Tagarchief: waterloopkundig laboratorium

‘Deltawerk//’ revisited

Geplaatst op door

Van 1951 tot 1996 zat het Waterloopkundig Laboratorium in het Voorsterbos (OpenStreetMap) in de Noordoostpolder. Dit laboratorium speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van diverse waterbouwkundige projecten overal op de wereld. Zo werden hier o.a. schaalmodellen getest van havens zoals IJmuiden, Lagos en Bangkok, en de iconische Deltawerken …

In 1996 vertrok het laboratorium, daarna heeft Natuurmonumenten het gebied overgenomen. De proefopstellingen bleven in het bos achter en vormen nu een boeiend decor waar de natuur langzaam haar plek weer verovert. De visie hierachter is eenvoudig maar krachtig: waar ooit de mens de natuur naar zijn hand zette, herstelt de natuur nu op haar eigen wijze het evenwicht. Wat dat betreft doet het project me denken aan de Ecokathedraal bij Mildam …

Eén van de meest opvallende bouwwerken in het Waterloopbos is de Deltagoot. Deze enorme betonnen bak is in 1980 gebouwd om de Oosterscheldekering te testen. Hij is 240 meter lang, 5 meter breed en 7 meter diep. Dankzij de inspanningen van Natuurmonumenten kreeg dit imposante bouwwerk een nieuwe bestemming. Dit was het eerste bouwwerk op onze route …

In 2018 werd Atelier de Lyon/RAAAF gevraagd om de saaie, rechthoekige Deltagoot nieuw leven in te blazen. Het bouwwerk, dat ooit verborgen lag onder een grote zandheuvel, werd uitgegraven en er werd een gracht omheen gelegd. Deze gracht weerspiegelde het beton in 2019 op een bijna serene manier in het water. Dat spiegeleffect is intussen goeddeels aan het zicht ontnomen door de oeverbegroeiing rondom.

Om de strakke vorm van de bak te doorbreken, zaagden de ontwerpers betonnen platen uit de dikke wanden. Deze platen werden een kwartslag gedraaid, onder verschillende hoeken geplaatst en in de wanden teruggeplaatst. Dit creëert een golvend effect dat doet denken aan de kracht van water dat richting de kust rolt. Ik sluit af met een filmpje van de werkzaamheden …

Terug in het Waterloopbos

Geplaatst op door

Vrijdag zijn Jetske en ik voor de derde keer naar het Waterloopbos bij Marknesse geweest. Hoewel het verleidelijk was, hebben we bij binnenkomst paviljoen ‘Het Proeflab’ eerst toch maar links laten liggen …

Paviljoen 'Het ProefLab' in het Waterloopbos

De eerste keer dat we er samen waren, was in 2011. Toen verkeerden veel van de proefopstellingen, waarmee belangrijk waterloopkundig onderzoek is gedaan, nog in originele en verwaarloosde staat. Het terrein bleek toen al snel te uitgestrekt voor me te zijn …

een vervallen model in het Waterloopbos in april 2011

Om die reden hebben we het in 2019 beperkt tot het bekijken en uitgebreid fotograferen van de oude Deltagoot, die toen pas was omgevormd tot het 250 meter lange kunstwerk ‘Deltawerk//’ …

kunstwerk 'Deltawerk//', de oude Deltagoot in 2019

Met de komst van Whilly, is mijn actieradius zoals bekend weer een stuk groter geworden. Daarom konden we gisteren de 3,3 km lange rolstoelvriendelijke route volgen. We hebben ons anderhalf uur ondergedompeld in de natuur die er behalve waterwerken ook een breed scala aan vogels en libellen herbergt …

een grote zilverreiger en een eend bij een van de oude modellen in het Waterloopbos

Deltawerk 1:1 – deel 2

Geplaatst op door

Deel 2 van een 4-delige serie over het kunstwerk ‘Deltawerk 1:1’ in het Waterloopbos in de Noordoostpolder.

Een lange betonnen bak zou wel erg saai en nietszeggend zijn als monument voor de Deltawerken. Daarom werden er in verschillende formaten betonnen platen uit de 80 cm dikke wanden gezaagd. Die platen werden vervolgens een kwartslag gedraaid en onder verschillende hoeken gekanteld en als hellend vlak weer in de wanden gelegd …

De ritmisch gekantelde platen lijken bijna op golven die langzaam voortrollen in de richting van de kust. De ontwerpers omschrijven het kunstwerk dat de titel ‘Deltawerk 1:1’ heeft gekregen als “een eerbetoon aan de majestueuze en schijnbaar onverwoestbare kracht van de Nederlandse Deltawerken” …

– wordt vervolgd –

De Deltagoot in het Waterloopbos

Geplaatst op door

Voordat ik aan mijn foto’s van het grootste model in het Waterloopbos toe kom even een stukje geschiedenis …

Dit grootste model, de Deltagoot, werd tussen 1978 en 1980 gebouwd. De Deltagoot is een enorme betonnen bak van 240 meter lang, 5 meter breed en 7 meter diep. Deze afmetingen waren van belang omdat de Deltagoot gebruikt werd om de Oosterscheldekering te testen. Omdat kleine ontwerpfouten na uitvoering op de benodigde grote schaal rampzalige gevolgen kunnen hebben, wilde men de werkelijkheid zo dicht mogelijk benaderen …

aanleg van de Deltagoot 1979 (foto: Wikipedia)

aanleg van de Deltagoot 1979 (foto: Wikipedia)

Het water dat voortdurend met veel geweld tegen de wanden beukte, kwam uit een speciaal voor dat doel geslagen grondwaterput. Een bewegende wand functioneerde als hydraulische golfmaker, waarmee golven van drie meter hoog konden worden gemaakt als bij een westerstorm. Hiermee zijn o.a. onderzoeken en testen uitgevoerd naar de gigantische pijlers in de stormvloedkering voor de Oosterschelde …

Met de ingebruikname van de Oosterscheldekering op 4 oktober 1986 was de stormvloedkering voltooid en Zeeland veilig. De Deltagoot had het belangrijkste werk waarvoor hij was gemaakt achter de rug, maar hij bleef nog jarenlang in gebruik. Medewerkers van het Waterloopkundig Laboratorium, dat inmiddels is opgegaan in Deltares, bleven er nog lang onderzoek doen met zand, beton, steen en ander materiaal om te testen of diverse dijkontwerpen en -bekledingen bestand zouden zijn tegen de invloeden van wind en water. Deltares heeft inmiddels in Delft een nieuwe Deltagoot laten bouwen, waarmee golven van ruim 4 meter hoog kunnen worden gemaakt.

Op de onderstaande video zie je de Deltagoot in actie, je kunt hier mooi zien hoe de golven worden opgezweept:

Natuurmonumenten, de huidige eigenaar van het Waterloopbos, heeft van de lange goot een enorm Deltamonument laten maken. Van dat monument zal ik vanaf morgen vier fotoseries publiceren, zoals de vaste volgers dat ook gewend zijn van mijn bezoeken aan de Ecokathedraal. Hier alvast een voorproefje, de rest volgt de komende 4 dagen …

– wordt vervolg –

Wandelen in het Waterloopbos

Geplaatst op door

Het wordt tijd om dit beeldverslag van een wandeling door het Waterloopbos in april 2011 af te ronden. Dat doe ik om te beginnen met een beweeglijke weerspiegeling op niveau …

Om te weten wat wat is, zou je hier eigenlijk met een deskundige gids op pad moeten. Bij de onderstaande foto’s kom ik dan ook niet verder dan dat het fraaie stillevens zijn, waarin natuur en cultuur samengaan …

Als het een beetje meezit, wil ik komend jaar graag nog eens naar het Waterloopbos. Behalve dat er verschillende waterlopen door het bos lopen, tref je er ook diverse paden en wandelroutes van verschillende lengtes aan …

Ook voor mindervaliden zijn er twee routes van 1,8 en 2,5 km aangelegd. Om te voorkomen dat ik dan net als vorige week bij 1 model blijf hangen, moet een volgende keer het loopfietsje maar mee …

Wie zo lang niet kan wachten om te zien wat de actuele situatie is m.b.t. de schaalmodellen in het Waterloopbos, kan terecht op het weblog van mijn fotomaatje. Zij heeft in de tweede helft november – toen de herfstkleuren het mooist waren – een serie van 11 blogposts met echt prachtige foto’s gepubliceerd. Die serie begint hier: Waterloopbos …

Voor wie intussen echt geïnteresseerd is geraakt, heb ik nog wel een leuke tip voor in de Kerstvakantie. De heer Abe Hoekstra (oud-medewerker van het Waterloopkundig Laboratorium van 1966-1996) heeft een groot deel van de geschiedenis van het Waterloopkundig Laboratorium “De Voorst” in de Noordoostpolder vastgelegd en toegankelijk gemaakt op internet. Deze website bevat  een schat aan informatie in de vorm van foto’s, video’s, tekeningen en beschrijvingen van de verschillende schaalmodellen: Waterloopkundig Laboratorium “De Voorst” in de Noordoostpolder

Morgen kom ik toe aan de ‘hoofdact’ in deze serie, dat wordt een 5-delige serie over ‘Deltawerk 1:1’.

– wordt vervolgd –

Waterlopen in ’t bos

Geplaatst op door

Het Waterloopbos wordt doorsneden door verschillende waterlopen. Die zijn in de jaren vijftig aangelegd om vanuit het Vollenhovermeer (Google Maps) de bassins voor de schaalmodellen van het Waterloopkundig Laboratorium te kunnen vullen met water …

Omdat de bodem van het bos ca. 5 meter lager ligt dan het peil van het Vollenhovermeer kon de aanvoer van water op een eenvoudige manier met behulp van schuiven worden geregeld …

Hier en daar ligt een boom in stilte gebroken te rusten in het water. Zo lijkt de natuur hieronder weer bezit te nemen van een betonnen model dat misschien ooit de bocht van een rivier heeft voorgesteld …

De Ecokathedraal laat mooi zien hoe hoe steen en beton samen kunnen gaan met de natuur, hier in het Waterloopbos kapselt de natuur daarnaast ook oude, vaak roestige onderdelen op een mooie manier in …

 – wordt vervolgd –

Een oude golfmachine

Geplaatst op door

Gisteren schreef ik al dat er in de tweede helft van de vorige eeuw door het Waterloopkundig Laboratorium in het Waterloopbos m.b.v. verschillende schaalmodellen onderzoek werd gedaan naar het effect van golfbewegingen en stroming in het water. De daartoe benodigde golven werd opgewekt door golfmachines. In 1957 werden er 40 van gemaakt. Ze werden op een lange rij in een betonnen vloer verankerd. Maar ze konden ook worden verplaatst, bijvoorbeeld naar een ander schaalmodel of om een andere golfrichting in te stellen …

Het houten schot aan de voorkant van de machine kon heen en weer bewegen. Maar het kon ook roteren, waardoor een ander golftype ontstond. Met de golfmachines konden regelmatige ‘langkammige’ golven met verschillende hoogte en golfperiode worden opgewekt. Enkele van de machines werden later aangepast, zodat ook onregelmatige golven met variabele golfhoogte en golfperiode konden worden nagebootst. Hiermee werd de werkelijkheid nog beter benaderd …

Nog weer later konden met een ander type golfmachine onregelmatige ‘kortkammige’ golven worden opgewekt, zoals die bijvoorbeeld op de Noordzee voorkomen. Daarmee was de plaatselijke situatie volkomen natuurgetrouw na te bootsen. Dat gebeurde onder andere in de Deltagoot. Ik kom hier later nog op terug …

Bij de ingang van het Waterloopbos is deze oude golfmachine nog in zijn originele roestige staat te bewonderen. Iets verderop zag ik vorige week een volledig gerestaureerd exemplaar staan. Die heb ik maar niet op de foto gezet, want dat deed bijna pijn aan mijn ogen. Intussen is een grote golfbak in het Waterloopbos in zijn geheel gerestaureerd. Het is het tweede waterloopkundige model dat is opknapt. In dit filmpje van Omroep Flevoland is mooi te zien hoe die golfmachines werkten. Ik sluit dit hoofdstuk af met wat detailfoto’s van de machine …

– wordt vervolgd –