Een ‘vergeten’ ramp

Geplaatst op door

Op 3 februari 1945 reed de tram van de NTM (Nederlandsche Tramweg Maatschappij) in bedaard tempo vanuit Olterterp-Beetsterzwaag in de richting van Drachten. Aan boord was een lading boomstammen en een aantal passagiers. Het waren dwangarbeiders uit Groningen, die door de Duitsers in de bossen van Beetsterzwaag te werk waren gesteld om hout te kappen. Dat hout werd gebruikt voor verdedigingswerk in de stad Groningen …

De Groninger mannen reisden dagelijks met de Drachtster tram naar de bossen. Op die noodlottige 3e februari 1945, had één van de arbeiders zijn 9-jarige zoontje Gerrit meegenomen. Het zou een leuk uitje zijn voor de jongen. Maar dat pakte heel anders uit …

Terwijl de tram over It Súd (Google Maps) reed, werden de stoomlocomotief en de tram plotseling onder vuur genomen, vermoedelijk door een of twee Spitfires van de Engelse luchtmacht. In de nadagen van de oorlog schoot de geallieerde luchtmacht op bijna al het gemotoriseerd verkeer om de Duitsers dwars te zitten …

De gevolgen waren verschrikkelijk. De hete stoom spoot vanuit de kapot geschoten locomotief naar buiten. De arbeiders zochten in paniek dekking en de 9-jarige jongen werd door zijn vader uit de tram gezet. Gewonden werden bij de aanwonende boeren in huis gebracht en zo goed en zo kwaad als het ging verzorgd. Uiteindelijk vertrokken enkele boerenkarren met de slachtoffers naar het ziekenhuis in Heerenveen …

De nu 94-jarige Jan Talsma was een 17-jarig ventje uit de streek en zag het bloedbad met eigen ogen. “Ik hoorde de salvo’s, zag de vliegtuigen en de kogels die opspatten van de stenen in de straat. Mijn vader leerde mij dat ik in dat soort gevallen in een greppel moest duiken, maar het had gevroren de greppels waren ijskoud, dus ik ging achter een boom staan. Toen ik in de wagon ging kijken, zag ik een enorm bloedige toestand. Gewonde mannen, mannen die uit de wagon waren gesprongen, geraakt waren en mannen zonder ledematen, het was afschuwelijk,” weet Talsma zich nog goed te herinneren …

Er waren uiteindelijk 7 doden te betreuren, onder wie de vader van Gerrit. De gewonden herstelden voor een deel, maar de psychische schade was groot …

Vreemd genoeg is er nooit enige moeite gedaan om deze schokkende gebeurtenis vast te leggen. Voor Tjitske en Jan van der Horst, die een Bêd & Brochje (B&B) runnen op de plek des onheils, is het onbegrijpelijk dat er geen enkel monument of een herinnering aan die gebeurtenis bestond. ‘Alsof die tramramp in de doofpot is gestopt’, zegt Van der Horst. Het echtpaar wist samen met de historische vereniging ruim 75 jaar na dato een monument op te richten met daarop de namen van de gevallenen en een korte tekst over de toedracht van de ramp.

Meer hierover: RTV Noord


Vanavond om 20:00 uur is het in het kader van de Nationale Dodenherdenking twee minuten stil en herdenken wij allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties. Opdat jong en oud deze en vergelijkbare gebeurtenissen nooit vergeten …

35 gedachten over “Een ‘vergeten’ ramp”

  2. ha Afanja,

    inderdaad: een vergeten ramp.
    Ik vind het mooi, dat er een monument is gemaakt, maar het zou nog mooier zijn, als er meer ruchtbaarheid aan wordt gegeven.
    Jij bent alvast begonnen.
    Mooi… en een afschuwelijke ramp.

    groet van Marlou

    Geliked door 1 persoon

    • Eindelijk een plekje voor de nabestaanden om de nasleep van deze trieste gebeurtenis af te sluiten. Ook zij wisten tot dusver niet waar hun geliefden zijn overleden of ernstig gewond zijn geraakt.

      Like

    • Eén van de vele trieste verhalen uit de Tweede Wereldoorlog die zich dicht bij huis hebben afgespeeld. En dan te bedenken dat vergelijkbare gebeurtenissen in Oekraïne momentee aan de orde van de dag zijn. ;-(

      Like

  7. Een vreselijk verhaal.
    Het is wel laat, maar toch goed dat er alsnog een monument is opgericht.

    Ik kijk nu een reportage over onderduikers in Nieuwlande, ik zit net naar een verhaal van oorlogsmisdaden te luisteren. Vreselijk. Met het besef dat het nog steeds gebeurt zoals nu in Oekraïne.

    Geliked door 1 persoon

    • ‘Better let as net’, zeggen we dan in Fryslân. Het is een bijzonder verhaal, en het is toch wel heel wonderlijk dat het meer dan 75 jaar onbekend is gebleven.
      Wij hebben ook naar ‘Nieuwlande’ gekeken. In mijn jongensjaren was Johannes Post de eerste verzetsheld uit de Tweede Wereldoorlog waar ik van hoorde. Ik kan je overigens ook de documentaire ‘Selma’s oorlog’ van gisteravond aanbevelen.

      Geliked door 1 persoon

      • Dat laatste is een goede tip, ga ik doen.
        Toch wel weer indrukwekkend om het verhaal van Johannes Post zo weer te horen. Met recht dat mijn schoonvader vroeger trots vertelde dat ze familie waren. Mijn schoonvader was overigens ook actief verzetsman.

        Geliked door 1 persoon

  8. In elke oorlog vallen onschuldige burgerslachtoffers…
    Enkele (nu reeds overleden) van onze familieleden zijn in WO2 ook gebombardeerd door Amerikaanse bommenwerpers.
    Ze zijn 3 of dagen blijven liggen op de ‘blauwe” steen in het dodenhuisje, toen bewogen ze maar …Jarenlang in het ziekenhuis verzorgd geweest., enz Die mensen hebben de rest van hun leven in een geblindeerde, volledig geluidsdichte kamer geleefd. Als ze een vliegtuig hoorden, waren ze in volslagen paniek. Vandaar, die geluidsdichte kamer. Die 2 oud nonkels zijn ongeveer 10 jaar geleden gestorven in hun slaap. Tijdens de bombardementen waren ze 10 jaar… Oorlog is een gruwel…

    Geliked door 1 persoon

    • Soms, soms hebben jullie toch een raar land. De dodenherdenking is elk jaar een bijzonder moment, dat toch iets van vereniging brengt, naar mij idee. Bevrijdingsdag is hier sinds een aantal jaren nog maar één keer in de vijf jaar een vrije dag voor iedereen. Dat vind ik dus ook raar, want voor mij is het de belangrijkste feestdag van het jaar.

      Like

  12. Bij het lezen van dit verhaal gaan mijn gedachten spontaan uit naar wat ik dagelijks op het journaal zie ivm de ellende in Oekraïne. Onbegrijpelijk toch wat mensen elkaar aandoen en hoe mensen macht misbruiken om de baas te spelen over andermans leven.
    Mooi dat het koppel initiatief nam.

    Geliked door 1 persoon

  13. Een mooi en passend stuk Jan. Het is goed dat deze tragische gebeurtenis niet in vergetelheid is geraakt. Ik had er niet eerder van gehoord en door je bericht is het nu ook hier bekend. Het echtpaar Van der Horst en de historische vereniging hebben er goed aan gedaan dit gedenkteken op te richten. Oorlog is en blijft een verschrikkelijk bedrijf.

    Geliked door 1 persoon

    • Dankjewel, Peter. Zelf heb ik het verhaal ook pas vorig jaar gehoord. Een maand geleden ben ik er eens naar toe gereden.
      We zien vrijwel dagelijks de ellende in Oekraïne over het beeldscherm rollen met soortgelijke gebeurtenissen. Des te belangrijker is het om nu stil te staan bij wat er in eigen omgeving is gebeurd.

      Geliked door 1 persoon

  14. Het is goed dat sommige mensen dit weten of herinneren, en dat het toch min of meer levendig wordt gehouden. Eigenlijk zou er een soort officiele website per land moeten bestaan waarop al dat soort dingen verzameld kan worden tot één grote encyclopedie, waardoor het nooit vergeten wordt.

    Geliked door 1 persoon

Reacties zijn gesloten.