Libellen rond de vlonder

Het vennetje in het Wallebos stelde me niet teleur. Integendeel, het was er prachtig. Hoewel het nog geen kilometer bij de Lippenhuisterbrug vandaan is, was het nog niet eens zo makkelijk om er te komen. Het is een mooi wandelgebied met een paar pittige heuveltjes. De toplaag van het smalle paadje bestond er uit los zand waar de iLark de grootste moeite mee had. Met Whilly hoef ik er voorlopig niet eens aan te beginnen. Maar eenmaal ter plekke was het een feestje. …

Om te beginnen kreeg ik al meteen een mooie grote keizerlibel voor de lens. Die foto’s liet ik hier gisteren al zien. Daarna lukte het om aan de overkant van het vlonderpad verschillende azuurwaterjuffers in beeld te vangen. Daarmee was het wel tijd om weer terug te scharrelen naar de iLark, want ik wil ook niet al te wankel over zo’n vlonder lopen. Naast mijn e-step stond een mooie, recht afgezaagde boomstronk. Dat was een fijn plekje om even te zitten en wat te drinken en een stukje koek te nemen. En alsof dat nog niet genoeg was, kon ik daar even later een paar foto’s maken van een prachtige venwitsnuitlibel. Een prachtige primeur …

Moge duidelijk zijn, dat mijn dag goed was.

In het Wallebos

Nadat ik genoeg had gezien en gefotografeerd bij het bruggetje over het Alddjip, besloot ik op zoek te gaan naar een plekje, waarvan ik het bestaan kende, maar waar ik nog nooit was geweest. Het betreft een vennetje in het Wallebos, dat is ’t bos aan de westkant van de Zandlaan (OpenStreetMap). Nadat ik eerst even mis reed, kwam ik na een tijd uit bij het vlonderpad over het bedoelde vennetje …

Ik parkeerde de iLark en liep goed om me heen kijkend het vlonderpad op. Mijn aandacht werd meteen getrokken door een boomstam midden in het vennetje. Maar toen ik mijn ogen over de bladeren rond die stam liet glijden, werd ik blij verrast met een grote keizerlibel, die eitjes aan het afzetten was …

morgen meer

Bij de Lippenhuisterbrug

Eén van de eerste ritjes op de iLark bracht me vorige week terug naar de Lippenhuisterbrug (OpenStreetMap) aan de Zandlaan tussen Beetsterzwaag en Lippenhuizen. Hier speelde zich het boek ‘Feroaring fan lucht’ (‘Verandering van lucht’) af, mijn favoriete boek uit 1971 van de Friese journalist/schrijver Rink van der Velde. Ik heb hier eerder in juni 2023 een blogje over geschreven: Feroaring fan lucht

Het schijnt tegenwoordig een geliefd plekje te zijn bij libellenkenners. Vorige week lukte het om er een paar parende korenbouten (denk ik) en een bloedrode heidelibel te fotograferen. Vanaf het bruggetje kon ik ook een paar bloemen van het pijlkruid vastleggen …

Het bruggetje overspant het riviertje it Alddjip of Koningsdiep. Het riviertje kronkelt, omgeven door weilanden en boswallen, van Bakkeveen naar Akkrum. De afgelopen jaren is het gebied steeds mooier geworden. Het oude riviertje is zoveel mogelijk teruggebracht in zijn originele bedding. En dat komt flora en fauna zeer ten goede …

Pas uitgeslopen libellen

Vandaag even wat foto’s uit de oude doos. Maandag had Bushcrafter een paar foto’s van de larvehuid van een uitgeslopen libel op zijn blog staan. Omdat dit een nieuw fenomeen voor hem was, heb ik even wat foto’s opgezocht uit mei 2008.

Jetske en ik – ja, zo lang en nog langer gaan wij als fotomaatjes door het leven – waren die dag samen in het Weinterper Skar op pad. Daar vonden we bij de dobbe een paar libellen die echt nog maar net waren uitgeslopen …

De meeste soorten libellen leven hooguit een paar maanden als volwassen insect. Voordat de libel zo’n mooi gevleugeld insect is, leeft hij eerst geruime tijd onder water als larve. Bij sommige soorten duurt dat stadium één tot twee jaar, bij andere soorten kan het wel vijf jaar duren. Al die tijd vervelt hij verschillende keren en gaat de larve als een geduchte jager en vreetmachine door het leven. Hij lust zo ongeveer alles van zoetwaterpissebedden en dikkopjes tot kleine stekelbaarsjes. Tegen het eind van de larvetijd kruipt hij omhoog langs een water- of oeverplant …

Als de larve een geschikte uitsluipplek heeft gevonden, houdt hij zich stevig vast en vervelt voor de laatste keer. De huid van kop en borststuk barsten open en heel langzaam komt de volwassen libel eruit. Wanneer kop, borststuk en poten eruit zijn, grijpt de libel zich vast en trekt zijn achterlijf uit de larvenhuid …

Als de libel uit de larvehuid is gekropen, pompt hij zijn achterlijf en vleugels op. Daarna moeten de vleugels nog drogen en uitharden, dat kan nog enige tijd duren. Uiteindelijk kiest de libel het luchtruim, waarna hij enkele weken of een paar maanden door het leven gaat als een geduchte vliegende jager …

We vonden die dag een paar verschillende soorten uitsluipende libellen. Op de eerste 4 foto’s is de smaragdlibel te zien, op de 5-delige serie hierboven staat een viervlek libel. Wil je alles weten over het uitsluipen, dan kun je hier terecht: de levenscyclus van libellen.

Kortom: het was een topdag voor het laag-bij-de-grondse werk. Dat kon toen nog. Tegenwoordig waag ik me daar maar zelden meer aan. Zo diep als Jetske ben ik dankzij het kantelbare schermpje van mijn camera nooit hoeven gaan. Door de knieën zakken lukt nu ook nog wel, maar ik moet vervolgens ook weer omhoog, en dat wordt met de week moeilijker. Gelukkig heb ik de foto’s nog …

Feroaring fan lucht

Vrijdag heb ik met de iLark een ritje opnieuw gemaakt naar een plekje waar ik al vele jaren niet meer was geweest. Hier speelde zich het boek ‘Feroaring fan lucht’ (‘Verandering van lucht’) af, een boek van de Friese journalist/schrijver Rink van der Velde uit 1971. Het verhaal speelt zich af in en rond een arbeidershuisje bij de Lippenhuisterbrug (Google Maps) over het Koningsdiep ten zuiden van Beetsterzwaag. Toen ik er in oktober 1989 tijdens een fietstocht langs kwam, heb ik wat foto’s van het huisje gemaakt …

Durk Lugtigheid, alias Durk Snoad, is de vader van een huishouding met twaalf kinderen, die ergens diep in de Sweachster bossen in een oud arbeidershuisje woont. Een asociale huishouding, zo zal het zaakje tegenwoordig bestempeld worden. Durk Snoad leeft het meest van de steun vanwege niet te controleren rugklachten en van de stroperij. Hij is genetisch in opstand tegen het wettelijk gezag. Weldenkende en goedmenende mensen trachten er toch nog een fatsoenlijke huishouding van te maken en weten de familie in een huurwoning in Drachten te krijgen. Durk moet aan het werk tussen de vier muren van de Philipsfabriek aan de Oliemolenstraat. Dat kan natuurlijk alleen maar verkeerd aflopen …

Het boek ligt me na aan het hart, omdat de situatie van de verhuizing van het vrije platteland naar het kleinstedelijke Drachten in de jaren 60 heel herkenbaar is. Wij verhuisden rond die tijd vanuit het kleine gehucht Echten ook naar Drachten. En ook de boerefeint van weleer kwam bij Philips terecht. Ik heb daar in 2014 een blogje over geschreven: Echten – Commissiepolle (3)

Het huisje van Durk Snoad lijkt intussen een riante woning te zijn geworden. Jammer genoeg valt er weinig meer van het huis te zien. Tussen struiken en bomen schemert een rieten dak, en wie goed kijkt, kan zien dat de naam ‘Feroaring fan lucht’, die eerst boven de deur stond, nu een prominent plekje heeft gekregen boven de klopper op de voordeur …

De natuur is er nog steeds prachtig. Het Alddjip of Koningsdiep meandert hier prachtig door het beekdal. Het grootste verschil met de situatie in oktober 1989 is eigenlijk nog dat de koeien nu aan de oostkant van de brug liepen te grazen, terwijl ze toen aan de westkant stonden. Zo gaan die dingen hier in the middle of nowhere

Naast de brug over het Alddjip zat een libellenkenner. Hij was hier naar toe gekomen voor de metaalglanslibel, en hij had hem intussen al op de gevoelige plaat vastgelegd. Ook de weidebeekjuffer laat zich hier tegenwoordig regelmatig zien, vertelde hij. Ik kwam die dag niet verder dan een poepende en een paar parende korenbouten (denk ik). Het zou best eens kunnen dat ik daar binnenkort nog eens wat langer neerstrijk …

Reusachtige libellen

Eerder dit jaar liet ik hier al de van wilgentenen gemaakte kunstwerken “Baltsende kraanvogels” en “Drie monniken onderweg” zien. Beide kunstwerken waren lokale spin-offs van LF2018. Ook in een waterpartij langs de verbindingsweg tussen Nijega en De Tike staat sinds het voorjaar een dergelijk kunstwerk dat door een groep Nijegasters zelf is bedacht, ontworpen en gemaakt van wilgentenen en biezen …

Het beeld van twee reusachtige parende libellen op een lisdodde en iets verderop een drijvende krabbenscheer is in het kader van de culturele hoofdstad gemaakt door zeven bewoners van het dorp Nijega. De mannen zorgden vooral voor het constructiewerk en de vrouwen zorgden ervoor dat de wilgentenen en de biezen (pitrus) in de goede vorm werden gebogen en gevlochten …

De makers van het beeld willen de kwetsbaarheid van de leefomgeving van libellen in beeld brengen. Het is een verwijzing naar het behoud van de rijke biotoop van het coulissenlandschap in De Friese Wouden, gedragen door een collectief van overwegend boeren en particulieren. Dit is van belang voor zowel krabbenscheer als libellen …

Menselijk handelen bepaalt in grote mate welke soorten blijven, komen of verdwijnen. Denk daarbij aan de afname van insecten en weidevogels, maar ook aan de toename van predatoren, het verdwijnen van geschikte biotopen en waterverontreiniging …

Libellen in het rietland

Donderdagmiddag heb ik samen met mijn fotomaatje een korte fotokuier gemaakt in het rietland in de Weerribben. Er zweefden vele tientallen, waarschijnlijk zelfs honderden libellen boven het in de wind dansende riet …

130606-1519x

Even stil zitten voor een foto was er voor de meesten niet bij. Slechts een enkeling streek even neer om vervolgens ook nog even te blijven zitten, zoals de viervlek (Libellula quadrimaculata) op de onderstaande foto, die zich een tijdlang vastklampte aan een in de wind heen en weer wiegende grashalm …

130606-1507x

Enige tijd later ontdekte Jetske tegen de rand van een bosje een mooie grote libel, die een wat stabieler plekje had gevonden op een gebroken, maar niet in de wind bewegende tak …

130606-1513x

Nadat Jetske er een aantal foto’s van had gemaakt, was het mijn beurt om hem zo geruisloos mogelijk te benaderen voor een kleine fotosessie …

130606-1510x

In de afgelopen anderhalve week had ik al een paar maal wat foto’s kunnen maken van een pas uitgeslopen libel die in het gras hing om zijn vleugels te drogen, maar dat waren maar matige, door het omringende gras rommelige foto’s geworden …

130606-1515x

Deze libel bleef heel geduldig poseren op een mooi plekje, en dat leverde de eerste libellenfoto’s van 2013 op, waar ik echt tevreden over ben. Kijk eens naar die ogen, dat is toch een sprookje …

130606-1517x

Zit ik natuurlijk alleen nog weer met het probleem wat voor libel dit is … Totdat iemand een ander idee heeft, houd ik het erop dat het een bruine korenbout (Libellula fulva) is. Veel maakt het me trouwens niet uit, ik heb er een mooie fotoserie aan overgehouden, en dat is voor mij het belangrijkst.