De scheefste toren

De maquette die hier gisteren te zien was, is een model van de Johannestoren bij Miedum, een buurtschap ten noorden van Leeuwarden. De zadeldaktoren is gebouwd in de 14e of 15e eeuw en staat op een terp. Het kerkschip werd in 1834 gesloopt vanwege vergaande bouwvalligheid …

De achterover hellende toren is in de 19e-eeuw ommetseld met een bakstenen schil en werd in 1956 gerestaureerd. Daarbij werd de fundering verstevigd, waardoor de toren niet verder weg kon zakken. In de toren hingen ooit twee klokken, die in de Tweede Wereldoorlog allebei door de Duitsers zijn meegenomen. Eén van de klokken bleef gespaard en hangt nu in de toren van het buurdorp Gytsjerk. In Miedum werd een kleinere stormklok opgehangen …

De Johannestoren staat 4,72 graden (hellingshoek) uit het lood. De 14 meter hoge toren helt ruim een meter over en is de scheefste toren van Nederland. De Johannestoren van Miedum is zelfs schever dan de toren van Pisa. Sinds de voltooiing van die restauratie in 2001 is de helling van de toren van Pisa ongeveer 3,99 graden …

De toren is een rijksmonument.

Maquette van een toren

Zo lang het weer en mijn onderdanen regelmatig de kont tegen de krib gooien, moet ik het hebben van onderwerpen op korte loopafstand van de auto. Dan komen er ook weer andere onderwerpen in beeld dan alleen natuur. Zo’n onderwerp diende zich onder andere aan tijdens een ritje, dat Jetske en ik begin maart maakten …

Via ommelandse wegen gingen we die dag op zoek naar Friese staten en stinzen. Het was Jetske die onderweg een scheve toren door een groepje bomen zag schemeren. Een plekje voor de auto was al snel gevonden. Het hek was gesloten, maar aangezien er links en rechts van die hindernis ruim voldoende ruimte was om er gewoon langs te lopen, hebben we dat maar gedaan. Aan de voet van de scheve toren stond een al even scheve maquette …

morgen meer …

Het Kerkje aan de Zee

We hadden de auto geparkeerd op een klein parkeerterreintje tussen het vissersmonument en het Kerkje aan de Zee. Het kon dan ook niet uitblijven, dat we van dat kerkje ook nog even een paar foto’s van moesten maken. Urk telt 14 kerkgenootschappen en geestelijke stromingen die zondags bijeenkomen in 22 kerkgebouwen. Niet slecht voor een dorp met nog geen 22.000 inwoners …

Het Kerkje aan de Zee is het oudste gebouw van Urk. Het werd gebouwd in 1786 op de plek van een nog oudere kerk. De kerk is eigendom van de Kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente Urk en de kerktoren is eigendom van de gemeente Urk. De kerk heeft de status van rijksmonument

’t Was weer grijs weer

Er rust dit jaar tot nu toe geen zegen op de gezamenlijke fotokuiers met mijn fotomaatje. Een enigszins zonnige dag hebben we samen nog niet meegemaakt dit jaar. Ook zaterdag mocht dat weer niet zo zijn. Tot tien uur ’s ochtends was het vrij zonnig, daarna trok de lucht weer dicht en hing er opnieuw een loodgrijs wolkendek boven het landschap …

Ik had gehoopt dat we wat fotogenieke boomwallen konden fotograferen in de Fryske Wâlden. Die boom- of houtwallen vormen samen een mooi coullissenlandschap, dat vooral in het voorjaar de moeite waard is. Voordeel van zo’n ritje was dat ik betrekkelijk weinig zou hoeven te lopen, want mijn benen hebben toch wel een tikje meegekregen van het virus dat me onlangs plaagde. Eenmaal buiten Drachten was echter al snel duidelijk, dat dit weer ons geen foto’s van mooie Friese landschappen zou opleveren …

Omdat we er intussen toch in de buurt waren, stelde ik voor om eerst maar even langs It Heechsân te rijden, zodat Jetske wat foto’s kon maken van de groene toren, die ik hier in februari al heb getoond. Terwijl Jetske het informatiepaneel bij de hoofdingang van het kerkhof bekeek, liep ik even naar het bruggetje dat naar de zijingang voerde. Dat had ik tijdens mijn bezoek aan de groene toren in februari gemist …

Toen we enige tijd later na afloop van een rondje om het kerkhof en de toren allebei onze foto’s hadden gemaakt, trokken we ons terug in de auto om onder het genot van een broodje te overleggen hoe we de dag verder zouden invullen. Al pratend was al snel een alternatieve locatie bedacht. Daar loodste ik Jetske via ommelandse wegen naar toe, zodat ik mijn onderdanen nog even rust zou kunnen geven …

Dieren op het kerkhof

Tijdens mijn rondje over het kerkhof rond de groene toren van It Heechsân (Google Maps) viel het me op, dat er op diverse graven beeldjes van dieren stonden. Dat is op zich niet zo vreemd, vooral vlinders en vogeltjes zijn geliefde beeldjes op begraafplaatsen …


Op het kerkhof rond de groene toren hier op het Friese platteland was er naast vlinders en vogeltjes ook plek voor o.a. een geit, een koe, een kievit en het nodige pluimvee …

Een nachtelijk rondje

Na een heldere dag volgde op die mooie woensdag ook nog een heldere avond. Daarom ben ik ’s avonds nog eens terug gereden naar It Heechsân om nog een nachtelijke rondje om de toren en het omringende kerkhof te maken. En zo begon ik niet eens zo gek lang voor middernacht aan een laatste rondje om de toren …


Niet echt natuurlijk, want het gemiddelde kerkhof is na zonsondergang niet toegankelijk. Maar om de grijze dagen door te komen, heb ik met wat fotobewerking geprobeerd om de suggestie van een middernachtelijk rondje om de kerk te creëren …

De âlde griene toer

Oorspronkelijk stond er bij de toren een eenvoudig kerkje, dat was gebouwd van kloostermoppen (bakstenen uit die tijd). De 13e eeuwse kerk en de toren kenden toen geen vensters, geen galmgaten en ook geen siermetselwerk. De klokken hingen in een eenvoudig klokkenhuis (een z.g. klokkenstoel) buiten de toren …


In 1730 is het kerkje ingrijpend verbouwd en opnieuw met lei en lood gedekt. Ongeveer honderd jaar later, in 1835, werd een nieuwe luidklok gekocht en in de toren gehangen. Ook zijn er toen galmgaten en een klokkenbalk aangebracht. In 1868 is het kerkgebouw afgebroken, omdat het kerkje in een bouwvallige toestand verkeerde.

Het kerkje maakte plaats voor het huidige gebouwtje, dat eerst een periode als opbaarhuis (mortuarium) werd gebruikt. Het bijgebouwtje functioneert nu als berging en watertapplaats …


De toren bleef gespaard en werd niet afgebroken. De toren is rondom begroeid met klimop en ook dat heeft weer een symbolische betekenis. Het maakt niet uit of het zomer of winter is, de klimop is altijd groen. Daarom staat ook wel symbool van onsterfelijkheid. De gehechtheid aan de muur maakt de klimop tot symbool van de trouw. In 1997 is de toren gerestaureerd. Sindsdien heeft hij weer een luidklok – de oorspronkelijke klok is in de oorlog door de Duitsers gestolen. De oude groene toren is een erkend rijksmonument

De hervormde gemeente Eastermar kreeg in 1868 een paar honderd meter zuidelijker, maar nog wel in It Heechsân, een vervangende kerk. De kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente Eastermar, die is ontstaan uit fusie van de lokale Hervormde en Gereformeerde kerk …

– wordt vervolgd