Niet ver bij het beeld van ‘de Waadfisker’ vandaan staat een half in de dijk weggewerkt gebouwtje (Google Maps). Het betreft een oude Duitse bunker, die in 1941-’42 is gebouwd. De bunker maakte onderdeel uit van een kleine luchtverdedigingsstelling.
De stelling telde in de oorlogsjaren in totaal 4 bunkers, 3 stenen gebouwen, een grote houten barak, parkeerterreinen, wachtposten en een geschutsplateau voor 4 stuks artilleriegeschut aan de zeekant van de zeedijk. Het gehele gebied was ruim afgezet met een prikkeldraadversperring en landmijnen …

Wetterskip Fryslân wilde de bunker (nr. 2 op het onderstaande kaartje) afbreken. Na lobbywerk van o.a. de Stichting Bunker Koehoal, heeft het waterschap de bunker in 2009 overgedragen aan de stichting. Voorwaarde was dat men de vervallen bunker zou restaureren en dat er een zinvolle herbestemming aan gegeven zou worden …
De bunker is in 2011 gerenoveerd en is nu ingericht als een klein educatie- en documentatiecentrum over de Tweede Wereldoorlog in de regio. Af en toe wordt de bunker opengesteld voor publiek. Jetske heeft nog even naar binnen gegluurd, maar veel viel er niet te zien. Het hele verhaal over de stelling kun je hier lezen: Bunker Koehoal …

Naast de bunker ben ik voor het eerst die dag de dijk opgeklommen. Dat wil zeggen, ik ben de oude dijk op gegaan. Op de foto’s hieronder kun je twee dijken zien. Op de eerste foto zie je rechts de oude dijk waar ik op sta, die dijk loopt recht vooruit het beeld uit. Op beide foto’s zie je aan de linkerkant de nieuwe, hogere en bredere dijk, die in de jaren 70 is aangelegd. Tussen beide dijken in zie je hier dus een stuk land dat al voor de jaren ’70 is aangewonnen …
We vervolgen onze weg rechts langs de oude zeedijk …
Voor mij als Belg ziet het er geen bunker uit .Die zijn bij ons in grijs gewapend beton soms bijna niet in te nemen die onze landschappen blijvend verstoren, daar ze na al die tijd nog present zijn. Deze lijkt me eerder een schuurtje of berging. Moesten ze daar opgeschoten hebben lag hij al lang in duigen denk ik
LikeGeliked door 1 persoon
Interessante geschiedenis van de oude bunker, maar ook de beelden van de dijk geven hun perspectief mooi weer.
LikeGeliked door 1 persoon
Eigenlijk heeft het gebouw ook niet echt het uiterlijk van een echte bunker zoals we dat gewend zijn. Ook nog dank voor de extra toelichting over de bunker die je hier in de reacties gaf 🙂
LikeGeliked door 1 persoon
De bunker ziet er goed bewaard uit.
LikeGeliked door 1 persoon
Ja, hij is duidelijk niet door een bom of granaat getroffen, want dan was er waarschijnlijk niets meer van over geweest.
LikeGeliked door 1 persoon
Het is de meeste ‘zwakke’ bunker die ik ooit heb gezien, ik zou eerder denken aan een stenen schuurtje waar onderhoud materiaal wordt bewaard. Mijn aandacht gaat vooral de de voorlaatste foto : De hoeveelheid schapen en de opvallende lijnen in mooi samenkomen in een sterk punt van de foto. Heerlijke fotografie Jan !
LikeGeliked door 2 people
Dankjewel, Dirk. Het is wat een knullige bunker, zoals het lijkt, en toch hebben we meer van dat soort bunkers gehad. Tussen mijn woonplaats Drachten en Groningen staan er ook nog een aantal. Daar maakten ze onderdeel uit van een Duitse radarstelling
LikeGeliked door 1 persoon
Volgens mijn geschiedenis bronnen is radar een ultiem top geheim geweest onder de westers-geallieerde (die samen oorlog voerende) staten… Radar technologie is ook een beslissende strategie geweest in de luchtoorlog van de ‘Battle of Brittain’, om de Duitse Luftwaffe uit te putten. Maar och ja, wat heeft het nu nog voor nut hé ? De geschiedenis heeft de technologie ingehaald. Er resten alleen wat betonnen resten van de WO2 waanzin…
LikeGeliked door 1 persoon
Goede inhoud voor de bunker, ook aardig opgeknapt. Zo mooi zien ze er in onze omgeving niet uit en het zijn er ook veel.
Het hoogteverschil in oude en nieuwe dijk is behoorlijk groot, ik snap waarom je de oude koos. ☻
LikeGeliked door 1 persoon
En dan te bedenken dat de nieuwe dijk binnenkort nog hoger en breder wordt gemaakt. 😀
LikeGeliked door 1 persoon
Ik zou maar vast trainen… (grapje☻)
LikeGeliked door 1 persoon
Hier in de gemeente staan er ‘echte’ bunkers. Op de foto zou ik ook niet direct aan een bunker denken. Maar fijn dat ze een nieuwe bestemming hebben gegeven. Dat is toch klimwerk die dijken!
LikeGeliked door 1 persoon
Het is wat een knullige bunker, zoals het lijkt, en toch hebben we meer van dat soort bunkers gehad. Tussen Drachten en Groningen staan er ook nog een aantal.
LikeGeliked door 1 persoon
Oh dat is zo heel anders.
LikeGeliked door 1 persoon
Zijn/is die bunker(s) ingebouwd in de dijk, Jan? Of is dit een van de gebouwtjes waar de manschappen verbleven? Ik heb de tekst op het bord gelezen, maar kom er niet helemaal achter. Goed dat het bewaard is gebleven!
LikeGeliked door 1 persoon
Ja, hij is deels in de dijk gebouwd. Daar zou het waterschap tegenwoordig zeker geen toestemming meer voor geven. Maar de Duitsers trokken zich sowieso nergens wat van aan indertijd.
Op de website van Bunker Koehoal (http://www.bunkerkoehoal.nl/index.php/stelling_koehoal) staat o.a.:
‘In de zeedijk hebben in totaal vier betonnen bunkers gestaan, waarvan er één is behouden. Na de westelijke wachtpost kwam Bunker nr. 1. Deze bunker was opgetrokken vanuit de voet van de zeedijk en had een begane grond met nog een verdieping. In deze bunker was de keuken gehuisvest en een eetzaal voor de soldaten. Hierna kwam de nog bestaande Bunker nr. 2. Deze bunker was bestemd voor opslag van goederen. Aan de westkant van deze bunker was een stenen trap gemaakt. De bovenkant van de bunker was voorzien van een borstwering van ruim 1 meter hoog. Verder waren op statieven verrekijkers geplaatst, waarmee de omgeving in de gaten kon worden gehouden. Tevens stond er een mitrailleur opgesteld. Daarna kwam Bunker nr. 3 genaamd de gevangenis. Er was maar één toegang bestaande uit een soort venstergat dat kon worden afgesloten met tralies en een luik. Deze bunker met een moddervloer had geen voorzieningen en diende voor Duitse soldaten die werden gestraft. Het was een zeer sobere voorziening, je kon er zitten en liggen op een soort verhoging van droge modder. Dan kwam de nu nog aanwezige oprit naar het geschutsplateau en het achter de zeedijk aangelegde gecamoufleerde parkeerterrein voor legervoertuigen.
Na de oprit kwam de grootste Bunker nr. 4, een voorraadbunker. Deze bunker was weer opgetrokken vanuit de voet van de zeedijk en bestond uit een begane grond met een verdieping. Op de verdieping stond o.a. een elektrisch aangedreven machine waarmee olie uit koolzaad en blauwmaanzaad werd geperst. In het onderste gedeelte van deze bunker op de begane grond was vermoedelijk de opslag van munitie. De bunkers waren allemaal afgedekt met camouflagenetten.’
LikeGeliked door 1 persoon
Aha. Er was over nagedacht dus. Ik denk wel dat ze blij waren dat er geen aanval op het complex is uitgevoerd. (Als die veronderstelling tenminste juist is.) Dank voor de info!
LikeGeliked door 1 persoon
Tegen een fikse beschieting of een bombardement zou hij inderdaad niet bestand geweest zijn, lijkt me.
LikeGeliked door 1 persoon
I think that is a suitable use for it.
LikeGeliked door 1 persoon
The best destination imaginable, I think.
LikeLike
Heel bijzonder die bunker. Zo ene had ik nog nooit gezien.
LikeGeliked door 1 persoon
Weelderig zicht met al die dijken en schapen.
LikeGeliked door 1 persoon
De laatste twee zijn wel op een bijzonder plekje gemaakt. Achter mij smelten de oude en de nieuwe dijk tot één dijk samen. Een volgende keer maar eens een foto van de andere kant maken. 😀
LikeLike
De oude en nieuwe dijk bedoel je toch?
LikeGeliked door 1 persoon
Ja, inderdaad.
LikeLike
zo kijk je toch anders tegen veel dingen aan
LikeGeliked door 1 persoon
Zo’n bunker heb ik nog nooit gezien, bijzonder hoor.
LikeGeliked door 2 people
Het is wat het is, Edward. Het was voor mij ook de eerste keer.
LikeLike
Ik heb een andere voorstelling van een bunker, maar zoals jij het beschrijft heeft het wel wat.
LikeGeliked door 2 people
Het is geen zware bunker, dat is wel duidelijk. Maar hij staat wel op een bijzonder plekje zo half in de zeedijk.
LikeLike