Tijdens een ritje in de omgeving van Earnewâld en Oudega in het najaar van 2024, besloot ik nog even naar het eind van de doodlopende weg de Geasten te rijden. Daar hadden de contouren van een nieuw meer al zichtbaar moeten zijn. Maar meer dan een grote uitvoerderskeet was er nog niet te zien. Wel stond er nog een blauwe reiger aan de slootkant die nog wel even wilde poseren …
Op de terugweg heb ik aan het begin van de Geasten (zie OpenStreetMap) even een tussenstop gemaakt bij twee bankjes en een beeld. In 2011 bestond de Stichting Iepenloftspul Aldegea 65 jaar. Na overleg tussen de stichting en de gemeente Smallingerland ontstond het idee om een herinnering te creëren aan de iepenloftspullen in Oudega. Kunstenaar Anne Woudwijk uit Drachten kwam met het mooie idee om de geschiedenis van De Haersma’s te verbeelden in het kunstwerk ‘Livius – Vrouwe Justitia’…
De grietmannen** Van Haersma zaten in allerlei overheidsinstanties en ook financieel ging het ze goed. In 1813/14 stond Hector Livius van Haersma op de vijfde plaats van de top zestig van de meest “begoedigde” inwoners van het Departement “Vriesland”. Het behoorde tot de taak van de grietman om recht te spreken, daarom stond vanaf 1664 het rechthuis ook in Oudega …
Er werd voor deze locatie op de hoek Skeane Wei/De Geasten gekozen, omdat dit bijna op het oorspronkelijke grondgebied van de Van Haersma’s is en vlakbij de locatie waar het iepenloftspul één keer in de 10jaar plaatsvindt. Naast de gemeentelijke bijdrage is er ook vanuit ‘plattelânsprojecten’ een subsidie voor dit kunstwerk is verstrekt …
** Een grietman was in de late middeleeuwen rechter en bestuurder van een grietenij (de huidige gemeente) in de provincie Fryslân.
Afanja's Weblog 
Mooie omgeving daar met aandacht voor stukje geschiedenis.
De blauwe reiger is een extraatje
LikeGeliked door 1 persoon
En de grietman en grietenij waren de rijken uit het dorp.
LikeGeliked door 1 persoon
Precies, de adel en de gegoede burgerij hadden het voor het zeggen.
LikeGeliked door 1 persoon
Toevallig dat ik onlangs nog vroeg naar dat project.
Ha daar hebben we Anne Woudwijk weer. Een gerespecteerd kunstenaar. Ook dit is een mooi kunstwerk.
Eens per 10 jaar is wel weinig.
Het valt me wel op dat de tekst op de steen niet in het Fries is.
Het is nu niet meer voor te stellen dat men ‘recht sprak’ in het kleine Oudega en niet in het grote Drachten.
Een mooi stukje geschiedenis.
LikeGeliked door 1 persoon
Drachten bestond nog niet eens indertijd, er lag een Noorder- en een Zuyder Dragten. Voordat het bestuur in Oudega zetelde, lag het zwaartepunt van bestuur nog aan de andere kant van de Smeliester Zanding bij het nog kleinere Smalle Ee waar tot 1580 een klooster stond.
LikeGeliked door 1 persoon
Pingback: Het Rechthuis van Oudega | Afanja's Weblog
Leuk dit, ik hou van geschiedenis.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik ook op zijn tijd.
LikeLike
Interessant verhaal met mooie foto’s Jan.
LikeGeliked door 1 persoon
Dankjewel Sjoerd.
LikeLike
Weer wat geleerd over Friesland
LikeGeliked door 1 persoon
Dat is altijd leuk om te horen.
LikeLike
Interessant dit te lezen.
LikeGeliked door 1 persoon
Dankjewel, morgen komt er nog een vervolg.
LikeGeliked door 1 persoon
Zo vaak ik ook in Drachten en Opeinde heb gelogeerd, deze wetenswaardigheden kwamen nooit aan de orde. Wat heb ik dan al die tijd gedaan, als tiener. 😇
LikeGeliked door 1 persoon
In die tijd was er misschien minder aandacht voor dergelijke lokale geschiedenis verhalen.
LikeLike
Ik denk eerder dat ik druk was met op de baby te passen. 🤣
LikeGeliked door 1 persoon
Leuke benamingen : grietman en grieterij. Weer een interessante blogpost.
LikeGeliked door 1 persoon
Dankjewel, ik heb geen idee waar die benamingen vandaan komen.
LikeGeliked door 1 persoon
Een heel mooi monument en weer een mooi oud verhaal!
LikeGeliked door 1 persoon
Morgen het vervolg.
LikeLike
Dat je op de blogs nog het een en het ander kan bij leren is zeker een feit !
LikeLike
Ja, niet dat je er echt wat aan hebt, maar toch … En ach ons brein en geheugen zijn toch al voortdurend aan het selecteren wat te onthouden en wat niet. 😉
LikeGeliked door 1 persoon
Niet dat ik alles kan of zal onthouden, maar interessante weetjes zijn altijd welkom 🧐
LikeGeliked door 1 persoon
Dat bedoelde ik dus. 🙂
LikeLike
Daar is werk van gemaakt. Openluchtspelen, zal een feestelijk gebeuren zijn.
Grietmannen, we leerden de betekenis, herinner me het grappige woord. .
LikeGeliked door 1 persoon
Veel dorpen in Fryslân hebben jaarlijks hun eigen openluchtspel. Daarbij wordt door sommige dorpen steevast een erg hoog niveau bereikt.
De Grietman en zijn Grietenij.:-)
LikeGeliked door 1 persoon
Een interessant stukje geschiedenis. Weer iets bijgeleerd!
LikeGeliked door 2 people
Dankjewel, dat is altijd leuk om te horen.
LikeGeliked door 1 persoon
een fascinerend werk Jan
prettige dag
LikeGeliked door 1 persoon
Dankjewel Willy, prettig weekend verder.
LikeLike
a dignified monument.
LikeGeliked door 1 persoon
Indeed.
LikeLike
Excellent!
LikeGeliked door 1 persoon
Thank you so much.
LikeLike
Een mooie weergave van de rijke geschiedenis van Friesland.
mooie blogpost
Vriendelijke groet,
LikeGeliked door 1 persoon
Dankjewel Rob, dit was het blogje dat ik een tijd geleden noemde bij jou over Vrouwe Justitia.
LikeLike
Dankjewel
LikeGeliked door 1 persoon