Tagarchief: begraafplaats

Waar De Dood rondwaart

Geplaatst op door

In al die jaren dat we regelmatig samen op pad zijn, is het talloze keren voorgekomen dat we een familielid van mijn fotomaatje tot in de zoveelste graad tegenkwamen. De bewoners in de omgeving van de Weerribben en de Wieden zijn een honkvast volkje. Dat bleek ook toen we spontaan een rondleiding over de begraafplaats kregen van de beheerder, die er blad stond op te ruimen. Ook daar trof Jetske bekenden aan …

fotonmaatje Jetske krijgt een rondleiding over de begraafplaats van Baarlo

“Daar ligt die en die …, en dat graf daar is van hem en haar …” De man had bij ieder graf wel een verhaal en verschillende keren kwamen we langs bekenden en verre familieleden van mijn fotomaatje. Terwijl ik tussendoor wat plaatjes schoot van grafornamenten, hoorde ik onze gids zeggen: “En hier ligt een van onze meest vermaarde oud-inwoners, meester De Dood. Meester De Dood was de laatste onderwijzer van de school in het naburige Nederland. Na zijn dood in 1892 werd het schooltje verplaatst naar een buurdorp. “Maar,” zo zei de beheerder met een knipoog: “Er wordt gefluisterd dat De Dood hier op mistige avonden nog wel eens rondwaart …,”

fotonmaatje Jetske krijgt een rondleiding over de begraafplaats van Baarlo
een graf op de begraafplaats van Baarlo
een grafornament op de begraafplaats van Baarlo
een grafornament op de begraafplaats van Baarlo

Bijna aan het eind van de rondleiding kwamen we bij het graf van een in de Tweede Wereldoorlog overleden meisje. Er was een foutje in de naam geslopen, vertelde onze gids. Om secuur aan te wijzen waar de fout zat, ging hij voor ons op de knieën …

de beheerder wijst op een foutje op een grafsteen
de beheerder wijst op een foutje op een grafsteen

Een paar maal heb ik een korte video-opname gemaakt om jullie ook even deelgenoot te maken van een paar verhalen en de sfeer op de kleine dodenakker van Baarlo …

De klokkenstoel van Baarlo

Geplaatst op door

De dag was nog niet om na de rondvlucht langs en boven de Wetering, daarom reden we nog een rondje door de omgeving. Toen we even later langs het dorpje Baarlo (kaart OpenStreetMap) kwamen, zag ik daar een klokkenstoel staan. Een stop was snel gemaakt.

De klokkenstoel staat op een ruim 600 jaar oude begraafplaats bij Baarlo, aan de voet van de oude zeedijk langs de voormalige Zuiderzee. De oorspronkelijke kapel bij de begraafplaats is in 1825 verloren gegaan bij een zware stormvloed. Sindsdien bleef de begraafplaats als markant, geïsoleerd element zonder luidklok in het landschap over …

de klokkenstoel bij de begraafplaats van Baarlo
de klok in de klokkenstoel bij de begraafplaats van Baarlo
het dak van de klokkenstoel van Baarlo met windvaan

In 2012 zag Jan Kuipers uit Steenwijk, die een adviesbureau voor luidklokken heeft, een klokkenstoel met luidklok op Marktplaats staan. Kuipers vond het zonde dat dit ding verloren zou gaan. De stoel stond te verpieteren op een bouwplaats. Met hulp van een bevriende aannemer kon de klokkenstoel gekocht worden.

De protestantse gemeente Blokzijl, eigenaar van de begraafplaats, had belangstelling voor de klokkenstoel. Ook de gemeente Steenwijkerland werkte mee aan plaatsing. In april 2017 klonk er voor het eerst in waarschijnlijk honderden jaren weer klokgelui in Baarlo …

de klokkenstoel bij de begraafplaats van Baarlo
de windvaan op de klokkenstoel van Baarlo
close-up van de klok in de klokkenstoel bij de begraafplaats van Baarlo
het strooiveld bij de klokkenstoel bij de begraafplaats van Baarlo

Jetske was al meteen na het uitstappen aan de praat geraakt met de man, die bladeren stond te vegen bij de ingang van de begraafplaats. Hij stelde zich voor als gids, hovenier, doodgraver, straatveger, beheerder en klokluider van de begraafplaats. De beste man liep hier duidelijk al jaren rond, hij wist bij ieder graf wel een verhaal vertellen …

Jetske krijgt een rondleiding op de begraafplaats

De B-24 crash bij Mirns

Geplaatst op door

Met zicht op de mooiste glooiingen van Gaasterland, waren we onderweg van het Mirnser Klif naar de laatste van de drie kliffen. Omdat de witte, door de zon beschenen klokkenstoel ons ineens toelachte, besloten we even een korte stop te maken bij de begraafplaats van Mirns …

glooiingen in het verder vrijwel platte Fryslân

Hoewel de begraafplaats al zeker 400 jaar oud is, dateren veel van de grafmonumenten van vlak na de Tweede Wereldoorlog, ook al geven ze een oudere datum aan. Dat komt doordat er op 22 december 1943 een Amerikaanse bommenwerper neerstortte op het kerkhof. De crash was het gevolg van Flak-beschietingen die het vliegtuig hadden beschadigd tijdens een bombardement op het Duitse Osnabrück …

aan de rand van de begraafplaats van Mirns staat een informatiepaneel over een hier in december 1943 neergestorte Amerikaanse bommenwerper

Op halve kracht terug vliegend was het vliegtuig een gemakkelijke prooi voor Duitse jagers, die de bommenwerper boven Fryslân doorzeefden. In een poging het vliegtuig aan de grond te zetten, raakte het de bomen bij het kerkhof, de klokkenstoel en de tientallen grafmonumenten. De explosie die volgde, richtte een enorme ravage aan. Een informatiepaneel bij de ingang van de begraafplaats herinnert aan deze gebeurtenis …

de begraafplaats op een kleine terp in Mirns
in de schaduw is op de voorgrond een aantal graven te zien, daarachter staat in de zon een mooie witte klokkenstoel
de klokkenstoel op de begraafplaats van Mirns
een bordje op de klokkenstoel in Mirns
de klokkenstoel op de begraafplaats van Mirns

In 1953 is er een nieuwe klokkenstoel geplaatst, die naar een tekening van het origineel is vervaardigd door de lokale timmerman. Een bordje op één van de dwarsbalken herinnert aan de jammerlijke vliegtuigcrash. De originele klok is in Duitsland verdwenen. Op de nieuwe klok staat o.a. deze tekst: ‘Viel de oude klok ten buit aan ’s vyands wrede plagen, mijn stem met nieuw geluid wil slechts van vrede wagen.‘

Bron: Mirns – Gemeentelijk(e) kerkhof/begraafplaats

een bordje op de klokkenstoel in Mirns

– wordt vervolgd

De klokkenstoel van Brongergea

Geplaatst op door

Op een tekening uit 1722 is te zien dat er toen nog een kerk stond bij begraafplaats van het verdwenen dorp Brongergea. Deze zal kort daarna afgebroken zijn. Achter de grafkelder van Van Limburg Stirum staat nu prominent op het hoogste punt van de begraafplaats een mooie klokkenstoel … 

de klokkenstoel van Brongergea

Klokkenstoelen vervingen in Fryslân vaak de kerktoren. Een echte toren was voor veel arme gemeenten te duur, daarom werd er vaak gekozen voor de goedkopere klokkenstoel op de begraafplaats. In Fryslân staan in totaal ca. 60 klokkenstoelen.

In de klokkenstoel van Brongergea hangt een oude klok van een onbekende gieter uit de 13e eeuw. De klok afkomstig is uit de in 1895 afgebroken klokkenstoel van Boornzwaag, een dorpje op ca. 20 km afstand van Brongergea …

de klokkenstoel van Brongergea
bordje op de klokkenstoel van Brongergea
bordje op de klokkenstoel van Brongergea
de blauwe windvaan met gouden kroontje en witte hoofdletter B op de klokkenstoel van Brongergea is een verwijzing naar de relatie van het koningshuis met Oranjewoud en omgeving

Voordat we onze weg vervolgden nog even een foto van mijn fotomaatje Jetske, terwijl ze nog een foto van de klokkenstoel maakt …

Jetske maakt een foto van de klokkenstoel van Brongergea

– wordt vervolgd

Grafkelders op Brongergea

Geplaatst op door

Het kleine kerkhof van Brongergea wordt gedomineerd door de familiegrafkelder van de Van Limburg Stirums. Wanneer je door het ijzeren hek het kerkhof op loopt, sta je meteen voor het van zijmuren voorziene, gebogen toegangspad van de grafkelder … 

grafkelder familie Van Limburg Stirum met daarachter een klokkenstoel

Charles L. A. J. graaf van Limburg Stirum (1877-1931) had in het begin van de 20e eeuw opdracht gegeven tot de bouw van deze kelder. Hij was in 1901 getrouwd met Maria de Blocq van Scheltinga en woonde vanaf 1910 op “Oranjewoud”, het buiten dat ze had geërfd … 

wapen van de familie De Blocq van Scheltinga
grafkelder familie Van Limburg Stirum
wapen familie Van Limburg Stirum op de grafkelder

In de noord-oostelijke hoek van het kerkhof van Brongerga bevindt zich de familiegrafkelder van de Van Scheltinga’s. De grafkelder op zich is minder opvallend. Op enige afstand zien we de beluchtings-pijpen op wat we een soort grafheuvel zouden kunnen noemen …

het familiegraf van de Van Scheltinga's in tegenlicht

Opvallend is wel de asymmetrische sluitsteen, waarop een naam ontbreekt. Het familiewapen evenwel geeft aan, dat dit de familiegrafkelder van de Van Scheltinga’s is ….

deksteen van de grafkelder van de familie De Blocq van Scheltinga
ontluchtingspijpen op het familiegraf van de Van Scheltinga's
familiewapen van de Van Scheltinga’s

Het buiten Oranjewoud kwam door vererving aan jhr. Martinus de Blocq van Scheltinga, de oudste zoon van haar neef jhr. Hans Willem de Blocq van Scheltinga. Opnieuw woonde er op Oranjewoud een Van Limburg Stirum, want jhr. Martinus de Blocq van Scheltinga was in 1926 getrouwd met Cecilia Johanna gravin van Limburg Stirum. Zij was een ver familielid van Charles graaf van Limburg Stirum. Toen zij overleed in 1953 werd zij niet bijgezet in een der grafkelders. Zij kreeg een apart graf op Brongergea ongeveer tussen beide grafkelders in …

grafsteen van Cecilia Johanna gravin van Limburg Stirum
close-up van de grafsteen van Cecilia Johanna gravin van Limburg Stirum

Ik sluit af met de ontluchtingspijp op de grafkelder van de Van Scheltinga’s. Graaf Charles vond het kennelijk een veilig idee voor het geval dat hij ten grave gedragen zou worden, voordat hij zijn laatste adem had uitgeblazen …

ontluchtingspijp op de grafkelder van de Van Scheltinga's

– wordt vervolgd

De begraafplaats van Brongergea

Geplaatst op door

Opgravingen hebben onlangs geleerd dat er rond 1100 al mensen begraven werden op het kerkhof. Daarom lijkt het aannemelijk dat er rond die tijd ook al een kapel gestaan moet hebben. Ene Bronger zou hier een kapel gesticht hebben, die in de veertiende eeuw een zelfstandige parochie werd: Brongergea. Gezien de grootte van het kerkhof is dat eerst waarschijnlijk een kleine kapel geweest …

zicht op de begraafplaats van Brongergea

Voordat we de begraafplaats betreden, wordt mijn aandacht ook hier weer getrokken door een zwerfsteen met een gedicht. Ditmaal betreft het een gedicht van de Friese schrijver/dichter Theun de Vries …

een zwerfsteen met een tegel waar een gedicht op staat
gedicht van Theun de Vries in het Fries en in het Nederlands
een tegel met een gedicht van Theun de Vries

Naast de ingang staat verder een imposant informatiepaneel over de geschiedenis van Brongergea door de eeuwen heen …

voor de ingang van de begraafplaats van Brongergea
informatiepaneel over Brongergea door de eeuwen heen
borden op het hek van de begraafplaats van Brongergea

Als we ons hebben ingelezen, doe we het hek open en lopen we de begraafplaats op …

het hek is open, we betreden de begraafplaats

– wordt vervolgd

Begraafplaats en Lichtwachter

Geplaatst op door

Op het hoogste punt van Schokland komen we langs de plek waar ooit de begraafplaats van Schokland lag. Het noordelijk deel van Schokland was vroeger Rooms Katholiek. Van de oude Sint Michaëlkerk, die hier heeft gestaan, is na de ontruiming van het eiland in 1859 niets over gebleven. Naast deze kerk lag een begraafplaats, die werd omzoomd door een hek …

Rondom de oude begraafplaats staat nu een kunstwerk in de vorm van een 49 m lang hek, dat gemaakt is door Annet Bult en Marianne Meinema. Op het hek zijn 45 namen te lezen van de Schokker families die hier hebben geleefd en gewerkt. Bij het graafwerk voor de plaatsing van het hek kwamen de kunstenaressen af en toe nog stukjes been tegen. Ze werkten dan ook precies op de plaats waar in het verleden de begraafplaats lag. …

Nadat Schokland in 1859 in opdracht van Koning Willem III werd verlaten, bleven er een paar mensen op het eiland achter om te zorgen voor de haven en de vuurtorens. Al snel besloot de overheid om de haven en de vuurtorens laten vervallen, net als de rest van het eiland. Maar door een initiatief van de schipper en handelaar Willem Jan Schuttevaer (1798 – 1881), oprichter van de Koninklijke Schippersvereniging Schuttevaer, werd hier in 1901 de Lichtwachter of lichtwachterswoning gebouwd als onderkomen voor de achterblijvers …

Tegenwoordig heeft de Lichtwachter de status van Rijksmonument. In de tuin van het gebouw staat een bronzen beeldengroep op een betonnen pilaar. We zien hier een schipper, zijn vrouw en de knecht. Samen tillen zij het zware houten scheepsluik van hun binnenvaartschip. Het kunstwerk is gemaakt door beeldhouwer en kunstschilder Hans Blank …

– wordt vervolgd