De fierljepper

Op nog geen 40 meter afstand van ‘A roundabout us’ staat nog een tweede sculptuur van kunstenaar Hans Mes. Het beeld ‘de Fierljepper’ is 15 meter hoog en overspant de halve vierbaans Noorderhogeweg en verbindt zo symbolisch het productie- en distributiegedeelte van Philips in Drachten. De fierljepper is gereed voor de sprong naar de overkant om op een typisch Friese manier gestalte te geven aan het overbruggen van de afstand naar de klant …

Philips medewerkers tekenden als symbool voor het verbeteren van hun persoonlijke prestatie 1176 merktekens, welke alle in de huid van de sportman zijn uitgesneden. Het thema ‘Bridging the Gap’ voor de Philips Customer Day in januari 1995 bracht beeldend kunstenaar Hans Mes op het idee om medewerkers van Philips DAP Drachten op die dag hun eigen ‘meester-teken’ te laten ontwerpen. De gedachte hierachter was, dat steenhouwers, loodgieters en andere ambachtslieden vroeger een eigen merkteken aanbrachten op hun werkstukken. Daaraan was niet alleen de kwaliteit van hun werk, maar ook de maker herkenbaar …

Uiteindelijk leverden de 1800 medewerkers al of niet gezamenlijk 1176 merktekens aan. Zo ontstond de Fierljepper ofwel polsstokverspringer, die inhoudelijk gestalte geeft aan het verbeteren van ieders persoonlijke prestatie …

A roundabout us

Enige tijd geleden liet ik hier de onderstaande foto van een ‘Alziend oog’ zien. Vandaag is het tijd om te onthullen wat het is. Het maakt onderdeel uit van het kunstwerk ‘A roundabout us’ van Hans Mes, dat in 2011 ter gelegenheid van het 60 jarig bestaan van de Philipsfabriek in Drachten op een rotonde in de Noorderhogeweg is geplaatst …

In opdracht van Philips maakte de kunstenaar een sculptuur op de rotonde voor het bedrijf rondom het thema: ‘Wij maken het verschil’. Voor hij aan het ontwerp begon vroeg hij verschillende werknemers van Philips hoe zij over het thema van zijn opdrachtgever dachten. Het thema en hun visie leidden samen tot deze interactieve gedachtewolk, die de inspirerende innovatie laat zien van zes decennia succes …

Het in staal uitgevoerde kunstwerk is de 3 dimensionale schets van die gedachtewolk. Het symboliseert de ontwikkeling van ideeën door Philips Consumer Lifestyle, het vooruitlopen op trends in de markt. Maar ook verwoordt deze gedachtewolk de wensen van de consument die zijn manier van leven wil verrijken. Het ruimtelijke lijnenspel van de wolk heeft een schetsmatige structuur alsof hij met een potlood is getekend …

De wolk omvat drie beeldende elementen: Een portret van Dr. Alexander Horowitz, de uitvinder van het roterend scheersysteem, de drie scheerkoppen zoals ze al jarenlang worden gemaakt in Drachten en een oog wat in de toekomst kijkt. Deze drie iconen geven gestalte aan 60 jaar succes van Philips Drachten …

Langzaam en gelijktijdig veranderen het portret, de scheerkoppen en de iris van het oog steeds in een andere kleur waarbij het tempo van de kleurverandering kunnen worden bepaald door de mate van omgevingslicht en de verkeersdrukte op de rotonde. De natuurgetrouwe iris die geleidelijk in een steeds andere kleur van de regenboog verandert is letterlijk en figuurlijk de eye catcher van het beeld …

De oostelijke afslag van de rotonde voert direct naar het fabrieksterrein van Philips Consumer Lifestyle, of Philips Drachten zoals het kortweg wordt genoemd. Met momenteel nog ca. 1500 werknemers, waarvan ruim een derde ingenieur is, is Philips nog steeds met stip de grootste werkgever van Drachten. Zonder Philips zou Drachten waarschijnlijk nog een onbeduidender dorp geweest zijn dan het nu is. En dat zegt toch wel wat …

Licht op Drachten

Onder het motto ‘Hoe meer kleur en fleur, hoe beter het humeur’ vandaag nog eens een passende fotoserie. Eind november – begin december vond in Drachten de eerste editie plaats van het lichtfestival ‘Licht op Drachten’. Het gemeentehuis werd daarbij ’s avonds door Kroft&Smids veranderd in ‘Een levend canvas’.

‘In een wereld waarin we maar al te vaak omringd worden door beton en opgeslokt worden door digitale schermen, herinnert “Een Levend Canvas” ons eraan dat we nooit echt alleen zijn, dat we worden omringd door de grenzeloze schoonheid en oneindige kracht van alles dat leeft. De natuur laat ons zien wat veerkracht en aanpassingsvermogen is en dat alles met elkaar verbonden is …’

‘“Een Levend Canvas” zoomt in op bloemen in bloei en vergroot die uit tot in het extreme. Het laat een symfonie van kleur en beweging zien. Het gebouw komt tot leven, ademend met de levenskracht die alle natuur doordringt. En daarmee nodigt het ons uit om even stil te staan en te genieten van de pulserende levenskracht die ons omringt, als een betoverende herinnering aan onze verbondenheid met alles dat leeft …’

Lit ús dreame

Aan het begin van de coronacrisis raakten theaterregisseuse Karina Kroft en technisch ontwerper Remko Smids een deel van hun werk kwijt. Om actief te blijven, kwamen ze met het plan om met een beamer teksten te projecteren op gebouwen. Zeventig avonden lang verscheen er, net na zonsondergang, op gebouwen ergens in Leeuwarden en omgeving een verbindend, troostend, hoopgevend, aanmoedigend of grappig citaat …

Sindsdien hebben beide kunstenaars onder de naam K&S in binnen- en buitenland naam gemaakt met hun projecties. Kroft & Smids vormde ook de artistieke leiding van het lichtfestival ‘Licht op Drachten’. Zij hebben alle kunstwerken verzameld en een route uitgestippeld. Aan de route hebben zijn een tiental van hun projecties en overpeinzingen toegevoegd. Tegenover het veld met de konijnen werd bij de passantenhaven de mooie en hoopvolle tekst ‘Lit ús dreame’ (‘Laten we dromen’) geprojecteerd op een gebouw aan de andere kant van de Drachtstervaart …

Tegenover schouwburg ‘de Lawei’ werd een fragment van Lewis Caroll’s ‘Alice in Wonderland’ geprojecteerd op een gebouw …

Een veld vol konijnen

Drachten probeert zichzelf weer eens op de kaart te zetten, ditmaal met een lichtfestival met de originele titel ‘Licht op Drachten’. In het centrum van Drachten is een route uitgezet langs ruim 20 lichtkunstwerken. De route leidt grotendeels door het voetgangersgebied en ligt daarmee goeddeels buiten mijn actieradius. Daarom heb ik gisteravond even een kijkje genomen bij een paar kunstwerken aan de rand van de voetgangersgebied.

Om te beginnen het kunstwerk ‘Field of Moon Gazing Rabbits’, dat op een plantsoen bij de passantenhaven in het centrum te zien is …

In het programma van ‘Licht op Drachten’ staat: ‘Al eeuwenlang gelooft de mens dat de maan een speciale mysterieuze kracht bezit. Mythen en legendes hierover zijn te vinden in talloze culturen over de hele wereld. In Oost-Aziatische folklore bestaat er een bijzondere relatie tussen de maan en één bepaald dier: het witte konijn. In China vertegenwoordigt het witte konijn onzelfzuchtigheid, trouw en opoffering en het wordt vaak afgebeeld als de metgezel van Chang’e, de godin van de maan. Wanneer je goed naar de volle maan kijkt, kun je de silhouet van een staand konijntje zien …’

‘Field of Moon Gazing Rabbits’ is een project van AM Yang (China) en Nelly Blessinga (Amsterdam). Het kunstwerk viert het leven van een prachtig wit konijn en zijn bijzondere relatie met de maan.

Afgelast

Ik had me gisteren voorgenomen om ’s middags op de iLark naar De Veenhoop te rijden. Daar stond de tweede wedstrijd van het traditionele SKS skûtsjesilen op het programma. Een uur voor aanvang werd de wedstrijd echter afgelast i.v.m. harde wind. Jammer, maar wel een terecht besluit, denk ik. Op de smalle, met bootjes omzoomde wateren bij De Veenhoop en Earnewâld zit een ongeluk in een klein hoekje. Bij wijze van voorwaarschuwing sloeg het skûtsje van Heerenveen zaterdag tijdens de eerste wedstrijd al door een onverwachtse windvlaag om …

Enfin, geen skûtsjesilen op De Veenhoop dus. Misschien maar goed ook, want met amper 17°C zou het al snel te koud zijn voor mijn onderdanen om daar langere tijd te staan en rond te drentelen. En een zitplaats heb ik er niet voor handen. Eigenlijk moet je in een bootje langs het wedstrijdwater zitten om het skûtsjesilen goed te kunnen zien. Maar ja, ik heb geen bootje … En als ik een bootje zou hebben, dan zou ik ermee langs het wedstrijdwater gaan liggen en niet erin, zoals deze slimmeriken in 2016 dachten te kunnen doen. Daar werden ze door de organisatie dan ook al snel weggestuurd, want je wilt echt geen skûtsje van tussen de 11 en 21 ton op je af zien denderen …

Om het skûtsjesilen hier toch weer even te laten passeren, heb ik wat foto’s uitgezocht, die ik in augustus 2016 heb gemaakt van de wedstrijd bij De Veenhoop. Omdat ik het toen heb bekeken vanaf de noordkant bij de Hooidamsbrug (Google Maps), had ik vandaag voor de zuidkant willen kiezen, maar dat zal dan ijs en weder dienende voor volgend jaar zijn …

Rond de Beulaker Toren

Terwijl wij in de richting van Giethoorn voeren, kwamen we onderweg de Ecowaterbus ‘Giethoorn’ tegen. Dankzij de fluisterstille ecowaterbussen, die dagelijks enkele afvaarten vanuit Giethoorn en Blokzijl naar het bezoekerscentrum de Wieden bij Sint Jansklooster onderhouden, is het mogelijk om varen, wandelen en fietsen door de Wieden te combineren …

Niet veel later voeren we langs een uit het water oprijzend kunstwerk: de Beulaker Toren. Een paar meter onder de oppervlakte van de Beulakerwijde ligt het verdronken dorp Beulake. Eind 18e eeuw werd rond het dorp door bewoners zoveel turf gestoken, dat de Zuiderzee het kwetsbare dorp in de nacht van 22 november 1776 tijdens een hevige storm volledig overspoelde. Volgens de overlevering was alleen de kerktoren nog jarenlang boven het water zichtbaar. Op de plaats van de toenmalige kerk staat nu een nieuwe torenspits. Er wordt gefluisterd, dat je de torenklok heel soms nog kunt horen luiden. De Beulaker Toren is een kunstwerk van Alphons ter Avest

Na het indrukwekkende verhaal van de ondergang van Beulake, richtte ik de camera op de weinige andere boten die op dat moment op het water waren. Vooral de oude houten zeilboot op de derde foto en de zeilpunter op de vierde foto vind ik zelf erg mooie boten. Zelf zou ik er overigens weinig aan hebben, want zeilen kan ik niet …

Na enige tijd zette Jetske de buienboordmotor uit, waarna ze de vaarboom weer tevoorschijn haalde. Het plan was om nog even een plekje in de luwte te zoeken waar we nog even wat konden drinken. Dit maal gebruikte ze de vaarboom niet alleen om de boot eraan vast te binden …