Het Stroïnkgemaal van binnen

Ik neem jullie nog weer even mee naar het Stroïnkgemaal. Het stoomgemaal dat in 1919-1920 werd gebouwd, werd genoemd naar dijkgraaf A.F. Stroïnk. Hij had ervoor geijverd om de waterhuishouding in het gebied sterk te verbeteren door ook Drenthe bij het bemalingsgebied te betrekken. In het begin had ’t gemaal twee stoommachines, vandaar de naam ‘stoomgemaal’ die het tot op de dag van vandaag onder de lokale bevolking heeft gehouden …


Op de Nationale Molendag kwamen we binnen in wat oorspronkelijk de ketelruimte was. De ruimte is nu vooral in gebruik als werkplaats, voor de open dag was hier een aantal informatiestands ingericht …

Nadat ik de houten kap had bekeken, beklom ik de trap naar het middelste deel van het gebouw. Daar staan onder de verhoogde dwarskap van het gebouw de zware machines. De horizontale schroefpompen worden aangedreven door 2 dieselmotoren en 1 elektromotor …

De totale maximale capaciteit van het gemaal bedraagt momenteel 3200 m3 per minuut. Dat komt neer op 4,6 miljoen m3 per dag. Dat is knap natuurlijk, maar het nog altijd volledig op stoom werkende Woudagemaal bij Lemmer pompt met gemak 6 miljoen m3 water per etmaal naar het IJsselmeer. Baas boven baas

– Hier kun je de hele geschiedenis en de technische specificaties van het gemaal lezen: Vollenhove – het Stoomgemaal

Bij het Stroïnkgemaal

Talloze keren waren we er samen al langs gekomen, het Watergemaal A. F. Stroïnk aan de oude Zuiderzeedijk tussen Blokzijl en Vollenhove (Google Maps). Vaak hadden we er ook een tussenstop gemaakt om een paar foto’s te maken van het mooie gebouw met zijn strakke vormen. Het gemaal is een monumentaal pand en een rijksmonument …


We hadden het er ook al eens over gehad, dat het wel mooi zou zijn om eens binnen te kijken. Die kans kregen we, nadat we in de eerste week van mei werden getipt over het feit dat het gemaal op de Nationale Molendag open zou zijn voor het publiek …

Het gemaal Stroïnk is het grootste gemaal van het Waterschap Drents Overijsselse Delta en regelt het peil op de boezem (waterbergingsgebied) van Noordwest-Overijssel en Zuidwest-Drenthe. De totale oppervlakte van dit gebied is ruim 50.000 hectare en kent een hoogteverschil van +14 NAP bij Vledder tot 2 meter onder NAP. Bij het peilbeheer dient het waterschap rekening te houden met verschillende, vaak conflicterende belangen van akkerbouw, veeteelt en natuur …


De grote ronde water-uitlaatpunten aan de voorkant van het gebouw hadden we op afstand al vaak gezien. Aan de achterklant van het gebouw wordt het water uit het achterland binnengelaten. Met behulp van een breed krooshek wordt drijvend materiaal, zoals planten en hout tegengehouden …

De bouw van het stoomgemaal startte in 1918. Het stoomgemaal werd officieel geopend op 9 juni 1920. Het gemaal had toen twee pompen en twee rechtopstaande stoommachines. In 1928 is er een derde pomp gebouwd. Vanaf 1953 is de aandrijving van de pompen stapsgewijs vervangen door een dieselmotor. In 1982 is de aandrijving van de grootste pomp geëlektrificeerd …

Later nemen we eens een kijkje binnen.

Bij het Stroïnk-gemaal

Na ons bezoek aan het rietland zijn we via een landelijke route teruggereden naar ons startpunt. Daarbij passeerden we het uit 1919 daterende ‘gemaal A.F. Stroïnk‘ aan de oude Zuiderzeedijk bij Vollenhove …

Het is het grootste gemaal van het Waterschap Reest & Wieden en regelt het peil op de boezem (waterbergingsgebied) van Noordwest-Overijssel en Zuidwest-Drenthe. De totale oppervlakte van dit gebied is ruim 50.000 hectare en kent een hoogteverschil van +14 NAP bij Vledder tot 2 meter onder NAP …

Bij het peilbeheer moet het waterschap rekening te houden met verschillende, vaak conflicterende belangen van akkerbouw, veeteelt en natuur. Sinds 1997 is er bij het gemaal ook een waterinlaat aangebracht, zodat er ook voor gezorgd kan worden dat een watertekort in het verzorgingsgebied van het waterschap Reest en Wieden kan worden aangevuld met kwalitatief goed water. …

Het gemaal heeft een capaciteit van 3400 m³ per minuut, dat is 3,4 miljoen liter water, oftewel een zwembad van 50 meter lang, 30 meter breed en 2.30 meter diep. Een te hoge waterstand kan daarmee vrij snel worden aangepast …

Naast het gemaal staat nog een hoogwaterkanon, waarmee de bevolking in vroeger tijden gewaarschuwd kon worden bij gevaarlijk hoog water …

Watergemaal A.F. Stroïnk

De ‘poldermonsters’ die we hier gisteren het water in zagen duiken maken onderdeel uit van het uit 1919 daterende ‘gemaal A.F. Stroïnk‘ aan de oude Zuiderzeedijk bij Vollenhove. Door deze enorme buizen wordt het teveel aan water uit het achterliggende polderland afgevoerd naar het IJsselmeer, het zijn geen waterinlaten, zoals Sjoerd veronderstelde, maar wateruitlaten …

161123-1417x

Het gemaal Stroïnk is het grootste gemaal van het Waterschap Reest & Wieden en regelt het peil op de boezem (waterbergingsgebied) van Noordwest-Overijssel en Zuidwest-Drenthe. De totale oppervlakte van dit gebied is ruim 50.000 hectare en kent een hoogteverschil van +14 NAP bij Vledder tot 2 meter onder NAP. Bij het peilbeheer dient het waterschap rekening te houden met verschillende, vaak conflicterende belangen van akkerbouw, veeteelt en natuur …

161123-1409x

Vanwege de mooie strakke lijnen van dit opvallende vroeg twintigste-eeuwse bouwwerk nodigt het mij bij stil weer eigenlijk elke keer wanneer we er langs komen uit om er een paar weerspiegelingsfoto’s van te maken …

161123-1402x

Tot slot nog even een paar cijfers m.b.t. het Stroïnkgemaal. Het gemaal heeft een capaciteit van 3400 m³ per minuut, dat is 3,4 miljoen liter water, oftewel een zwembad van 50 meter lang, 30 meter breed en 2.30 meter diep. Een te hoge waterstand kan daarmee vrij snel worden aangepast.