Tussen het beton

Er zijn twee plaatsen waar je de oversteek kunt maken van de ene lange zijde van ‘Deltawerk//’ naar de andere. Als je daar op een platform tussen de beide lange zijden in staat, ben je aan alle kanten omringd door de grote betonnen elementen …

Dat levert weer heel andere beelden op van het kunstwerk. Hier heb ik niet alleen gebruik gemaakt van de weerspiegelingen op het wateroppervlak, maar ook van de weerkaatsing van het licht van de golfjes op de scheefstaande elementen …

We hebben die betonnen kolos nu zo ongeveer van alle kanten bekeken. Voor, naast en achter …, wat nog rest is de bovenkant. Daarom nemen we morgen nog even een kijkje op ‘Deltawerk//’

‘Deltawerk//’ revisited

Van 1951 tot 1996 zat het Waterloopkundig Laboratorium in het Voorsterbos (OpenStreetMap) in de Noordoostpolder. Dit laboratorium speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van diverse waterbouwkundige projecten overal op de wereld. Zo werden hier o.a. schaalmodellen getest van havens zoals IJmuiden, Lagos en Bangkok, en de iconische Deltawerken …

In 1996 vertrok het laboratorium, daarna heeft Natuurmonumenten het gebied overgenomen. De proefopstellingen bleven in het bos achter en vormen nu een boeiend decor waar de natuur langzaam haar plek weer verovert. De visie hierachter is eenvoudig maar krachtig: waar ooit de mens de natuur naar zijn hand zette, herstelt de natuur nu op haar eigen wijze het evenwicht. Wat dat betreft doet het project me denken aan de Ecokathedraal bij Mildam …

Eén van de meest opvallende bouwwerken in het Waterloopbos is de Deltagoot. Deze enorme betonnen bak is in 1980 gebouwd om de Oosterscheldekering te testen. Hij is 240 meter lang, 5 meter breed en 7 meter diep. Dankzij de inspanningen van Natuurmonumenten kreeg dit imposante bouwwerk een nieuwe bestemming. Dit was het eerste bouwwerk op onze route …

In 2018 werd Atelier de Lyon/RAAAF gevraagd om de saaie, rechthoekige Deltagoot nieuw leven in te blazen. Het bouwwerk, dat ooit verborgen lag onder een grote zandheuvel, werd uitgegraven en er werd een gracht omheen gelegd. Deze gracht weerspiegelde het beton in 2019 op een bijna serene manier in het water. Dat spiegeleffect is intussen goeddeels aan het zicht ontnomen door de oeverbegroeiing rondom.

Om de strakke vorm van de bak te doorbreken, zaagden de ontwerpers betonnen platen uit de dikke wanden. Deze platen werden een kwartslag gedraaid, onder verschillende hoeken geplaatst en in de wanden teruggeplaatst. Dit creëert een golvend effect dat doet denken aan de kracht van water dat richting de kust rolt. Ik sluit af met een filmpje van de werkzaamheden …

Verval in het Waterloopbos

Tja, dat rare torentje van gisteren … Ik had natuurlijk kunnen weten dat dat vragen op zou roepen. En jawel, het zijn dezelfde vragen die ik ook heb. Ik heb werkelijk geen flauw idee wat het is of waar het precies voor gebruikt is. Maar dat is ook van minder belang. Laat ik eerst wat meer vertellen over het Waterloopbos (Google Maps)

Zoals bekend wordt er in ons land al eeuwenlang met en tegen het water gestreden. Met kennis en doorzettingsvermogen heeft ons land in de loop der geschiedenis zijn huidige vorm gekregen. Van terpen en drooggemalen polders tot de Afsluitdijk en de Deltawerken, altijd en overal is er die relatie met het water. Ook in de huidige tijd van zeespiegelstijging staat ons land internationaal bekend als het laboratorium van de wereld als het gaat om waterbeheersing …

Alle kennis op dit vlak is niet uit de lucht komen vallen. Daartoe werd na de Tweede Wereldoorlog het Waterloopkundig Laboratorium in de Noordoostpolder gevestigd. In het Waterloopbos werden in de loop der tijd schaalmodellen van zo’n dertig grote waterwerken uit de hele wereld gebouwd. Omdat het gebied een stuk lager ligt dan het aangrenzende IJsselmeer kon er zonder te pompen water in en uit grote schaalmodellen worden gelaten. In betonnen bassins kon er m.b.v. zogenaamde golfmachines onderzoek worden gedaan naar de effecten van golfbewegingen en waterstroming. Er werden sluizen, stuwen, havens en stukken rivier nagebouwd …

Er zijn tientallen schaalmodellen van waterwerken uit de hele wereld gebouwd. Daarmee kon kennis worden opgedaan voor de aanleg van bijvoorbeeld de Maasvlakte, de Deltawerken en de havens van Rotterdam. Maar er is ook veel onderzoek gedaan voor grote internationale projecten, zoals b.v. in Lagos, Istanbul en Bangkok …

Met de opkomst van de computer heeft het Waterloopbos in het eind van de vorige eeuw zijn oorspronkelijke functie verloren. Het Waterloopkundig Laboratorium heeft ervoor gekozen om zich volledig in Delft vestigen. Gelukkig is het bos bewaard gebleven en heeft Natuurmonumenten het in 2002 in beheer gekregen. In 2016 is het bos zelfs benoemd tot Rijksmonument, omdat het grote cultuurhistorische waarde heeft. De restanten van de waterkundige schaalmodellen zijn nog in steeds in het bos te vinden, maar de natuur heeft zijn werk gedaan. Mossen, planten en bomen overwoekeren de ooit zo waardevolle plaatsen. Omdat de foto’s van dit schaalmodel intussen bijna 9 jaar oud zijn, zal het er hier intussen ongetwijfeld ook heel anders uitzien …

– wordt vervolgd –

Een vreemd bouwwerk

Kijkend naar de onderstaande foto zou de indruk kunnen bestaan dat ik weer eens een bezoek aan de Ecokathedraal bij Mildam had gebracht. Dat is echter een misvatting. Deze foto’s heb ik in april 2011 gemaakt in het Waterloopbos bij Marknesse. Dat zit zo …

Toen ik de afgelopen periode bij mijn fotomaatje en verschillende andere bloggers foto’s zag verschijnen van het Waterloopbos, bedacht ik me ineens dat ik daar toch ook al eens was geweest samen met mijn fotomaatje. Gek genoeg kon ik de foto’s van dat bezoek niet terugvinden, niet op mijn weblog en in eerste instantie ook niet in mijn archief. Uiteindelijk heb ik ze na een intensive speurtocht in de krochten van mijn digitale archieven in ieder geval gedeeltelijk teruggevonden …

Vorige week ben ik samen met Jetske opnieuw naar het Waterloopbos geweest. Voordat ik de foto’s daarvan laat zien, wil ik de komende dagen toch nog maar even wat van de foto’s uit 2011 de revue laten passeren. Al was het maar vanwege het feit dat ze in schril contrast staan met de foto’s die ik er vorige week heb gemaakt …

– wordt vervolgd –