Ik ben blij dat ik gisterochtend even een ritje naar de Ecokathedraal heb gemaakt. Vandaag zou het er met het regenachtige weer niet van gekomen zijn. In het voorste deel is de Porta-Celi (vrij vertaald ‘de Hemelpoort’) intussen aan alle kanten ingebouwd. De natuur heeft hier nog nauwelijks of geen vat op de bouwwerken …
Bij het koepelbouwwerk ligt wat snoei- en afvalhout afkomstig van één de bomen, die onlangs zijn gesneuveld. De boom zelf ligt een paar meter verderop nog over een paar lagere bouwwerken. Ook verderop is goed te zien dat sommige bomen en struiken hun beste tijd hebben gehad. Komen we in het achterste deel, dan lijkt de schade weer mee te vallen. Dat is misschien te verklaren uit het feit dat daar in de loop der jaren al meer bomen tegen de vlakte zijn gegaan …
Vanmorgen ben ik eindelijk weer eens in de Ecokathedraal geweest. Vorige week was ik daar ook al, maar toen stonden er twee auto’s geparkeerd op het plekje waar helemaal niet geparkeerd mag worden. Behalve door mij natuurlijk, want ik heb tenslotte niet voor niks een gehandicaptenparkeerkaart. Dat ging vorige week dus niet door, maar vanmorgen was het plekje vrij …
Het was onderweg flink mistig vanmorgen, in de Ecokathedraal was het nog wat nevelig. Daarom heb ik de foto’s maar omgezet naar zwartwit. Het eerst wat me opviel, is dat het gevaarlijk begint te worden in de Ecokathedraal. Op verschillende plaatsen is onlangs een boom ter ziele gegaan en er hangen ook een paar bomen tussen hun nog fier rechtop staande soortgenoten. De grootste bomen zijn hier ruim 50 jaar geleden allemaal geplant door Louis Le Roy, de grondlegger van de Ecokathedraal. Hun tijd is dus langzamerhand gekomen …
Verder zijn er hier en daar wat nieuwe, kleinere bouwwerken gestapeld. Er wordt dus nog altijd gewerkt in de Ecokathedraal, die onlangs is aangewezen als één van de jonge Rijksmonumenten. Ik ben vanmorgen tot halverwege gekomen, daar heb ik weer even zitten genieten van de rust op het bankje dat de oude baas daar zelf heeft gevormd …
Vandaag is het honderd jaar geleden dat Louis le Roy (1924 – 2012) werd geboren. Hij was een tuinarchitect, beeldend kunstenaar, schrijver, professor honoris causa en leraar tekenen. Hij noemde zichzelf een ‘ecotect’. In Heerenveen en omgeving werd hij ook wel ‘de wilde tuinman’ genoemd. Hij is de grondlegger van de Ecokathedraaldie hij bouwde bij Mildam …
In Museum Heerenveen wordt van 26 oktober 2024 t/m 2 februari 2025 de tentoonstelling ‘100 jaar is niets!’georganiseerd. De tentoonstelling gaat over leven, werk en nalatenschap van Le Roy. De tentoonstelling vertelt het verhaal van het ecokathedraaldenken op een vernieuwende manier aan een breed publiek om samen de wereld een beetje mooier te maken …
Zijn pleidooi voor een duurzame creatieve interactie tussen planten, dieren en de mens rekt niet alleen de grenzen van de kunst op. Louis le Roy liep ook vooruit op het ecologische denken van vandaag. Centraal in zijn ideeën staat dat de mens de natuur niet moet beheersen, maar samen moet werken met haar groeikracht om zo de hoogste graad van complexiteit te bereiken. Deze complexiteit vereist niet een korte periode, maar een langdurige interactie tussen mens en natuur. Vandaar de titel: ‘100 jaar is niets’ …
Deze foto’s heb ik allemaal gemaakt tijdens mijn eerste bezoek aan de Ecokathedraal in november 2002. Dwalend tussen steen en natuur werd me al snel duidelijk wat Le Roy bedoelde wanneer hij het had over ‘Het begint met chaos, maar alles krijgt een plek.’ In het voorste deel van het stuk bos lagen grote bergen steen en beton, hoe verder ik naar achteren liep, hoe imposanter de door Louis le Roy zelf gestapelde bouwwerken werden. Hier had hij op dat moment al ruim 30 jaar aan gewerkt …
Toen ik uiteindelijk na een lange zwerftocht terugkwam in het voorste deel, werd ik daar opgewacht door de mooie muisgrijze poes, die eerder die middag mijn pad ook al had gekruist. Hij kwam letterlijk en figuurlijk poeslief bij me op schoot zitten, toen ik lekker op een muurtje ging zitten. Terwijl ik mijn eerste toch wel overdonderende kennismaking liet bezinken, bleef de poes nog geruime tijd lekker bij me zitten …
Het was liefde op het eerste gezicht. Gelukkig niet voor die poes, want die heb ik later nooit meer teruggezien, maar wel voor de Ecokathedraal. Wat een bijzonder plek!
Ik sluit af met deel 1 van mijn serie ‘Ecokathedrale fotokuiers’. Er zouden nog talloze volgen, 40 van die fotokuiers staan hier op YouTube …
De honderdste geboortedag van Louis le Roy wordt o.a. gevierd met een
Nadat we de metershoge steile wand in het achterste deel van de Ecokathedraal hadden bekeken, beklommen we de ruïnes van ‘de oude citadel’ aan de andere kant …
Daar bevonden we ons uiteindelijk naar schatting een meter of vier boven het maaiveld. De berenklauw tiert nog steeds welig daarboven, zodat we ons behoedzaam door de kleine woestenij heen moesten werken …
Op de terugweg, die langs een andere route voerde, passeerden we onder ander de tegelmuur. Deze muur bestaat deels uit stoeptegels waarvan je gecirkelde onderkant ziet. Die cirkels zorgen vaak voor mooie schaduweffecten …
Nadat we op- en afgaand nog verschillende andere bouwwerken hadden bekeken, eindigde de rondgang uiteindelijk nadat we twee uur hadden rondgezwalkt, bij de tegelkoepel naast de majestueuze Porta-Celi …
Ik heb het verslag wat ‘ingedikt’, omdat ik sinds die woensdag alweer wat nieuwe avonturen heb beleefd, waarvan nog verslag gedaan moet worden. Aan het eind van de wandeling stelde ik voor om nog even wat na te praten op het terras bij het lokale café. Dat was echter buiten de waard gerekend, want die was vertrokken en had zijn etablissement leeg achtergelaten. Het terras van ‘het Witte Huis’ bij Olterterp bood echter een waardig alternatief …
Ter afsluiting aan dit bezoek aan de Ecokathedraal wil ik jullie nog even wijzen op de podcast-serie ‘Platte Grond’. De verhalen van Platte Grond gaan over de kracht van architectuur en over plannen voor de toekomst. Over torenhoge ambities en over het spoor soms volledig bijster zijn. Over beton, staal en stenen. Over groen, erfgoed en ontwerp. Maar vooral: over mensen.
Voor aflevering van 19 van 1 mei jl. getiteld ‘Duizend Jaar Stapelen’ ging Platte Grond op bezoek in de Ecokathedraal. Onderwerp van gesprek is Louis Le Roy, die in de jaren ‘70 met zijn ideeën onze manier van naar de natuur kijken volledig op zijn kop zette. Het moest allemaal wilder, organischer en minder geordend.
Enkele weken geleden kreeg ik een mailtje van medeblogger Dirk van ‘Fotografie als een rode draad door mijn leven‘. Hij en zijn vrouw hadden het plan opgevat om in de eerste week van mei een paar door te brengen in Earnewâld. Hij vroeg of ik er wat voor zou voelen om hen te begeleiden bij een wandeling door de Ecokathedraal bij Mildam. Nadat ik in het verleden met de Vlaamse bloggers Matroos Beek en Oma Baard al positieve ervaringen had opgedaan met Vlaamse bezoekers in de Ecokathedraal, kon ik dat Dirk zeker niet weigeren …
Vorige week woensdag was het zo ver. Omdat wandelen met twee fotografen en twee vrouwen een betere match is dan twee fotografen met één vrouw, vroeg ik Aafje of ze zin had om mee te gaan. En dat had ze wel, want Aafje was ook al een paar jaar niet meer in de Ecokathedraal geweest. Eenmaal in de Ecokathedraal nam ik het gezelschap na de passage van de ‘Porta-Celi’ (foto boven) meteen mee naar ‘de Twee Torens’ (foto linksonder), ongeveer halverwege het project. Daar achter die torens bevindt zich de rustplaats, die Louis Le Roy, de initiatiefnemer van de Ecokathedraal, daar ooit voor zichzelf had gecreëerd …
Op dat plekje achter die twee torens zit ik tegenwoordig ook graag even. Zo ook die middag. Nadat ik onderweg hier naar toe al het een en ander had verteld over het ontstaan van de Ecokathedraal, gaf ik mijn gasten in dit mooie deel van de Ecokathedraal even de vrije hand …
Nadat mijn benen even wat rust hadden gehad, trokken we verder naar achteren. Daar beklommen de vrouwen even later de ruïnes op de heuvel al. Ik nam Dirk eerst even mee over een paadje, dat ons in het achterste deel naar basis van de Ecokathedraal voerde. Hier is Louis Le Roy omstreeks 1970 begonnen aan de bouw van de Ecokathedraal …
Dit is een mooi moment om een programma van Omrop Fryslân uit 2005 over Louis le Roy – ‘de Billy Graham van het onkruid’ – in herinnering te roepen. In deze documentaire vertelt Le Roy uitgebreid over zijn filosofie en zijn manier van werken in en aan de Ecokathedraal. We zien hem daarbij op verschillende momenten ook aan het passen, meten en slepen van zwaar materiaal …
Sinds 1970 werkte Le Roy hier in alle rust op zijn eigen grond aan zijn Ecokathedraal. Op een weiland van drie hectare plantte hij wat jonge bomen en liet hij al het overtollige bouwpuin van de gemeente Heerenveen storten. Hier bouwde hij tweeënveertig jaar aan een stelsel van paden en gebouwen die zijn opgetrokken uit gestapelde bakstenen, trottoirtegels, stoepranden en ander overtollig materiaal. Meer dan vijfentwintighonderd vrachtwagens vol puin heeft hij in zijn leven verwerkt en gestapeld, met niet meer dan een paar werkhandschoenen, een schep, een kruiwagen en een rubberen hamer. Louis le Roy is overleden in 2012, maar sympathisanten, verenigd in de Stichting Tijd, stapelen tot op de dag van vandaag lustig door.
Ook filmisch zit deze documentaire mooi in elkaar. Laat je niet afschrikken door de korte Friestalige inleiding, dat is slechts ter introductie. Voor het begrip van de rest van de documentaire is het niet van belang, omdat Le Roy Nederlandstalig is.
Een kuier naar het achterste deel van de Ecokathedraal zat er die dag niet in. Maar ik kon het niet laten om nog een klein stukje verder te lopen, zodat ik nog even een blik kon werpen op één van de oudste stukjes van de Ecokathedraal in het voorste deel …
Kijk nou eens wat een mooie tafereeltjes er ontstaan, wanneer weer en wind jarenlang hun gang kunnen gaan met wat gestapelde stenen tussen een paar oude bomen …
Daarmee had ik voor die dag het verste punt bereikt. Het was tijd om via de makkelijkste route terug te keren, over het hoofdpad, langs de muur met de schaduwen en de deels gele stenen en langs ‘het clowntje’. Het is bijna een cultuurshock om ineens van de met mos bedekte oude stapelwerken terug te keren in het strakke nieuwere deel van de Ecokathedraal …
Vlak voor de ‘Porta Celi’ kon ik het toch niet laten om nog even een zijpaadje te nemen. Zo kon ik ook nog even een blik werpen op de manshoge koepel en het sierlijke muurtje ernaast …
Nadat ik tot slot nog even een foto van de‘Porta Celi‘ had gemaakt, heb ik nog even een kwartiertje in ‘het zitje’ in het voorportaal gezeten. Hopelijk lukt het in april om weer eens tot achterin te komen. En als het niet in april lukt, dan maar ergens begin mei …
Zodra je ergens op een hoogste punt bent aangekomen, volgt er vervolgens uiteindelijk weer een afdaling. Zo ook hier, na mijn korte pauze bij de tempel op het hoogste punt voor in de Ecokathedraal, ben ik via de onderstaande trap aan de andere kant van de heuvel weer afgedaald …
Ook hier dalen we eerst weer af naar een tussenniveau. Daar treffen we onder andere het torentje met de ronde top op de foto linksonder aan, op de foto rechtsonder lijken we een deel van de basis van een oud vestingwerk te zien …
Terwijl ik verder afdaal, vallen de schaduwen op de lange muur met de deels geelgroene stenen op. Terug op de bosbodem rijzen er aan alle kant weer stukken steen en beton omgeven met mos op …
Het zal duidelijk zijn, aan mos viel in dit al wat oudere deel van de Ecokathedraal niet te ontkomen. Het veelal frisgroene mos was kleurbepalend tussen het verder overheersende grijs en bruin van stenen en oud gebladerte op de grond …
Afanja's Weblog 