Zodra de rietmaaier zijn rondjes weer op het droge maakte, was Klaas Jan teruggelopen naar zijn werkplek, waar hij weer aan de slag ging met een groot bos riet …
Jetske zat op enige afstand op een bergje ruigte naar het werk van haar neef te kijken. Vermoedelijk gingen haar gedachten terug naar haar kinderjaren, toen ze als meisje vaak zo naar haar vader had zitten kijken …
Klaas Jan was bezig om de onderkant van het grote bos riet vlak te maken. En dat deed hij duidelijk met zorg en aandacht. Hij was pas tevreden, toen hij ook de laatste twee sprieten riet met zijn snit had doorgesneden. Vakmanschap verloochent zich niet …
Het was een mooie dag geweest in het rietland waar de rietsnijders actief waren. Als Jetske een Jetse was geweest, was hij zeker rietsnijder geworden …
Terwijl Klaas Jan bezig was met het tot grote bossen binden van het gemaaide riet, werd hij gebeld door zijn oom Errie, die we eerder al bezig zagen met het maaien van het laatste deel van dit perceel met de grote rietmaaier …
Terwijl rietsnijder Errie geconcentreerd bezig was, zakte de zware rietmaaier plotseling aan de linkerkant weg. De sloot die rond het stuk land loopt, maakte eerder een bocht naar rechts dan de rietsnijder had verwacht. Omdat het hem niet lukte om de zware machine weer in het juiste spoor te krijgen, had hij Klaas Jan erbij geroepen. Die had de maaier al snel weer uit de sloot. Daarna kon oom Errie probleemloos zijn rondjes draaien om ook het laatste riet hier te maaien …
Klaas Jan liep terug naar zijn werkplek. Daar liet hij nog even mooi staaltje vakmanschap zien, maar dat is voor morgen …
Steeds verder liep de rietsnijder het rietland in met zijn machine. Het tempo zat er enige tijd lekker in, zodat er een steeds langer wordende rij gebonden bosjes riet als een spoor achter de rietsnijder op de grond bleef liggen …
Omdat er een dikke laag verend mos op de bodem lag, was het vermoeiend om er langere tijd op de been te zijn. Daarom besloot ik een stukje terug te lopen. Ik ging op mijn klapstoeltje zitten en richtte mijn camera een tijdlang op Klaas Jan. Hij was net bezig een groot bos gekamd riet samen te binden …
Klaas Jan nam het grote bos riet op zijn schouder en liep ermee naar de zijkant van het perceel. Daar legde hij zijn vracht bij een al eerder gebonden bos op de grond. Deze zogenaamde transportbossen worden uiteindelijk door de rietsnijders meegenomen naar de thuisbasis. Daar wordt het riet later verder verwerkt …
Na de lunch en een kort werkoverleg te velde werd de grote rietmaaier gestart. Het laatste deel van het perceel moest nog gemaaid worden …
Al snel ronkte de machine en trok de rietmaaier er het veld mee in. Hij werd gevolgd door de beide junioren. Aan hen de schone taak om de gemaaide bosje riet straks netjes in schoven te zetten. Het was een mooi gezicht om de rietsnijder in het hoge riet te zien verdwijnen, terwijl vele honderden kleine pluisjes van de rietpluimen werden opgepakt door de wind …
De rietmaaier bindt het gemaaide riet automatisch tot bosjes, die vervolgens door de machine aan de achterkant worden uitgeworpen. Dat systeem werkt echter nog altijd niet perfect uit. Af en toe blijft er een bosje riet in de machine hangen. De rietsnijder moet het bosje riet dan handmatig uit de machine trekken. Daarna vervolgt hij zijn weg verder het rietland in …
Vele handen maken licht werk, zal Klaas gedacht hebben, toen hij zag dat zijn vader de rietmaaier onder het afdekzeil vandaan begon te halen. Vaardig begon hij het zeil aan de andere kant van het apparaat af te trekken …
Daarna moest de machine gestart worden. Behulpzaam bood Klaas aan om dat klusje even te klaren. Maar dat viel nog niet mee. Nadat hij enkele malen tevergeefs aan het koord had getrokken, moest Klaas Jan er zelf aan te pas komen om de machine te laten ronken …
Daarna gingen vader en zoon samen aan de slag om het laatste strookje riet langs de sloot te maaien. Al naar gelang de situatie reikte Klaas zijn vader het snit aan of hielp hij dapper mee om het riet los te trekken. Vader en zoon waren duidelijk al aardig op elkaar ingespeeld. Daarbij stak Klaas zijn bewondering voor kracht en gemak, waarmee de rietsnijder de grote bossen riet versleepte, niet onder stoelen of banken …
Na de lunch riep het werk weer, en dus namen de rietsnijders hun snit weer ter hand. In vroeger tijden werd het riet met de hand gesneden, daarvoor werd een ‘snit’ gebruikt. Klaas en Jetske hebben voor de video eens een demonstratie van dat aloude handwerk van het riet snijden gegeven: rietsnijden met snit, zoals dat in vaktermen wordt genoemd …
Tegenwoordig wordt het riet gemaaid met een rietmaaier. Op de zachte grond van deze percelen gebruiken de mannen handmaaiers. Op plaatsen waar de draagkracht van de bodem beter is, gebruiken rietsnijders tegenwoordig ook zwaardere rupsmaaiers. De handmaaiers waarmee Klaas-Jan en oom Errie hier werkten, maakt van het gemaaide riet meteen kleine bosjes, die samengebonden op het land blijven liggen …
Het snit wordt tegenwoordig vooral gebruikt voor het bijeen rapen van de bosjes riet die tijdens het maaien op het land zijn achtergebleven. Die bosjes worden in schoven bijeengezet om te drogen …
Het zal duidelijk zijn dat de mannen op zo’n dag heel wat kilometers afleggen met achtereenvolgens het maaien en het verzamelen van de bosjes riet …
Als je zo’n schoof met bosjes riet ziet staan, dan lijkt het heel wat, maar de oogst valt hier zwaar tegen dit jaar. Het riet is niet echt lang geworden en het is ook erg dun gebleven, bovendien zit er veel afval in waarvan de rietsnijder alleen maar extra werk heeft …
Maar Klaas-Jan blijft lachen, en ik geloof er niks van dat hij dat alleen voor de camera doet. Hoeveel werk er ook in zit, hoe mager de verdiensten ook zullen zijn, Klaas-Jan is hier helemaal in zijn element …
En voor wie nu denkt dat dit zwaar werk was … Het echt zware werk komt nog. Al die kleine bosjes moeten worden gekamd om de groene begroeiing aan de onderkant eruit te halen. Daarna wordt het riet in nog veel grotere en zwaardere bossen bijeen gebonden en met de hand op de wagen worden opgestapeld. In of bij de werkplaats thuis wordt het riet uiteindelijk tot standaard bossen met een omvang van 46 cm gebonden …
Gisteren ben ik samen met mijn fotomaatje Jetske het rietland in de Weerribben weer eens ingetrokken om een bezoek te brengen aan Jetskes’ zwager Klaas, één van de vele rietsnijders in de Kop van Overijssel. Er was ons door de weermannen droog, maar bewolkt en gestaag ophelderend weer toegezegd. Daar kwam echter weer weinig van terecht, het bleef bewolkt en waterkoud, en het regende zelfs af en toe even een beetje …
Zodra Klaas ons zag aankomen, staakte hij zijn werkzaamheden om eerst even bij te praten. Op het betreffende perceel in het centrum van de rietcultuur bij Kalenberg is opnieuw sprake van een zeer matige oogst. “Het staat niet hoog, maar zo van een afstandje lijkt het nog heel wat,” vertelde Klaas, “maar als je het veld in loopt, dan zie dat er bijna net zoveel gras staat als riet …” Hardnekkige grassen zoals het pijpestrootje zorgen ervoor dat de rietsnijder meer werk heeft van minder riet. Daarover morgen meer …
in de Weerribben
de rietsnijder aan het werk
de rietmaaier
drogende rietbossen
de rietsnijder geeft uitleg
Rond twaalven verscheen ook de vrouw van de rietsnijder ten tonele met hun trouwe viervoeter Kelev. Omdat het geen weer was om buiten te lunchen, werden we uitgenodigd in de mobiele kantine voor koffie en broodjes …
Afanja's Weblog 