In Franse sferen

Straks nog even de luiken dicht zien te krijgen, dan heb ik mijn plekje wel gevonden voor de rest van deze waarschijnlijk ook in Fryslân hete dag …

Maak er een mooie dag van en hou ’t hoofd koel! ❄️

Echt offline

Mijn ‘dagje offline’ werd gisteren echt van vroeg tot laat een volle dag offline. Dat overkomt me niet zo vaak, maar het is me prima bevallen. Nadat ik rond half tien ’s ochtends in de auto was gestapt, staken mijn fotomaatje en ik een uurtje laten in Giethoorn van wal in een punter met buitenboordmotor om een vaartochtje door de Wieden te maken …

Jetske – die de grachten, vaarten en plassen in de omgeving bijna kent als haar broekzak – maakte er weer een mooie tocht van. Door smalle vaarten, omgeven door bomen of rietland, zetten we via Dwarsgracht en Jonen koers naar de Beulakerwijde. Daar ontdekten we, dat we helaas te laat waren om de jonge zwarte sterns nog te kunnen zien. De nestvlotjes lagen er kaal en verlaten bij …

Al met al werd het een prachtige dag in de Wieden. Het was er heerlijk met een verkoelend windje over het water. Het ging mis, toen ik bij terugkomst in de hitte weer vaste wal onder mijn voeten had. Ik had nog geen 10 meter over een verharde weg gelopen, toen alle kracht in één keer uit mijn benen vloeide. Jetske zag het gebeuren en moest me naar de auto helpen …

Na een paar bakjes koffie en wat water keerde de kracht bij Jetske in de tuin weer voldoende terug om naar huis te kunnen rijden. Dat doet hitte dus met MS. En dat is toch schrikken na de vlotte kuier van woensdag met Ria in de Ecokathedraal. Afijn, vandaag blijf ik lekker thuis. Passen jullie ook wat op jezelf?

Verkoeling en rust

Gelukkig is het vandaag weer wat koeler dan de voorgaande dagen. Een verkoelend windje en wolken die de zon temperen zullen ook het vee in de wei goed doen. Lekker rustig grazend liggen ze samen in de wei …

De verkoeling doet mij ook goed. Maar de hitte is mijn systeem toch alweer dieper doorgedrongen dan ik zou willen. Nadat ik gisteren een vrijwillige rustdag had, komt er vandaag nog een verplichte rustdag achteraan om de kracht in mijn benen terug te laten keren …

De hitte slaat toe

Vol goede moed stapten Jetske en ik gisterochtend rond 10:30 uur op fiets en iLark. Na een kort overleg met koffie en koek besloten we voor de westelijke fietstocht te kiezen. Hoe lang we ons ritje zouden maken en waar we exact langs zouden gaan, zouden we onderweg wel bekijken.

Toen we nog geen vijf minuten later over het fietspaadje langs het riviertje de Drait reden, werd Jetske meteen al lyrisch over het feit dat we al zo snel buiten de stadsbebouwing waren …

Op verzoek van Jetske maakten we een eerste tussenstop bij de jachthaven. Nadat we daar wat foto’s hadden gemaakt, zetten we koers naar het oude sluiscomplex en de skûtsjewerf aan het Buitensvallaat. Vorig jaar heb ik al een uitgebreide serie over dit stukje Drachten gepubliceerd, dat start met ‘Het Begin van de Drachtstervaart’.

Bij de oude sluis begon het al aardig op te warmen. Een paar tussenstops later was het ronduit heet toen we langs de boer kwamen, die aan de Bûtendiken in het hooi aan het werk was …

Amper twee kilometer verder kwam er onverwacht snel een eind onze rit. We hadden in de buurt van het Noorder Gemaal overlegd of we vanaf dit punt linksom naar De Veenhoop zouden rijden of juist rechtsom. We kozen voor het eerste, maar het werd uiteindelijk geen van beiden …

Terwijl Jetske al vooruit fietste over het smalle schelpenpaadje langs het oude petgat, kreeg ik mijn iLark niet meer aan de praat. Elke keer wanneer ik hem startte, reed hij 1,5 tot 2 m om daarna weer stil te vallen. Ik vreesde dat de hitte te groot was geworden voor de accu. Jetske was intussen ongerust geworden, omdat ze het gekraak van mijn driewieler op het schelpenpaadje miste. Al snel was ze omgekeerd.

Er restte mij intussen weinig anders dan de iLark maar naar het gemaal te duwen, zodat hij daar in de schaduw even kon afkoelen. Omdat het gehoopte effect daarvan op zich liet wachten, zat er niets anders op dan Aafje maar te bellen met het verzoek om me op te komen halen …

Nadat we de iLark korte tijd later met vereende krachten in de auto hadden gezet, heb ik me naar huis laten rijden. Jetske maakte de rit naar ons huis alleen, maar ze had daarbij wel het geluk dat er een verkoelende tegenwindje stond. Aan het eind van de middag was de accu van de iLark afgekoeld en kon ik weer een proefritje maken. Het is goed afgelopen. Het was een ander verhaal geweest als het me midden op het 2 km lange schelpenpaadje was overkomen. Daar moet ik even niet aan denken.

Vandaag blijf ik tot een uur of negen vanavond lekker binnen. Het is wel even genoeg geweest met de warmte. Even een dagje rust, morgen weer een dag, dan koeler …

Face it. MS is zenuwslopend

De campagne ‘Face it. MS is zenuwslopend’ laat zien dat MS vele gezichten kent. Het is bij niemand hetzelfde. Vijf verhalen maken duidelijk welke impact MS heeft op het leven van mensen …

De ziekte sloopt letterlijk de zenuwen en is zenuwslopend omdat je nooit weet wat je de volgende dag te wachten staat. MS heeft een enorme impact op het leven. Het is nog steeds niet bekend hoe MS ontstaat en hoe de ziekte te genezen is. Daarom is en blijft onderzoek heel hard nodig. Deze week is de MS collecte van het Nationaal MS Fonds

Met dank aan het uitzonderlijk warme weer heb ik in de afgelopen periode mijn portie MS-ellende wel weer gehad. Aan echte fotokuiertjes ben ik sinds 10 juni niet eens meer begonnen, die hebben plaatsgemaakt voor fotoritjes. Gelukkig is de iLark uitgerekend met dit weer een uitkomst. Ik had hem op geen beter moment kunnen aanschaffen. Gistermorgen heb ik een mooie rit van 25 km gemaakt, met onderweg 6 bankjes op fijne plekjes in de schaduw. Rond die bankjes heb ik hier en daar wat foto’s gemaakt …

Gelukkig is er vandaag een eind aan de hitte gekomen. Ook Aafje is daar blij mee, want zij gaat deze week met de collectebus op pad.

Droogte aan de Rietweg

Na de tussenstop bij de kerk van Blankenham bleven we de oude, slingerende zeedijk nog enige tijd volgen. Bij Baarlo verlieten we de dijk om even later via de buurtschap Nederland de Weerribben weer ik te rijden. Aan de Rietweg (Google Maps) maakten we een laatste tussenstop …

Sprakeloos keken we om ons heen. Het normaal zo natte gebied aan beide kanten van de Rietweg was vrijwel helemaal drooggevallen. Tijdens onze ritjes door de Weerribben hebben Jetske en ik hier de afgelopen jaren diverse keren een tussenstop gemaakt om vogels te fotograferen …

Zo heb ik hier in 2017 een mooie serie gemaakt van een grote zilverreiger en twee lepelaars, die samen in beeld verschenen. Zoiets zat er vorige week niet in. Er was in de verste verte geen vogel te zien, om over watervogels of steltlopers nog maar te zwijgen …

Alleen hier en daar restte nog een laatste plas water, zoals aan de zuidkant van de weg op de plek waar wij stonden. Zonder regen zouden ook de laatste natte plekken snel verdampen …

Gelukkig is hier in Drachten sindsdien bijna 40 mm regen gevallen. Dat zegt in principe niets over de situatie in de Weerribben 50 km en zuidwesten van Drachten, maar daar zal vermoedelijk ook net genoeg regen zijn gevallen om enige verlichting te brengen. Maar het neerslagtekort is er nog lang niet mee weggewerkt.

Ik sluit deze serie, die begon met vertraging vanwege een kortdurende file, af met de foto van een heidelibel, die te midden van de droogte nog even in alle rust bij ons neerstreek in de berm van de Rietweg …

De warme droge zomer van 2022

Dat het een warme en droge zomer was, is intussen een open deur. Nu ik alle cijfertjes op een rij heb gezet en daar wat grafiekjes van heb gemaakt, weet ik nu heel aardig hoe de zomer in ons tuintje ongeveer is verlopen. Om te beginnen het meest eenvoudige temperatuurgrafiekje, hierin staan per maand en daarnaast over de hele zomer de gemiddelde temperaturen. Rood staat voor de gemiddelde temperatuur in ons tuintje in 2022, blauw staat voor de gemiddelde temperaturen in onze tuin over de periode 1971-2000. Iedere zomermaand verliep dit jaar duidelijk warmer dan normaal. De gemiddelde temperatuur kwam in ons tuintje uit op 18,6°C. Daarmee was deze zomer hier 3 graden warmer dan de gemiddelde zomer in de periode 1971-2000 …

In de tweede grafiek zijn de maximumtemperaturen per dag te zien. Daaruit valt te leren dat we hier deze zomer 75 warme dagen (20°C of warmer) hadden, over de periode 1971-2000 telde de zomer gemiddeld ca. 49 warme dagen. We hadden 22 zomerse dagen (25°C of hoger), tegen ca. 15 in de periode 1971-2000. Tot slot heb ik in ons tuintje 7 tropische dagen (30°C of hoger) kunnen noteren, tegen ca. 3 in de periode 1971-2000. De warmste dag was 19 juli met de absolute recordtemperatuur van 35,6°C

Dus ja, het was warm. Hoe warm? Wel, in mijn meetreeks van 2003-2022 is de zomer van 2022 met gemiddeld 18,6°C met stip binnengekomen op nr. 2. Alleen de zomer van 2018 was met 18,8°C warmer. En dat geldt niet alleen voor ons tuintje, ook volgens het KNMI in De Bilt was de zomer van 2018 net wat warmer …

Van de temperaturen stappen we over op de neerslagcijfers. Van 1 juni tot 1 september viel er maar 166 mm regen in onze tuin. In de periode 1971-2000 was dat gemiddeld ongeveer 200 mm. Hoewel het een droge zomer was, hadden we hier in het noorden nog het geluk dat juni met 101 mm een relatief natte maand was. Maar intussen zijn we wel weer aan een buitje toe …

Het volgende grafiekje laat per dag de neerslagcijfers in onze tuin zien. De natste dag was 6 juni, toen er ruim 28 mm regen viel. Daarna werd ’t geleidelijk droger. In Fryslân hebben we nu een neerslagtekort van ca. 200 mm …

Het laatste grafiekje toont de jaarlijkse neerslagcijfers over de periode 1971-2000. Alleen in de zomers van 2003, 2018 en 2019 viel er minder regen in ons tuintje …

Persoonlijk slotwoord

Tot zover de cijfers, waar afgezien van misschien een tik- en rekenfoutje weinig op af te dingen valt. Ik sluit af met een wat meer persoonlijke noot. Wat die warmte met mij doet, is niet meetbaar. Maar laat ik ervan zeggen dat het voor mij echt veel te warm was. Het was weer een flink tikkie erger dan in de horrorzomer van 2020. MS en warmte zijn geen vriendjes. Dat wist ik al, toen we na de diagnose in 2004 van de neuroloog het advies kregen om in de vakanties maar niet meer af te reizen naar Zuid-Frankrijk. Dat hebben we sindsdien ook niet meer gedaan. Maar de warmte van Zuid-Frankrijk lijkt sindsdien echt ieder jaar dichterbij te komen, en vluchten kan niet meer.

De warmte heeft deze zomer voor het eerst echt een langdurige verlammende en doodvermoeiende werking op mijn hele lijf gehad. En dat is nog steeds niet voorbij. Aanvoer van drie maanden warmte zal zeker een maand met temperaturen rond de 20°C of lager vergen om die warmte weer te laten afvloeien, schat ik. Terugkomen op het niveau van voor de zomer, zal zeer waarschijnlijk niet meer lukken, tenzij de neuroloog nog nieuwe mogelijkheden ziet. We gaan het zien. Intussen blijf ik, zoals ook in de afgelopen zomer, mijn best doen om te blijven bewegen en fotograferen. Ik zal wat vaker een greep in mijn archief doen en de tuin zal hopelijk inspiratie en mogelijkheden blijven bieden, zoals dat zelfs op de warmste dag van het jaar het geval was met de onderstaande foto’s …