Thundering through the clear sky

Tijdens de vaarexcursie door de Alde Feanen kwamen we begin april langs een bijzonder monument …

In de nacht van 4 op 5 september 1942 stegen vanaf vliegveld Syerston in Engeland 251 bommenwerpers op. Eén daarvan, de Lancaster R5682, werd boven de Waddeneilanden neergeschoten. Het vliegtuig stortte vervolgens neer in de Alde Feanen, vlakbij Warten. Van de zeven bemanningsleden wisten vijf met een parachutesprong te ontsnappen …

Eén van hen overleefde dit niet, de overige vier mannen werden krijgsgevangen gemaakt. Van de inzittenden werd later één lichaam gevonden, dit was de piloot Peter Joslin. Hij ligt ligt even verderop in Warten begraven. De laatste persoon, staartschutter Francis Cooper, bleef na de crash vermist …

Op de plek waar de Lancaster neerstortte is een permanente herdenkingsplaats gecreëerd: ‘De Zwaluwhaven’. Deze 32 meter lange muur, ontworpen door landschapsarchitecte Nynke Rixt Jukema, heeft 251 gaten voor oeverzwaluwen. De zwaluwhaven verbeeldt het verhaal van de jonge vliegeniers. Ze vochten voor onze vrijheid en vlogen op 4 en 5 september 1942 naar Bremen om daar vliegtuigfabrieken te bombarderen …

Het aantal gaten komt overeen met het aantal gevechtsvliegtuigen dat in de nacht van 4 op 5 september 1942 opsteeg. Het aantal meters van de muur komt overeen met de lengte van de Lancaster. Van de 251 gaten zijn er 12 dichtgemaakt. Twaalf vliegtuigen, die die nacht in 1942 opstegen, kwamen niet terug …

De Zwaluwhaven is op 15 april 2018 geopend. Dat is niet zomaar een datum, het is de officiële datum waarop Fryslân bevrijd werd in 1945. Bij de onthulling van het monument waren 39 nabestaanden van de piloten en bemanningsleden aanwezig. Sinds 15 april 2018 is ook een tentoonstelling te zien over de Lancaster en de Zwaluwhaven in Earnewâld (de Stripe 12a, achter het Skûtsjemuseum) …

Terug in de haven

Ruim 2,5 uur nadat we waren vertrokken, voeren we opnieuw langs Hotel Princenhof …

Rechts ligt de camping met een aantal ligplaatsen, waar op dat moment o.a. een skûtsje afgemeerd lag. Links ligt het eerste deel van de jachthaven, daar legde de excursieboot aan bij de steiger die daarvoor gereserveerd is …

Met dank aan de gids en de schipper verlieten we de excursieboot ‘de Blaustirns’. Het was de eerste keer dat ik er een excursievaart had geboekt, maar ik denk niet dat het de laatste keer zal zijn …

We liepen langs een jonge vrouw die met haar hele hebben en houden aan bagage op de wal stond. Op een bootje waren twee mensen bezig. Zul je net zien dat je huisje onbereikbaar is, omdat je bootje dienst weigert …

Terug bij de auto besloten we nog even naar een plekje met zicht op de Jan Durkspolder te rijden. Daar aten we onze broodjes op en dronken we wat frisdrank. Bijna 20 km in ruim 2,5 uur, een tijd waarin we ogen en oren tekort kwamen. Het was echt mooi en leerzaam om de Alde Feanen zo vanaf het water te beleven …

Earnewâld komt in zicht

We voeren over de Geau in oostelijke richting terug maar het hart van de Alde Feanen. Een tijdlang hing er een grote, goeddeels witte buizerd cirkelend boven het polderland …

Een stuk verderop vlogen er aan de zuidkant van het water een paar wulpen op uit een weiland. Het waren tot nu toe de eerste en laatste wulpen die ik dit jaar zag. De laatste dieren die we die dag vanaf de boot zagen, waren een drietal reeën en een handvol ganzen in de verte …

Terwijl we korte tijd later over de Grutte Krite voeren, zag ik plotseling een vogelkijkhut, waarvan ik het bestaan alleen kende van foto’s en informatie van It Fryske Gea. Deze vogelkijkhut (OpenStreetMap) die de naam ‘Ielgoes’ (Aalscholver) draagt, staat op poten midden in het water en is dus alleen per boot bereikbaar …

We verleggen de koers nog eenmaal naar noordelijke richting om daarna via de Ule Krite terug te keren naar het punt van vertrek …

Al snel zien we de kerktoren van Earnewâld boven de omringende bebouwing uit steken …

– wordt vervolgd

Inhaalmanoeuvre van 2 skûtsjes

Terwijl ik me nog eens omdraaide naar de oversteekplek van de fietspont, zag ik dat twee aan elkaar gekoppelde skûtsjes achter ons aan kwamen …

Ze leken nogal haast te hebben. Het duurde niet lang, voordat ze aan een inhaalmanoeuvre begonnen. Het linker skûtsje was de ‘Lytse Earnewâldster’, op het andere skûtsje heb ik geen naam kunnen ontdekken …

Ze zagen er allebei tiptop uit, goed in de lak en zo te zien allebei met een nieuwe mast. Alsof ze zo van de werf kwamen na groot onderhoud …

– wordt vervolgd

Langs molens en een reebok

Er werd nog enthousiast nagepraat over het beeld van de zeearend tussen de ganzen. Wat was dat een bijzonder gezicht! ik bleef intussen mijn ogen wel de kost geven, ook deze groep overvliegende brandganzen waren de moeite waard …

Aan het eind van de Folkertssleat kwamen we voor de tweede keer die dag langs een oeverzwaluwenwand. Het was er rustig en de meeste holletjes zaten ook nog dicht.. Bij de eerste, veel mooiere oeverzwaluwenwand was het een stuk drukker. ik kom daar begin mei nog op terug …

Terwijl ‘de Blaustirns’ geruisloos door het water bleef glijden, voeren we langs een weiland waar een mooie reebok fier om zich heen stond te kijken …

Intussen waren we ongeveer op het verste punt van onze rondvaart. We passeerden o.a. een spinnenkopmolen en een poldermolen in de verte. De zendmast op de laatste foto, moet die van Irnsum zijn, bedacht ik onderweg. Dan zou de kerktoren die van Grou moeten zijn …

– wordt vervolgd

De zeearend en de ganzen

Op de achtergrond was de skyline van Leeuwarden zichtbaar, terwijl we op een afstand van ca. 600 meter nog een laatste blik op het nest van de zeearend konden werpen …

Enkele minuten later voeren we langs eens stuk plasdras-land in de verte. Een flinke groep grauwe ganzen leek het er prima naar de zin te hebben …

Een klein stukje verderop werden we op een prachtige manier verrast. Daar stond heel rustig een nog niet volgroeide zeearend – de gids schatte hem twee jaar oud – bij de ganzen in het water …

Alsof dat nog niet gek genoeg was, schuifelde hij rustig verder naar voren. En ganzen, die deden of ze gek waren en bleven verrassend lang staan waar ze stonden …

Totdat om wat voor reden dan ook de hele groep op een bepaald moment de vleugels spreidde en de hele club de lucht in ging. De zeearend leek gezellig een stukje mee te vliegen …

Het hele spul vloog met een bocht om een groepje bomen heen, ons verbaasd achterlatend …

– wordt vervolgd

Op de grens

Als we deze mooie kleine spinnenkopmolen gepasseerd zijn, laten we het hart van ‘de Alde Feanen’ met zijn legakkers en eilandjes voorlopig weer achter ons …

We varen in westelijke richting over de Folkerssleat nog een stuk langs rietkragen en moerasbos waar niet alle water vrij toegankelijk is …

Na enige tijd bereiken we aan de westkant de grens tussen natuur en oud boerenland. We kijken op de foto hieronder aan de linkerkant uit over Laban, een oude zomerpolder. De laatste jaren is veel grasland in ‘de Alde Feanen’ aangekocht door It Fryske Gea voor toekomstige natuurontwikkeling. Voorlopig is het beheer op het behoud van het grasland gericht. Jaarlijks wordt er gemaaid (na 15 juni) en er is sprake van extensieve beweiding, dus met weinig dieren op een groot oppervlak …

Aanleggen is hier niet toegestaan, de Laban polder is een natuurreservaat dat aan het wild is voorbehouden. Het grootste vliegende wild van ‘de Alde Feanen’ heeft hier zijn domicilie. In een groepje oude bomen zit sinds een aantal jaren het nest van de familie zeearend …

In dat nest zijn dit jaar 3 eieren gelegd. Op de webcam is te zien, dat het eerste ei gisteren is uitgekomen: https://www.itfryskegea.nl/volg-de-friese-natuur/zeearend/

– Korte tijd later kregen we vanaf de boot nogmaals een zeearend te zien. De foto’s daarvan zijn voor morgen …