Begraafplaats en Lichtwachter

Op het hoogste punt van Schokland komen we langs de plek waar ooit de begraafplaats van Schokland lag. Het noordelijk deel van Schokland was vroeger Rooms Katholiek. Van de oude Sint Michaëlkerk, die hier heeft gestaan, is na de ontruiming van het eiland in 1859 niets over gebleven. Naast deze kerk lag een begraafplaats, die werd omzoomd door een hek …

Rondom de oude begraafplaats staat nu een kunstwerk in de vorm van een 49 m lang hek, dat gemaakt is door Annet Bult en Marianne Meinema. Op het hek zijn 45 namen te lezen van de Schokker families die hier hebben geleefd en gewerkt. Bij het graafwerk voor de plaatsing van het hek kwamen de kunstenaressen af en toe nog stukjes been tegen. Ze werkten dan ook precies op de plaats waar in het verleden de begraafplaats lag. …

Nadat Schokland in 1859 in opdracht van Koning Willem III werd verlaten, bleven er een paar mensen op het eiland achter om te zorgen voor de haven en de vuurtorens. Al snel besloot de overheid om de haven en de vuurtorens laten vervallen, net als de rest van het eiland. Maar door een initiatief van de schipper en handelaar Willem Jan Schuttevaer (1798 – 1881), oprichter van de Koninklijke Schippersvereniging Schuttevaer, werd hier in 1901 de Lichtwachter of lichtwachterswoning gebouwd als onderkomen voor de achterblijvers …

Tegenwoordig heeft de Lichtwachter de status van Rijksmonument. In de tuin van het gebouw staat een bronzen beeldengroep op een betonnen pilaar. We zien hier een schipper, zijn vrouw en de knecht. Samen tillen zij het zware houten scheepsluik van hun binnenvaartschip. Het kunstwerk is gemaakt door beeldhouwer en kunstschilder Hans Blank

wordt vervolgd

Een bolle klinkerweg

Vanuit de auto was mooi te zien hoe het oude Schokland als een verhoogde rug door de verder platte Noordoostpolder loopt. Nu we over de smalle, bolle klinkerweg in de richting van de lichtwachterswoning en de replica van de vuurtoren liepen, was de stijging naar de top voelbaar ook …

Rechts van ons pad zagen we onder andere gestileerde golfbrekers en walbeschoeiing. Aangekomen bij de bocht in het pad zagen we de oude haven van Schokland voor ons liggen. Er lag heel stijlvol een forse regenplas …

Nog even doorzetten, we waren er bijna …

– wordt vervolgd

Een stalen baken

Nadat we het zuidelijke deel van Schokland hadden bekeken, maakten we een kort ritje met de auto om bij het noordelijke deel te komen. Het doel was om naar het lichtwachtershuis en de vuurtoren te lopen. Flink ingezoomd was het een stukje van niks …

Maar vanaf de parkeerplaats was het toch een stukje verder, 350 meter gluiperig vals plat om precies te zijn. Dat beloofde nog een hele kuier te worden na onze eerdere uitstapjes van die dag. Maar met wat steun van mijn trekkingstokken zou het moeten lukken. Onderweg kwamen onder andere langs een opvallend kunstwerk, het is het Nationaal Binnenvaart monument.

Zoals een boei een baken was in de Zuiderzee, zo is dit monument een baken in het wijde landschap. Het monument – een ontwerp van de Friese kunstenaar Ids Willemsma – vraagt aandacht voor de historie van de binnenvaart en is een blijk van waardering aan de binnenvaartschippers bij Schokland …

Vorm en materiaal sluiten aan bij de omgeving: zwart, massief, staal, havenwerken, constructie, scheepsbouw, vuurtoren en waterkering. Het kunstwerk rust op een basis, die lijkt op een Schokker, een scheepstype waar vroeger veel mee werd gevaren op de Zuiderzee. Verder herken je de spanten, de naden en de zeilen en beweging in het werk.

Kenmerkend voor het werk van Willemsma is de duidelijke, zwarte vorm die zich aftekent tegen een lichte achtergrond. Zijn grote stalen sculpturen zijn op meerdere plaatsen in Noord Nederland te vinden. Wie het kunstwerk nadert, ziet dat het voortdurend verandert in het landschap. Ik houd wel van Willemsma zijn werk. Het Tempeltje van Ids op de Friese Waddenzeedijk, dat nu ook in de header van mijn blog te zien is, is mijn favoriet …

– wordt vervolgd