Molen, gemaal en sluis

Geplaatst op 5 november 2021 - 11:04 door Jan K. alias Afanja

Nadat ik onlangs een kort fotokuiertje in De Deelen had gemaakt, heb ik op de terugweg bij Nij Beets (Google Maps) een tussenstop gemaakt bij de sluis …

Aan de overkant van de Nieuwe Vaart staat in de verte het wiekloze restant van een in 1856 gebouwde poldermolen …

Als ik vanaf een iets ander standpunt uitzoom, komt aan deze kant van de Nieuwe Vaart het Zuidergemaal in beeld. Het Zuidergemaal, of het Sudergemaal is een poldergemaal dat in 1924 is gebouwd en tegenwoordig de status van rijksmonument heeft. Het gemaal is momenteel in gebruik als museum- en expositieruimte …

We staan hier bij een in 2015 gerestaureerde sluis. Deze restauratie vond plaats in het kader van de heropening in dat jaar van het Polderhoofdkanaal tussen Nij Beets en De Veenhoop voor de recreatievaart …

Na de heropening van het Polderhoofdkanaal voor de recreatievaart, werd de gerestaureerde zuidelijke sluis genoemd naar een vroegere sluiswachter, Klaas Schouwstra …

Domela’s muur

Geplaatst op 17 januari 2019 - 12:08 door Jan K. alias Afanja

Zoals ik gisteren al schreef, toonde voormalig eigenaar Thom Mercuur (1940 – 2016) in de expositieruimte van het Tripgemaal o.a. gebruiksvoorwerpen, foto’s, boeken, etc. die de turfwinning en de slechte sociale leefomstandigheden in deze streek weer in herinnering brachten. Daarvan is ook vandaag de dag aan de buitenzijde van het gemaal nog wat terug te zien. Daarom ben ik via de verderop gelegen brug naar de overkant van de Heafeart gereden.

Aan de zuidgevel van het gebouw kijkt het stilistische portret van de Nederlands politicus, sociaal-anarchist, en antimilitarist Ferdinand Domela Nieuwenhuis (1846 – 1919) nog steeds uit over het polderland. Domela Nieuwenhuis geldt als één van de oprichters van de socialistische beweging in Nederland. Ook was hij de oprichter van het tijdschrift Recht voor Allen …

Domela was in Nederland populair door zijn optredens bij stakingen van ambachtslieden, maar zeker ook bij die van de veenarbeiders. In veel arbeiderswoningen was een foto van hem te vinden. Omdat hij opkwam voor de Friese veenarbeiders, kreeg hij de bijnaam Us Ferlosser …

Domela’s muur – 1

Domela’s muur – 2

Domela’s muur – 3

Tot zover het hier al eerder besproken portret van Domela. Dan nu nog iets wat ik nog niet eerder onder de aandacht heb gebracht. Of ze een bepaalde betekenis hebben, weet ik niet, maar op de zijdeuren van het gemaal staan al jaren een paar ezeltjes geschilderd. En wat hier tot slot nog opvallend is: de bovengrondse bedrading met de ‘isolatiepotjes’ bovenin de palen aan de rechterkant van de weg, zoals ik ze nog ken uit mijn kinderjaren …

ezeltjesdeur – 1

ezeltjesdeur – 2

ezeltjesdeur – 3

Ik sluit dit logje over Us Ferlosser ook nu maar weer af met “De Internationale”, ditmaal in een uitvoering van Rob van de Meeberg. Want de strijd is nog altijd niet gestreden …

Het Tripgemaal

Geplaatst op 16 januari 2019 - 09:54 door Jan K. alias Afanja

Het uit 1876 daterende Tripgemaal staat aan de spiegelende Heafeart (Google Maps) bij Gersloot. Althans, dat heb ik tot voor kort altijd gedacht. Maar sinds 2013 staat het Tripgemaal formeel in de buurtschap Gersloot-Polder. In 2013 zijn – op initiatief van het lokale Plaatselijk Belang – witte plaatsnaamborden geplaatst. “Het dorp Gersloot-Polder heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het daarom sindsdien ‘in’ Gersloot,” aldus de hier vaak reagerende Frank van den Hoven op de pagina over Gersloot-Polder op zijn website www.plaatsengids.nl …

Het gemaal is vernoemd naar de familie Trip die drie generaties lang de machinisten van het gemaal waren. Samen met de bijbehorende machinistenwoning vormt het gemaal een rijksmonument. In 1988 is het leegstaande gemaal gekocht door Thom Mercuur (kunstverzamelaar, kunsthandelaar, galeriehouder, curator, uitgever en museumdirecteur). Hij heeft het complex indertijd verbouwd en ingericht als tentoonstellingsruimte en woonhuis. Mercuur toonde hier gebruiksvoorwerpen, foto’s, boeken, etc. die de turfwinning en de slechte sociale leefomstandigheden weer in herinnering brachten. Op dat laatste kom ik hier morgen nog even terug, wanneer we de blik op de zijkant van het gemaal richten …