De earste ljip

Hoewel weinig of niets momenteel aan voorjaar doet denken, heb ik afgelopen donderdag toch ruim een week eerder dan vorig jaar mijn ‘earste ljip’ -bij de meeste lezers beter bekend als de eerste kievit of Vanellus vanellus– kunnen fotograferen …

130307-1456x

Dinsdagmiddag had ik tijdens het kortdurende voorproefje van het voorjaar al een groepje kieviten zien vliegen, maar omdat zowel zij als ik op dat moment onderweg waren, kon ik daar nog geen foto van maken …

130307-1457x

De kievit die ik donderdagmiddag in grijze omstandigheden aantrof in een schraal weiland, trippelde voortdurend heen en weer, regelmatig boog hij zich met wuivende kuif voorover om een hapje te eten …

130307-1458x

Met op zijn minst een winterse week in het vooruitzicht zou het best eens kunnen dat de eerste weidevogels die hier in de afgelopen week zijn neergestreken, tijdelijk weer terug zullen keren naar zachtere oorden … en gelijk hebben ze …

130307-1459x

Foeragerende kievit

Op weg terug naar huis heb ik maandagmiddag nog even een tussenstop gemaakt bij de vogelkijkhut in de Jan Durkspolder.
De meeste vogels zaten een eind bij de vogelkijkhut vandaan, maar dichterbij scharrelde een foeragerende kievit rond. Die heb ik een tijdje gevolgd om wat video-opnamen te maken. Let vooral op het trillende pootje, waarmee hij zijn prooien (wormen, larven, insecten) in de modder in beweging brengt, waarna hij ze vliegensvlug naar binnen werkt …

De kieviten zijn er weer

Zodra de kieviten terug zijn, zie je her in der mensen door de Friese weilanden scharrelen, beoefenaars van de oude Friese traditie van het eieren rapen, aaisykje in goed Fries …

120315-1526x

Zelf heb ik niets met deze traditie, die vaak van vader op zoon overgaat, omdat ik er niet mee ben opgegroeid. Ik trek er op een mooie voorjaarsdag liever op uit om wat plaatjes te schieten van de kieviten. Vandaag was daar een uitgelezen dag voor …

120315-1356x

De eerste kieviten die zich net binnen het bereik van mijn camera ophielden, trof ik aan bij de Tjonger. Op de bovenstaande foto is te zien dat er een paar kieviten lekker aan de waterkant zaten te zonnen, eentje was er aan het pootjebaden, en een vijfde exemplaar zette net de landing in …

120315-1521x

Ongeveer anderhalf uur later trof ik in de omgeving van Aldeboarn een kievit aan, die zich wat dichter bij de weg ophield. Hij bleef rustig staan om zijn kleurrijke verenpakket en z’n fraaie kuif even te showen …

120315-1524x

Mijn dag was weer goed!

Weerbeeld mei en voorjaar 2011

Na een frisse start met in de eerste week drie nachten met lichte vorst en overdag gematigde temperaturen, stegen de maximumtemperaturen in het eerste weekend van mei tot zomerse waarden. Daarna werd tot halverwege de maand een geleidelijke daling van de temperatuur ingezet. In de tweede helft van de maand bewogen de maximumtemperaturen zich ruwweg tussen de 15 en 20 graden met op 30 mei nog een uitschieter van 25 ºC. In ons tuintje kwam de gemiddelde temperatuur in mei uit op 13,3 ºC, tegen normaal over de periode 1971-2000 11,8 ºC.

Het was mijn weer niet echt, daarvoor gingen de temperaturen wat teveel op en neer, en daar kan mijn lijf vanwege een defect aan mijn inwendige thermostaat niet meer echt goed mee overweg …

110604-temp-mei

Landelijk gezien werd de droogte, die in maart en april al was begonnen, in mei voortgezet. Bij het KNMI in De Bilt viel in mei 31 mm neerslag, de helft van het langjarig gemiddelde van 62 mm. Landelijk viel er gemiddeld slechts 25 mm. Ook in ons tuintje was het lang droog, maar een langdurige regenbui maakte daar op de ochtend van 27 mei een eind aan. Op die dag viel er in ons tuintje 22 mm regen. In totaal ben ik uitgekomen op 61 mm, 6 mm meer dan het langjarig gemiddelde …

110604-neerslag-mei

Voor onze dotterbloemen maakte het allemaal niets uit, die stonden met hun pootjes in het water en bloeiden al halverwege april …

110421-1436x

We kunnen terugkijken op een warm voorjaar. In De Bilt kwam de gemiddelde temperatuur dit voorjaar uit op 11,0 ºC, tegen 8,9 ºC als langjarig gemiddelde over 1971-2000. Daarmee was het voorjaar landelijk op één na het warmste in ruim drie eeuwen. Sinds het begin van de reguliere weermetingen in ons land in 1706 was alleen het voorjaar van 2007 met gemiddeld 11,7 graden nog een stuk warmer.

In ons tuintje ben ik dit voorjaar uitgekomen op een gemiddelde temperatuur van 10,2 ºC, tegen normaal ca. 8,1 ºC. De lente van 2003 was in ons tuintje nog net eentiende graad warmer, en ook hier was het voorjaar van 2007 met een gemiddelde van 11,5 ºC nog een stuk warmer. Maar het voorjaar van 2011 was hier wel 2,5 graden warmer dan dat van vorig jaar …

110604-temp-voorjaar

Records werden er wel gebroken op het vlak van de neerslag. Het KNMI schrijft hierover: “Door het zonnige weer verdampte veel vocht. In combinatie met de weinige neerslag die er viel leidde dat tot de droogte waarmee we te kampen hebben. Het KNMI hanteert als maatstaf voor de droogte het neerslagtekort. Dat wordt berekend uit de hoeveelheid water die verdampt verminderd met de hoeveelheid neerslag. Het landelijk neerslagtekort was aan het einde van de lente al opgelopen tot 135 mm. Dat is een stuk hoger dan het tekort van 110 mm in recordjaar 1976. De voorjaarsdroogte van 2011 is daarmee erger dan ooit. Om het tekort weg te werken moet het zeker twee weken achtereen flink regenen waarbij grootschalig zo’n anderhalve maandsom valt.” Geen wonder dus, dat de boeren bij het bewerken van het land regelmatig verdwenen in grote stofwolken …

110504-1225x

Ook in ons tuintje was het ondanks de overvloedige regen op 27 mei dit voorjaar enorm droog. Valt er normaal in het voorjaar ca. 156 mm regen, ditmaal bleef dat beperkt tot 74 mm. En dan mogen we nog niets eens klagen, want gemiddeld over het land viel er slechts 49 mm neerslag tegen 172 mm normaal …

110604-neerslag-voorjaar

Als gevolg van de droogte was het allerminst een goed voorjaar voor de weidevogels. Veel akkers en weilanden waren te droog om er hun kostje bijeen te scharrelen. Het is dan ook maar de vraag hoeveel jonge weidevogels dit jaar groot en sterk genoeg zijn om de lange reis naar het zuiden te kunnen maken …

110505-1437x

Het was wel een goed voorjaar voor de waterjuffers en libellen. De eerste pas uitgeslopen libel kon ik al op 18 april op de foto zetten, en sindsdien is het op veel plaatsen bij voortduring een komen en gaan van van juffers en libellen …

110519-1158x

Tot zo ver het voorjaar, we gaan vol goede moed de zomer in, die intussen ook al met mooi en warm weer van start is gegaan. Maar een inzinking ligt op de loer, en dat past mij op dit moment eerlijk gezegd niet echt …

Het quotum is vol

Op 16 maart schreef ik hier dat het eerste kievitsei van de provincie Fryslân was gevonden. Vandaag, welgeteld twaalf dagen later, meldde Omrop Fryslân dat vanochtend rond 9:00 uur het laatste kievitsei van 2011 is gevonden en meegenomen …

060512-1402x

Het zoeken en rapen van kievitseieren (ljipaaisykje in het Fries) is vooral in de provincie Fryslan een oude cultuurhistorische traditie. Daarom is het zoeken en rapen van kievitseieren tegenwoordig alleen hier nog toegestaan tot uiterlijk 1 april. Het zoeken en rapen van kievitseieren is tegenwoordig aan strenge regels onderworpen. Zo moeten zoekers in het bezit zijn van een speciale eierzoekerspas en moeten ze ieder gevonden en geraapt ei via SMS doorgeven aan een bepaald nummer. Er mag jaarlijks maar een bepaald aantal eieren worden geraapt. Vandaag werd het quotum van 5939 eieren bereikt, daarmee is het zoeken en rapen van eieren vanaf nu tot begin volgend jaar weer verboden …

110322-1353x

De verplichte eierzoekerspas wordt vergezeld van een nazorgpas. Dit betekent dat de eierraper een stuk land krijgt aangewezen waar hij moet zorgen voor de nesten van de vogels wanneer de boer het land bewerkt. Vaak houdt dit in dat er bij de nesten stokjes worden geplaatst waardoor de boer weet dat hij daar omheen moet maaien. Van zoekers wordt dus verwacht dat zij zich na de sluitingsdatum inzetten voor het beschermen van de nesten en eieren …

110322-1354x

Waar ik mij ieder jaar over verbaas, is dat ik de meeste eierzoekers in maïsvelden zie lopen. je zou verwachten dat kieviten hun nestje bij voorkeur in het gras maken, maar dat schijnt niet zo te zijn. De enige verklaring die ik hiervoor kan bedenken, is dat de zwarte aarde in het vroege voorjaar eerder wordt opgewarmd door het voorjaarszonnetje dan het natte gras …

110322-1355x

Hoe dan ook, vanaf nu heeft de kievit van eierzoekers geen last meer. Integendeel, als het goed is, helpen zij vanaf nu de nesten en eieren te beschermen tegen de zware landbouwvoertuigen. Vanaf nu schijnt de vos weer de grootste vijand te zijn van de kievit, want die schijnt handig gebruik te maken van de sporen van eierzoekers en nestbeschermers …

070331-1508x