Graan, aardappelen en kool

Soms vallen het landschap en de wolken erboven heel mooi samen …

Achter de dijkcoupure bij de Alddyk 12 -14 was een boerderij afgebroken. Twee stappen voorbij de coupure om een paar foto’s maken waren voldoende om een vrouw uit een stacaravan tevoorschijn te laten komen. Ze bleek niet gediend te zijn van ongevraagd bezoek achter de oude dijk. Dat was voor ons het sein om onze reis te vervolgen. Als het zo moest, hoefde het voor ons niet meer … 😜

In Peazens bleek geen plaats voor ons te zijn. Er bleek een of andere happening te zijn georganiseerd, waardoor er geen parkeerplekje meer vrij was. We besloten daarom voor een laatste stop nog even door te rijden naar Holwerd. Onderweg passeerden we onder andere akkers met graan, aardappelen en kool …

Aardappelen achter de dijk

Vanuit een zonnig Drachten zetten Jetske en ik vrijdagochtend koers naar het noordwesten. We hadden zin om weer eens een ritje van west naar oost langs de Waddenkust te maken. We reden nog maar net op de Hoarnestreek ten noordoosten van Harlingen, of er werd links en rechts op het akkerland achter de dijk gewerkt …

We stopten bij een akker waar een boer bezig was met het poten van de aardappelen. Tussendoor kwam de boer op zijn trekker naar het begin van de akker. Daar laadde hij een nieuwe lading aardappelen over naar de bak achter zijn trekker. Nadat hij vervolgens in de cabine de GPS opnieuw had geactiveerd, ging hij door met zijn rechtlijnige werk …

Voordat hij zijn werk hervatte, kwam de boer even bij ons staan. Hij was blij, dat hij twee weken later dan gebruikelijk de aardappelen kon poten. Het was misschien wat een tegenvaller dat we geen reportage voor de krant maakten, maar ik heb hem intussen wel blij kunnen maken met een fotoserie van zijn werk. De boer was er trouwens niet alleen aan het werk. Wie heel goed kijkt, ziet op de onderstaande foto nog een tweede trekker. Die bekijken we later nog van dichtbij …

Bildtstars en Eigenheimers

Langzaam maar zeker naderden we het uiteindelijke doel van onze trip door het westelijke deel van de Friese Waddenstreek. Gelukkig ligt er hier en daar een uitwijkplekje langs de weg om tegemoetkomend verkeer op de smalle oude dijk te laten passeren. Op de onderstaande foto draaien we net vanaf de westkant de Oudebildtdijk op. Het huis hier rechts is met nr. 1229 het laatste huis langs de ruim 12 km lange dijkweg (Google Maps). Ik kom hier later nog op terug, we gaan het eerst hebben over aardappeltelers en andere boeren …

Bildtstars en Eigenheimers’ is een foto- en verhalenroute langs de Waddenkust. Reusachtige portretfoto’s van aardappelboeren sieren de boerderijdaken, muren en schuren, Van ver turen de geportretteerde boeren je over de velden aan. Op deze manier wil ‘Sense of Place’ de boeren en hun families een gezicht geven. Soms alleen, soms met hun familie, maar altijd in de dagelijkse kledij en zonder opsmuk. ‘Het landschap is de mensen en de mensen zijn het landschap‘, aldus fotograaf Linette Raven, die de foto’s heeft gemaakt. ‘Je moet die mensen alleen nog even leren kennen …

Terwijl we over de Oudebildtdijk reden, kwamen we bij Westhoek langs een boerderij met een zo’n grote foto (Google Maps). We staan hier bij de boerderij van Jan Andringa en Rinske Elsinga. Op de akkers hier bij Westhoek verbouwen de Andringa’s op 70 hectare waddentarwe, brouwgerst, graszaad, uien en pootaardappelen. Het pootgoed is het meest intensieve gewas, dat vanuit miniknollen in vijf jaar wordt opgekweekt voor de buitenlandse markt …

Ook vader en moeder Andringa waren al boer aan de voet van deze oude dijk. In de balken van de schuur zijn nog sporen te zien van de dorsmachine, die werd aangedreven door een paard. Jan en Rinske kwamen hier in 1986. Ze doen alle werkzaamheden zelf. De vier kinderen helpen soms bij grote drukte mee, maar hebben geen grote passie voor het boerenleven. Nu de Andringa’s de pensioengerechtigde leeftijd naderen, bouwen ze ’t bedrijf langzaam af …

Wij maakten ons op voor de laatste etappe, bij dat witte gebouwtje in de verte – Waddenherberg The Friezinn – slaan we linksaf om vervolgens na 300 m een parkeerplekje te zoeken …

Aardappeloogst aan de Nieuwebildtdijk

Ik begin vandaag met een foto van het H.G. Miedema Gemaal, dat bij Zwarte Haan vlak achter de dijk staat. Toen ik er twee weken geleden was, was er weinig of geen werk voor het gemaal, want het was voor het eerst deze zomer enige tijd achtereen tamelijk droog. Dat was de afgelopen dagen wel anders. In de nacht van donderdag op vrijdag hing er langdurig een strobui boven grote delen van Fryslân en Groningen. In het gebied waar mijn tocht van vrijdag 17 augustus doorheen voerde, viel vrijdag 100-120 mm regen, waardoor veel akkers volledig onder water kwamen te staan. Het H.G. Miedema Gemaal en alle gemalen in het gebied en een aantal extra pompen zijn ingezet om de ondergelopen akkers zo snel mogelijk weer droog te krijgen …

120817-1351x

Vooral voor de aardappeltelers in het gebied is het van groot belang dat de landerijen zo snel mogelijk weer droog zijn, want als aardappelen -ongeacht of het pootaardappelen of consumptieaardappelen zijn- langer dan 24 uur onder water staan dan gaan ze rotten. De oogst kan dan als verloren worden beschouwd. Er rest de boer niets anders dan de aardappelen op een dergelijk perceel maar in de klei te laten zitten en onder te ploegen. Als hij ze oogst, dan bestaat het risico van verspreiding van de rot naar goede aardappelen …

120817-1434x

Daar heeft deze boer op een akker aan de zuidzijde van de Nieuwebildtdijk geen last van. Toen ik twee weken geleden Zwarte Haan achter me had gelaten, werd er met man en macht gewerkt om de aardappelen te oogsten …

120817-1436x

De aardappelen werden uit de klei gehaald door een Grimme DR1500 aardappelrooimachine, die achter een tractor hing …

120817-1438x

Zodra de rooimachine vol was, werd hij geleegd in een gereedstaande wagen achter een tractor …

120817-1439x

De tractor en wagen bleven geduldig staan wachten op de volgende lading. Verderop in het land stonden nog een paar tractoren met een wagen te wachten op hun beurt …

120817-1443x

Een zwerm meeuwen maakte dankbaar gebruik van het werk van de rooimachine, de omgewoelde klei bevatte vast heerlijke hapjes voor ze …

120817-1453x

De laatste aardappelen

Nadat de dag zonnig was begonnen, pakten zich gistermiddag donkere wolken samen boven het Friese land …

101122-1422x

Op een akker tussen Luxwoude en Langezwaag werd met zwaar materieel gewerkt om de laatste aardappelen te rooien, voordat de winter in de loop van de week zijn intrede doet …

101122-1421x

Twee rooimachines – een Dewulf 3060 en een Grimme Varitron 270 – ploegden zich met moeite voort door het nog steeds natte land …

101122-1412x

Hoe moeilijk die indrukwekkende machines – waar ik nog altijd als een kind naar kan staan kijken – het hadden, is goed te zien op het filmpje dat ik ervan heb gemaakt …