. de Blessebrugschans, die deel uitmaakte van de Friese Waterlinie, een paar maal aangevallen. In september 1672 werd de aanval afgeslagen. Bij een aanval op 5 augustus 1673 werd de waterlinie wel gepasseerd. (https://www.friesewaterlinie.nl/)

      Geliked door 1 persoon

Reacties zijn gesloten.