Buitenstvallaat – het begin

Geplaatst op 24 januari 2021 - 14:03 door Jan K. alias Afanja

De foto’s en het verhaal van ‘De Jonge Trijntje’ brachten me in gedachten terug naar het Buitenstvallaat (Google Maps), waar het skûtsje ruim 100 jaar geleden is gebouwd. In 2008 heb ik daar eens een fotokuiertje gemaakt. De foto’s die dat heeft opgeleverd, heb ik wat afgestoft om jullie een idee te geven van de situatie ter plekke …

Buitenstvallaat is een buurtschap aan de westkant van Drachten. De eerste keer dat ik hier kwam, was ik nog een maar een kind. In 1970 heb ik samen met een paar vriendjes de Hooidammentocht geschaatst. Deze tocht van 20 km van Drachten naar de Hooidammen (vice versa) werd indertijd door de Politie Personeelsvereniging Smallingerland georganiseerd voor de jeugd tot 15 jaar. Start en finish lagen bij de brug De Pijp en de tocht leidde over de Drachtstervaart o.a. langs Buitenstvallaat naar de Hooidammen …

Behalve een sluis, een paar huizen en enkele boerderijen was er in de wijde omgeving in de toen ’s winters nog vaak bar koude witte wereld weinig te zien. Of het moet al zijn dat er toen nog een paar kalkovens stonden. Ik geef het toe, dat er ook een oude skûtsjewerf lag, daar was ik me toen nog niet van bewust. De oude sluiswachterswoning is één van de pronkstukjes die nu nog resten …

Hier ligt echt een belangrijk stukje geschiedenis voor Drachten. Vanaf dit punt werd in 1641 begonnen met de aanleg van de Drachtstervaart. Om dat mogelijk te maken is hier een sluis of vallaat aangelegd. Het oude Buitenstvallaat is het beginpunt van de Drachtstervaart die in 1641 is aangelegd in opdracht van koopman en veenbaas Passchier Bolleman. Dat vormt eigenlijk ook het beginpunt van Drachten. De vaart maakte de afvoer van turf uit de omgeving mogelijk en dat bracht allerlei activiteit naar Drachten …

Er is sinds die tijd veel gebeurd. Buitenstvallaat ligt tegenwoordig ingeklemd tussen Drachtster nieuwbouwwijken en het dorp De Wilgen. Dit is nog het enige authentieke stukje van de oude vaart uit 1641, waarvoor naar verluidt 800 arbeiders tewerkgesteld werden. Het deel van de vaart vanaf de Hogeweg tot in het centrum van Drachten werd in de jaren 60 gedempt en in 2016 heropend …

Ik heb me voorgenomen om over niet al te lange tijd nog eens een fotokuiertje te maken bij Buitenstvallaat. Wil je nu nog meer weten over Buitensvallaat, kijk dan eens naar de geactualiseerde pagina over de buurtschap, van Frank van den Hoven op de website plaatsgids.nl. Daar kun je overigens informatie vinden over de kleinst mogelijke buurtschappen in ons land …

Jetske bij ‘De Jonge Trijntje’

Geplaatst op 23 januari 2021 - 11:39 door Jan K. alias Afanja

Terwijl ik me bezighield met de spiegelende gevel van het oude arbeidsbureau, had mijn fotomaatje haar aandacht gericht op een skûtsje dat in de Drachtstervaart voor de wal lag. En niet zo maar een skûtsje, ‘De Jonge Trijntje’ is één van de boegbeelden van ‘het Drachten-van-de-skûtsjes’. Jetske leek het met bijzondere aandacht te bekijken …

‘De Jonge Trijntje’ is in 1909 in opdracht van Jan Martens Jagersma gebouwd op de skûtsjewerf van Jan Oebeles van der Werff aan het Buitenstvallaat in Drachten. Beurtschipper Jan Martens Jagersma vernoemde het skûtsje naar zijn enige dochter Trijntje. De schipper onderhield tot 1920 een geregelde beurtdienst tussen Drachten en Groningen en omstreken. In 1920 nam zijn zoon het over met een motorschip. Het skûtsje werd verkocht en maakte vervolgens onder verschillende namen omzwervingen door Nederland en België …

Haiko van der Werff, de achterkleinzoon van Jan Oebeles, zette vanaf 1 januari 2001 het bedrijf van zijn overgrootvader aan het Buitenstvallaat voort onder de naam ‘Scheepsbouw O.H. van der Werff’. Haiko zag een droom uitkomen, toen ‘De Jonge Trijntje’ in 2010 werd teruggevonden in Zwolle en hij de kans kreeg om het te restaureren. Het beurtvaart skûtsje werd aangekocht door Stichting De Jonge Trijntje met de bedoeling om het schip als cultureel erfgoed in de oorspronkelijke staat terug te laten brengen, En zo was de cirkel rond, het skûtsje werd volledig gestript en in de originele staat teruggebracht op de werf waar het 100 jaar eerder was gebouwd …

’s Zomers ligt het skûtsje aan het Buitensvallaat voor de scheepswerf van Haiko van der Werff. Er wordt dan met ploegjes gezeild, kinderen worden er onderwezen over de zeilvaart vroeger en er wordt onderhoud gepleegd. In de winter ligt het skûtsje in de Drachtstervaart of in de passantenhaven in het centrum van Drachten …

Een skûtsje als blikvanger

Geplaatst op 27 oktober 2019 - 10:50 door Jan K. alias Afanja

Voor het plan om een skûtsje als blikvanger bij de noordelijke toegangsweg tot Drachten te plaatsen heeft de gemeente contact gezocht met Haiko van der Werff, eigenaar van Scheepsbouw O.H. van der Werff, de vroegere werf Buitenstvallaat. Dit is de enige werf in Drachten die zich nog bezig houdt met authentieke zeilschepen . Van der Werff was ook verantwoordelijk voor de restauratie van het skûtsje ‘De Jonge Trijntje’, dat in 1909 door zijn ‘oerpake’ Jan Oebeles werd gebouwd, weer op de werf Buitenstvallaat …

Voor dit project is niet een geschikt skûtsje gevonden dat op één van de Drachtster werven is gebouwd. Die schepen zijn over het algemeen te gewild en te duur. Bovendien moest het een opknapper zijn. Uiteindelijk viel de keuze op de ‘Henderika’, gebouwd in 1914 bij Barkmeijer in Stroobos. Dit skûtsje was jarenlang privé-eigendom …

Het schip is een casco en gaat er in de wintermaanden een paar maanden af om gerestaureerd te worden. Dit gaat een paar jaar duren. Na elke fase komt het schip opnieuw op de rotonde. Op dit moment is Haiko van der Werff op zoek naar een groep enthousiaste mensen die middels een stichting het schip willen adopteren en restaureren. Het is de bedoeling om er gedurende een aantal jaren i.s.m. een school een soort leerwerkproject van te maken. Wanneer de ‘Henderika’ volledig gerestaureerd is zal er vanuit Drachten weer mee worden gevaren …