Graan, aardappelen en kool

Soms vallen het landschap en de wolken erboven heel mooi samen …

Achter de dijkcoupure bij de Alddyk 12 -14 was een boerderij afgebroken. Twee stappen voorbij de coupure om een paar foto’s maken waren voldoende om een vrouw uit een stacaravan tevoorschijn te laten komen. Ze bleek niet gediend te zijn van ongevraagd bezoek achter de oude dijk. Dat was voor ons het sein om onze reis te vervolgen. Als het zo moest, hoefde het voor ons niet meer … 😜

In Peazens bleek geen plaats voor ons te zijn. Er bleek een of andere happening te zijn georganiseerd, waardoor er geen parkeerplekje meer vrij was. We besloten daarom voor een laatste stop nog even door te rijden naar Holwerd. Onderweg passeerden we onder andere akkers met graan, aardappelen en kool …

Achter twee dijken

Bij de Alddyk 22 – 24 zagen we dat er ook achter de oude dijk en de dijkkoupure graan stond. Ik kon het niet nalaten om even om het hoekje te gluren …

Er stonden een paar bloeiende klaprozen tussen de graanhalmen. Voor een echte close-up stonden ze te ver weg, maar ik vond dit ook al heel mooi …

Tot slot nog een laatste blik op de langgerekte akker met graan, die zich uitstrekt tot de Waddendijk, die op dit punt ca. 1.250 m verderop ligt …

Smaakvolle leegte

Aan de Alddyk bij Ljussens in het uiterste noordoosten van Fryslân ligt tussen de oude en de nieuwe Waddenzeedijk de smaakvolle leegte van het Waddengebied …

Ik houd van de leegte van dit landschap waar aardappelen en Waddengraan op zo’n mooie zomerdag de uitgestrekte akkers afwisselend tot de horizon vullen …

Rond de toren van Firdgum

Zodra de mesttransporteur zijn vrachtje kwijt was, konden we onze weg vervolgen. Al snel zagen we vanuit de verte de toren van Firdgum fier boven het akkerland uit torenen. Hier had ik onze eerste stop gepland …

Firdgum is een klein terpdorp aan de Noord-Friese waddenkust met naar schatting 29 woningen en 70 inwoners (gegevens 2021). Het dorp wordt vooral omgeven door akkerbouwbedrijven. Tegenwoordig gaan vooral (poot)aardappelen uit Firdgum en omgeving de hele wereld over. Maar ook graan en suikerbieten doen het hier goed …

Terwijl Jetske en ik op zoek naar mooie standpunten wat rond stapten, ontdekte ik een smal, vanwege de helling moeilijk begaanbaar paadje tussen het akkerland en de terp. Hoofdschuddend kwam Jetske achter me aan. Hoe heb je het weer voor elkaar gekregen …? zei ze lachend …

Maar het leverde aan de voet van toren en terp toch wel een paar fraaie plaatjes op. Tot 1794 stond er een uit de 13e eeuw daterende hervormde kerk op de terp. De kerk werd in 1794 afgebroken, omdat hij te bouwvallig en te gevaarlijk werd om er nog diensten in te houden …

Na de afbraak van de kerk is de toren blijven staan en nog steeds rijst hij als een baken op de deels afgegraven terp omhoog. De van kloostermoppen opgetrokken toren, is in 1922 en later halverwege de jaren 80 nog eens gerestaureerd. In de toren hangt nog steeds een klok uit 1471. Tegenwoordig is de toren eigendom van de gemeente, die ook zorg draagt voor beheer en onderhoud …

Morgen hebben we een ontmoeting aan de andere kant van de toren …

Bij het Tempeltje van Ids

Voordat ik jullie meeneem naar het “Tempeltje van Ids”, laat ik nog even een foto uit het archief zien. Op deze foto, die ik op 25 augustus 2008 heb gemaakt vanaf de 24 meter hoge Seedykstertoer, is goed te zien hoe immens hoog de windturbines zijn in vergelijking met de traditionele poldermolen “de Kleilânsmole”. Een verrijking van het landschap kunnen we deze gigantische windturbines dan ook niet noemen, dit in tegenstelling tot het “Tempeltje van Ids”, want dat is een prachtig landschapselement …

100825-1425x

Goed, op naar het “Tempeltje van Ids”, zoals dit kunstwerk in de volksmond wordt genoemd. De Tempel van kunstenaar Ids Willemsma staat op de Friese waddendijk, dichtbij het plaatsje Marrum. De Tempel is door Willemsma ontworpen in opdracht van het waterschap Friesland. Dit is ter afsluiting van het op deltahoogte brengen van de Friese zeedijken in het kader van de landelijke Deltawerken. Het kunstwerk werd in 1993 onthuld. De kunstenaar noemt het werk zelf het presenteerblad van staal waardoor de dijk als het ware wordt opgetild …

140805-1513x

De Tempel wordt gedragen door twaalf palen. Deze palen stellen de twaalf provincies voor. De Tempel heeft de hoogte van de oude zeedijk. Bovenop de stalen dragers ligt een dak dat uit een stuk oude zeedijk bestaat. Op het dak is tweehonderd ton klei aangebracht, dat begroeid is met hetzelfde gras als de zeedijk. De Tempel staat in perfecte harmonie met de omgeving, vooral omdat op het dak het groen van de dijk terugkeert …

140805-1500x

Het kunstwerk is goed te zien vanaf de weg Stiens-Holwerd. De Tempel laat zich kennen als een raadselachtig accent in een weids landschap. De ene keer zijn er vier palen zichtbaar, de andere keer acht en dan weer tien. Het lijkt net een bewegende streepjescode. Wanneer men in de Tempel staat en naar boven kijkt, weerspiegelen de palen zich in het glimmend zwarte plafond. Dit krijgt hierdoor iets van een groot zwart gat …

140805-1454x

Zoals ik in het begin van dit logje al schreef, hebben zowel de omwonenden als kunstenaar Ids Willemsma tevergeefs lang geprotesteerd en processen gevoerd tegen de komst van de zeven grote windturbines. En er is nog steeds veel discussie gaande, om te kijken of het windmolenpark weer weggehaald kan worden. De rust en ruimte van het gebied wordt erdoor aangetast, net als  de uitstraling van de Tempel. En daar ben ik het op zich van harte mee eens. Maar we zullen toch op zoek moeten naar alternatieve vormen om in onze energiebehoeften te voorzien. Als windenergie daar op deze manier (voorlopig) een bijdrage kan leveren, dan moet het maar …

140805-1501x

Wat op deze 5e augustus 2014 verder nog opviel tijdens mijn ritje langs de Waddenkust, is dat de lucht boven zee en boven de eilanden helderblauw was, terwijl er boven het vasteland voortdurend wolken opbolden. Dat was hier op de top van de dijk en dus ook op de foto’s heel mooi te zien …

140805-1512x

Ik sluit de serie logjes over mijn rit langs het Wad, die ik op 5 augustus heb gemaakt, af met een beeld waarmee ik een week geleden ben begonnen: zicht op de oogstwerkzaamheden vanaf de Friese zeedijk aan het Wad …

140805-1502x

Bron: Ecomare

Graanoogst bij molens en een tempel

Zo lang regen en kou het actuele weerbeeld bepalen, ga ik nog maar even door met foto’s die ik op 5 augustus heb gemaakt tijdens mijn tocht langs het Wad over de Friese klei. Na de tussenstop bij Zwarte Haan, waarvan ik in de drie voorgaande logjes verslag heb gedaan, ben ik in oostelijke richting verder gereden in de richting van Marrum. Ten westen van Marrum staat de in 1865 gebouwde poldermolen “Kleilânsmole” vlakbij een aantal reusachtige moderne windturbines. Ik blijf dat een bijzonder beeld vinden …

140805-1431x

Een klein stukje naar het noorden staat op de achtergrond van één van die enorme windturbines een tempeltje op de zeedijk. Daar nemen we later nog even een kijkje, wat eerst de aandacht vraagt is de wolk aan de voet van de windturbine …

140805-1432x

Nadat ik een stukje verder ben gereden, wordt duidelijk wat er aan de hand is. Net als eerder op de dag bij Westhoek, wordt ook hier het graan van het land gehaald …

140805-1435x

Een wolk van stof achter zich latend, komt de combine dichterbij …

140805-1437x

Korte tijd later verdwijnt de grote machine weer net zo snel in de stofwolk …

140805-1442x

Voor mij stond de wind gelukkig gunstig …

140805-1444x

Nog een laatste blik over de akker, dan wordt het tijd om koers te zetten naar het Tempeltje van Ids, dat op de laatste foto weer aan de linkerkant op de dijk te zien is …

140805-1445x

– wordt vervolgd –

Rijen en lijnen op de vlakte

Na alle foto’s die ik hier de afgelopen dagen heb getoond van de uitgestrekte vlakten in het noordoosten van Fryslân zou het idee kunnen ontstaan dat hier niets anders wil groeien dan gras en graan …

120801-1408x

Niets is echter minder waar, de Friese klei leent zich uitstekend voor de teelt van een breed scala aan landbouwproducten …

120801-1402x

Op de akker naast het graanland aan de Boltawei richting Paesens staan momenteel koolplanten …

120801-1403x

In het gebied langs de Friese Waddenkust, dat ook wel de Friese Bouwhoek wordt genoemd, worden naast granen ook nog suikerbieten, aardappelen en verschillende groenten verbouwd. In het voorjaar kun je er hier en daar wel een kleurrijk bollenveldje vinden …

120801-1404x

Wat mij in deze streek naast de weidsheid aantrekt, zijn de rijen en lijnen op de uitgestrekte akkers. Als zon, wind en wolken ook hier hun lichtspel blijven opvoeren, dan is dat weer een fraaie bonus ….

120801-1406x